Trong cuộc sống, không hiếm gặp những người có cách cư xử trái ngược: họ luôn nhã nhặn, lịch sự với người ngoài nhưng lại dễ cáu kỉnh, thô lỗ với chính người thân.
Điều này tưởng chừng khó hiểu, nhưng thực chất bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân sâu xa. Chỉ khi về già, con người mới dần nhận ra và thấu hiểu rằng những kiểu người này thường rơi vào một trong các nhóm sau.
1. "Thói quen cố hữu, tư duy gia trưởng và thiếu sự tự nhìn nhận"
Những người này thường lớn lên trong môi trường được nuông chiều hoặc mang tư duy gia trưởng, khiến họ luôn coi bản thân là trung tâm. Ngay từ nhỏ, họ đã quen với sự chiều chuộng của gia đình, dần dần không biết cách trân trọng hay tôn trọng cảm xúc của người thân.
Chẳng hạn, nhiều đứa trẻ bên ngoài tỏ ra ngoan ngoãn, lễ phép, nhưng khi về nhà lại dễ dàng cáu gắt, quát mắng cha mẹ, anh chị em chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt. Khi trưởng thành, thói quen này vẫn không thay đổi. Họ coi gia đình là nơi có thể tự do trút giận mà không cần bận tâm đến cảm xúc của người khác.
Những người này tin rằng, dù họ cư xử thế nào, người thân vẫn sẽ bao dung và không rời bỏ mình. Sự ỷ lại này khiến họ vô tư thể hiện sự bực tức, khó chịu với gia đình nhưng lại biết tiết chế, giữ gìn hình ảnh khi đối diện với người ngoài.
Những người này thường lớn lên trong môi trường được nuông chiều hoặc mang tư duy gia trưởng, khiến họ luôn coi bản thân là trung tâm. 2. "Áp lực cuộc sống chồng chất, vô thức trút giận lên người thân"
Cuộc sống hiện đại mang đến vô số áp lực về công việc, tài chính và các mối quan hệ xã hội. Nhiều người phải gồng mình giữ bình tĩnh, kiên nhẫn trước sếp, đồng nghiệp hay khách hàng. Thế nhưng, khi về nhà – nơi họ cảm thấy an toàn nhất – mọi căng thẳng bị dồn nén suốt cả ngày dễ dàng bùng phát, khiến họ trở nên cáu kỉnh với người thân.
Ví dụ, một người cả ngày bị sếp trách mắng, phải đối mặt với áp lực cạnh tranh, khi về nhà chỉ cần một điều nhỏ nhặt như bữa cơm không vừa ý hay tiếng con cái nô đùa cũng có thể khiến họ nổi nóng, quát mắng vợ con.
Họ không nhận ra rằng việc trút giận lên người thân không giúp họ giải tỏa áp lực, mà chỉ biến gia đình thành một nơi ngột ngạt, xa cách hơn. Nếu không học cách kiểm soát cảm xúc, họ vô tình làm tổn thương những người yêu thương mình nhất.
3. "Sự cộc cằn là vỏ bọc cho nỗi tự ti"
Nhiều người tỏ ra cứng rắn, nóng nảy với người thân thực chất lại mang nội tâm yếu đuối và đầy mặc cảm. Trong xã hội, họ có thể cảm thấy mình kém cỏi, không đủ giỏi giang hay có vị thế, vì vậy khi về nhà, họ tìm cách kiểm soát gia đình bằng sự nghiêm khắc và áp đặt để bù đắp cho sự tự ti của bản thân.
Chẳng hạn, một người đàn ông không có thành tựu trong sự nghiệp, luôn cảm thấy thua kém bạn bè, đồng nghiệp. Khi trở về nhà, anh ta trút mọi ấm ức lên vợ con bằng cách chỉ trích, soi mói, thể hiện quyền uy để tìm lại cảm giác kiểm soát.
Nhiều người tỏ ra cứng rắn, nóng nảy với người thân thực chất lại mang nội tâm yếu đuối và đầy mặc cảm. Những người này thực chất không hẳn là xấu tính, mà là họ đang cố che giấu nỗi bất an trong lòng. Tuy nhiên, nếu không nhận thức và thay đổi, họ sẽ dần đẩy những người thân yêu ra xa, để rồi khi về già, sự cô đơn là điều không thể tránh khỏi.
4. "Thiếu kỹ năng giao tiếp, mất cân bằng trong cách thể hiện cảm xúc"
Một số người không biết cách điều chỉnh cảm xúc phù hợp với từng mối quan hệ. Họ có thể dễ dàng cáu gắt với người thân nhưng lại tỏ ra nhẫn nhịn, nhẹ nhàng với người ngoài vì không kiểm soát được cảm xúc đúng lúc.
Ví dụ, trong một bữa cơm gia đình, họ có thể nổi nóng với cha mẹ hay con cái chỉ vì một lời nói vô tình. Nhưng khi ở nơi làm việc, dù bị đồng nghiệp hoặc cấp trên đối xử không công bằng, họ lại chọn cách nhẫn nhịn.
Điều đáng tiếc là họ không nhận ra rằng, chính người thân mới là những người xứng đáng được đối xử tốt nhất. Nếu không thay đổi, khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình sẽ ngày một lớn hơn.
Trân trọng gia đình trước khi quá muộn
Chỉ khi về già, con người mới dần hiểu ra rằng, cách cư xử của mình có thể đã làm tổn thương những người yêu thương nhất. Lịch sự với người ngoài nhưng cộc cằn với gia đình không làm nên một con người tử tế. Ngược lại, nó chỉ khiến tình thân ngày càng xa cách.
Gia đình là nơi duy nhất luôn ở bên ta, dù ta thành công hay thất bại. Đối xử tử tế với người thân không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cách để tạo dựng một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa hơn. Nếu không biết trân trọng gia đình ngay từ bây giờ, có thể đến một ngày, khi ta muốn sửa sai, mọi thứ đã quá muộn màng.
