Phi công thường lái máy bay chạy trên đường băng ở tốc độ gần 55,5 km/h. Ảnh: Pilot Institute
Các sân bay không bao giờ có biển giới hạn tốc độ bởi việc chạy trên đường băng nhanh đến mức nào phụ thuộc vào phi công, dựa trên quy trình của hãng bay và điều kiện thời tiết. Nhìn chung, tốc độ nhanh nhất mà hãng hàng không cho phép phi công lái máy bay trên đường băng là 55,5 km/h. Tốc độ này chỉ áp dụng cho đường băng thẳng và không vướng máy bay khác. Phi công có thể giảm tốc độ tương đối nhanh chóng từ mức này khi phanh hết cỡ, theo Simple Flying.
Dù chạy ở tốc độ nhanh hơn được phép, phi công thường duy trì tốc độ trên mặt đất thấp hơn một chút so với mức tối đa. Đặc biệt trong lúc chạy trên đường băng để cất cánh, hướng dẫn viên di chuyển quanh cabin để tiến hành kiểm tra an toàn và nhiều hoạt động khác, tốc độ chậm sẽ phù hợp hơn nếu cần phanh đột ngột. Ngoài ra, tốc độ chạy trên đường băng là một trong nhiều thông số được theo dõi bởi Chương trình đảm bảo chất lượng hoạt động bay (FOQA) của hãng hàng không. Chương trình sẽ thông báo cho bộ phận phụ trách an toàn nếu phát hiện phi công vượt quá giới hạn của hãng bay lâu hơn vài giây vì bất kỳ lý do gì. Đây là nguyên nhân phi công có thể lái máy bay chạy trên đường băng lâu hơn một chút so với tốc độ tối đa cho phép.
Một lý do khác để giữ tốc độ chạy trên đường băng của máy bay dưới 55,5 km/h là duy trì nhiệt độ phanh ở mức mát mẻ. Điều này đặc biệt quan trọng sau khi hạ cánh vào mùa hè. Phanh hấp thụ thêm động lượng lớn khi hạ cánh và chuyển đổi thành nhiệt lượng. Việc dùng sử dụng nhiều khiến phanh nóng hơn, có thể làm chậm trễ giờ khởi hành của chuyến bay sau nếu máy bay cần quay vòng nhanh và nhiệt độ ngoài trời cao. Đó là do phanh cần hạ nhiệt tới mức tối thiểu để cất cánh.
55,5 km/h là tốc độ tối đa thông thường để chạy trên đường băng vào ngày đẹp trời với tầm nhìn tốt. Thời tiết xấu có thể khiến phi công phải giảm tốc độ chạy trên đường băng. Trong điều kiện mặt đường băng có băng tuyết, tốc độ được giới hạn ở 18,5 km/h hoặc thấp hơn. Tương tự bất kỳ phương tiện nào khác có bánh xe, máy bay sẽ bị trượt (chủ yếu là bánh ở phía trước khi cua gấp). Vì lý do này, 18,5 km/h là tốc độ nhanh nhất mà phi công có thể chạy máy bay trên đường băng có băng tuyết hoặc tầm nhìn thấp do sương mù ở sân bay.
Ngoài tốc độ thấp hơn, hãng hàng không cũng yêu cầu phi công chạy máy bay trên đường băng với hai động cơ trong điều kiện ẩm ướt hoặc có băng tuyết. Việc vận hành hai động cơ giúp kiểm soát máy bay tốt hơn. Ví dụ, nếu chỉ động cơ bên trái hoạt động, cua về bên trái sẽ cần nhiều lực đẩy hơn cua về bên phải vì động cơ bên trái nằm bên trong bán kính quay. Vector lực đẩy kém hiệu quả hơn nhiều so với sử dụng động cơ ở phía bên ngoài hướng quay. Do đó, khả năng kiểm soát máy bay kém hơn và chuyển động không khí nhanh hơn.
Một số sân bay có thể áp dụng hạn chế tốc độ trên đường băng do mặt đường gồ ghề, thi công ở đường băng liền kề, khúc cua ngặt hoặc các vấn đề hoạt động khác.
An Khang (Theo Simple Flying)
