Theo Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, rau sam là loại rau mọc dại. Trước kia, thời còn khó khăn, rau sam thường được người dân sử dụng làm rau ăn. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn thực phẩm trở nên đa dạng hơn nên loại rau dại này lại bị người dân lãng quên, nhổ bỏ đi.
Rau sam được người dân Trung Quốc ví như là "rau trường thọ". Rau sam được dùng để nấu canh ăn, giúp dưỡng sinh, bồi bổ cơ thể và kéo dài tuổi thọ.
Cũng tương tự như người Trung Quốc, người Nhật Bản cũng xem rau sam là thực phẩm giúp trường thọ. Người dân Nhật Bản rất ưa chuộng rau sam và thường tìm cách để đặt mua.
Ở Ấn Độ, rau sam được dùng để chữa bệnh về gan, thận, tụy, rau rất bổ dưỡng cho cơ thể. Rau sam cũng được dùng chữa cảm sốt.
Rau sam không chỉ được ưa chuộng ở các quốc gia Châu Á mà ở một số nước Châu Âu, Châu Mỹ, rau sam cũng được sử dụng làm rau ăn và thuốc.
Ông Sáng cho biết, trong y học cổ truyền, rau sam có một số công dụng chữa bệnh nhưng nhiều người chưa biết. Rau sam có vị chua, tính hàn, quy kinh can, đại trường, giúp thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, lợi tiểu và chỉ thống…
Rau sam nấu canh thịt.
TS.BS. Bùi Phạm Minh Mẫn, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (Cơ sở 3) cho hay, một số nghiên cứu đã chỉ ra rau sam có tác dụng chống viêm, giúp giảm các triệu chứng viêm nhiễm, cải thiện chức năng tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.
Rau sam là loại rau có giá trị dinh dưỡng cao với nhiều loại vitamin như: vitamin A, vitamin C, vitamin E… giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.
Rau sam cũng chứa một số khoáng chất có lợi bao gồm: canxi, magie, kali và sắt. Đặc biệt trong rau sam còn có chứa Omega-3, một chất béo không bão hòa có lợi cho tim mạch, giúp giảm cholesterol "xấu".
Theo TS.BS Mẫn, rau sam trong y học cổ truyền còn được dùng làm thuốc chữa lở ngứa, kiết lỵ, giun sán, tiểu buốt. Theo các tài liệu y học cổ truyền, liều dùng rau sam thường từ 50-100g rau tươi mỗi ngày. Nếu dùng dưới dạng sắc thuốc, mọi người có thể dùng 15-30g rau khô.
Ngoài ra, rau sam có thể được chế biến thành các món ăn như: xào, nấu canh, làm nộm.
Lương y Bùi Đắc Sáng cũng cho biết thêm, rau sam có thể chế biến thành các món canh bổ dưỡng tốt cho sức khỏe như: rau sam nấu tôm, rau sam nấu thịt xay, rau sam nấu cháo, rau sam làm nộm… Rau sam có vị hơi chua rất thích hợp để ăn trong những ngày nắng nóng.
Một số bài thuốc từ rau sam
- Chữa chứng bí tiểu và nhiễm trực khuẩn lỵ: Cây rau sam tươi và cỏ sữa lá nhỏ, mỗi thứ 100g, sắc uống hàng ngày.
- Chữa lỵ ở trẻ nhỏ: Rau sam tươi, rửa sạch giã nát vắt nước cốt đun sôi, thêm ít mật ong và cho trẻ uống.
- Chữa sốt phát ban gây nổi mẩn trên da: Rau sam tươi, rửa sạch giã nát vắt nước cốt uống trực tiếp.
- Chữa ngộ độc thuốc: Rau sam tươi, rửa sạch, giã nát, lấy nước cốt uống.
- Chữa đau nhức răng: Rau sam tươi, rửa sạch, giá nát và dùng nước cốt tươi ngậm vào miệng.
- Chữa rắn rết và côn trùng cắn: Rau sam tươi, rửa sạch, giá nát vắt lấy nước cốt uống, dùng bã đắp lên vùng da bị cắn.
- Trị giun kim, giun đũa:100g cây rau sam tươi, rửa sạch, giã nát và vắt lấy nước uống.
TS.BS Bùi Phạm Minh Mẫn lưu ý, rau sam mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tuy nhiên không nên dùng cho người có tỳ vị hư hàn, người hay bị tiêu chảy vì do rau sam có tính hàn. Mọi người cũng không nên dùng quá nhiều rau sam vì có thể gây lạnh bụng, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy.
