Làm muối có lẽ là một trong những nghề truyền thống còn giữ được nhiều… truyền thống nhất cho đến ngày nay. Ít ra đó cũng là chuyện ở phường Bàng La, quận Đồ Sơn, Hải Phòng.
Năm 1996, tôi chụp những bức ảnh đầu tiên về nghề muối ở Bàng La, khi đó là một xã thuộc thị xã Đồ Sơn với hơn 1.000 hộ đều làm muối, chia thành 4 hợp tác xã.
Đồng muối mênh mông ở Bàng La năm 1996
Cách làm muối của người Bàng La và cũng là của nhiều làng muối miền Bắc là phơi cát cho nước biển kết tinh, rồi cho nước biển đi qua cát ấy để lọc lấy nước mặn hơn, rồi phơi nước này trên các ô nề để bay hơi thành muối.
Chiếc xe cút kít đóng bằng gỗ của diêm dân Bàng La năm 1996
Trở lại Bàng La năm 2024, những đồng muối bao la năm xưa không còn, sau những năm muối làm ra ế ẩm. Chỉ còn vài hộ vẫn làm nghề theo cách cũ. Hàng ngày họ văng cát ra ruộng để hút lấy chất mặn, rồi chắt nước chạt đổ lên ô nề, chiều đến thì thu hoạch muối, và hôm nào trời mưa thì vẫn "toi công" như xưa...
Vẫn là những khuôn mặt sạm nắng, những lưng áo đẫm mồ hôi, vẫn là những chiếc xẻng, chiếc cào, sự khác biệt chỉ là những chiếc xe cút kít một bánh xưa bằng gỗ nay bằng sắt. Thêm một dụng cụ đo độ mặn của nước, thoáng nhìn thì giống như một chiếc nhiệt kế thủy ngân. May sao, giá muối ít năm nay khá tốt, khoảng 10.000 đồng/kg, mỗi ngày một nhà 2 lao động thu được xấp xỉ tạ muối là đã có thu nhập ổn.
Xe cút kít bằng sắt của năm 2024
Họ vẫn tãi cát cho khô bằng chiếc cào như những năm xưa…
Bà Phạm Thị Uôm, một hộ dân Bàng La giữ nghề cùng con dâu, hôm ấy thu được khoảng 1 tạ muối
