Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), trực thuộc Tổ thức Y tế Thế giới (WHO) vừa đưa bột talc, thành phần chính trong phấn rôm trẻ em, vào nhóm các hợp chất nhiều khả năng gây ung thư cho con người (Nhóm 2A).
Quyết định được đưa ra dựa trên các bằng chứng hạn chế liên kết bột talc với các ca bệnh ung thư ở người, cụ thể là ung thư buồng trứng. Trong khi đó, đã có đủ bằng chứng cho thấy bột talc gây ung thư cho động vật thí nghiệm.
"Sau khi xem xét kỹ lưỡng các tài liệu khoa học hiện có, nhóm công tác gồm 29 chuyên gia quốc tế đã phân loại bột talc vào nhóm nhiều khả năng gây ung thư cho con người (Nhóm 2A)", thông cáo báo chí của IARC ngày 5/7 viết.
Ảnh minh họa.
Talc, còn gọi là bột tan hoặc hoạt thạch, là một hợp chất thiên nhiên có công thức hóa học là Mg3[(OH)2|Si4O10], thường được khai thác từ các mỏ đá tự nhiên trên khắp thế giới.
Có màu trắng, mịn, không mùi và không tan trong nước, bột talc được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp như một chất độn cho giấy, nhựa, sơn, cao su, cáp điện, gốm sứ.
Trong các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày, talc được biết đến như một thành phần có trong nhiều loại mỹ phẩm chăm sóc da từ phấn nền, kem nền, kem che khuyết điểm cho đến phấn phủ và mặt nạ.
Mặc dù vậy, ứng dụng nổi tiếng nhất của loại bột này đến từ một sản phẩm được công ty dược phẩm Johnson & Johnson cho ra mắt vào năm 1894: Phấn rôm dành cho trẻ em.
Sản phẩm được phát triển bởi tiến sĩ Frederick B. Kilmer, giám đốc khoa học của Johnson & Johnson, sau khi ông nhận thấy loại bột này có tác dụng làm dịu các kích ứng trên da, chống hăm cho trẻ em sau khi đeo tã.
Phấn rôm chứa bột talc của Johnson & Johnson đã được sử dụng trong suốt hơn 100 năm, cho đến năm ngoái, 2023, công ty tuyên bố sẽ dừng bán hoàn toàn sản phẩm này trên thị trường toàn cầu.
Nguyên nhân xuất phát từ những lo ngại sức khỏe mà bột talc có thể gây ra với trẻ em, và cả những người phụ nữ sử dụng chúng như một sản phẩm chăm sóc vùng kín.
Talc có liên quan đến ung thư buồng trứng ở phụ nữ.
"Có rất nhiều nghiên cứu liên tục cho thấy sự gia tăng tỷ lệ mắc ung thư buồng trứng ở những người tự báo cáo sử dụng bột cơ thể ở vùng đáy chậu", Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) cho biết. "Ung thư buồng trứng cũng được quan sát thấy trong các nghiên cứu về phơi nhiễm nghề nghiệp của phụ nữ tiếp xúc với bột talc trong ngành giấy".
Khi các nhà khoa học cho những con chuột thí nghiệm phơi nhiễm với bột talc, họ quan sát thấy tỷ lệ mắc ung thư tủy thượng thận và ung thư phổi tăng lên. Trong khi đó, chuột đực cũng xuất hiện các khối u ở tuyến thượng thận.
"Cuối cùng, Chuyên khảo IARC sử dụng các đặc điểm chính của chất gây ung thư (KC) để đánh giá một cách có hệ thống bằng chứng cơ học về khả năng gây ung thư của các chất.
Có bằng chứng cơ học mạnh mẽ cho thấy bột talc có các tính chất của chất gây ung thư KC, bao gồm gây viêm mãn tính (KC6) và làm thay đổi dinh dưỡng tế bào, tăng sinh và gây chết tế bào (KC10)", thông cáo báo chí của IARC viết.
Dựa trên các bằng chứng hiện có, IARC đã đưa bột talc vào Nhóm 2A trong bảng phân loại các hợp chất có khả năng gây ung thư của mình.
Theo quy định của IARC, một tác nhân có thể được phân loại vào Nhóm 2A khi có bằng chứng hạn chế về khả năng gây ung thư ở người cùng với đủ bằng chứng về khả năng gây ung thư ở động vật thí nghiệm.
Các tác nhân gây có nhiều khả năng gây ung thư trong Nhóm 2A từng được biết đến trước đây bao gồm: thịt đỏ, thuốc trừ sâu, đồ uống nóng trên 65 độ C, hơi bốc lên từ chảo nóng...
Đây là phân nhóm thấp hơn Nhóm 1, là các tác nhân gây ung thư cho con người, đã có đủ bằng chứng cả trên người và trên động vật chứng minh cho điều đó.
Các tác nhân có trong Nhóm 1 của IARC là thuốc lá, phóng xạ, thịt chế biến (xúc xích, thịt xông khói, thịt hộp…)
Trong khi đó, Nhóm 2B là các tác nhân có khả năng gây ung thư cho con người nhưng chưa có đủ bằng chứng để kết luận, bao gồm chì, khí thải từ phương tiện giao thông, hóa chất ở tiệm làm tóc…
Thông cáo báo chí về bột talc của WHO được đưa ra chỉ vài tuần sau khi hãng dược phẩm Johnson & Johnson đồng ý trả 700 triệu USD để giải quyết cáo buộc họ đã đánh lừa khách hàng về độ an toàn của các sản phẩm có chứa bột talc.
Những năm gần đây, Johnson & Johnson đã phải đối mặt với hàng nghìn vụ kiện liên quan đến việc sản phẩm của hãng này, trong đó có phấn rôm trẻ em, có thể đã gây ung thư cho người tiêu dùng.
Năm 2016, một phụ nữ ở Mỹ đã được bồi thường 55 triệu USD trong một vụ kiện chống lại Johnson & Johnson. Người phụ nữ này đã sử dụng phấn rôm trẻ em của Johnson & Johnson trong hơn 35 năm, trước khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư buồng trứng vào năm 2011.
Năm 2017, một bồi thẩm đoàn ở Los Angeles đã tuyên Johnson & Johnson phải đền bù 417 triệu USD cho một phụ nữ khác, người đã phát triển bệnh ung thư buồng trứng sau khi sử dụng phấn rôm của hãng dược phẩm Mỹ.
Phấn rôm là sản phẩm đã làm nên thương hiệu cho Johnson & Johnson. Họ kiên quyết phủ nhận sản phẩm có thể gây ung thư.
Đến năm 2023, có hơn 50.000 người đã khiếu kiện Johnson & Johnson, khiến hãng dược phẩm này phải đề xuất một thỏa thuận dàn xếp trị giá hơn 9 tỷ USD với họ.
Mặc dù kiên quyết phủ nhận những cáo buộc về khả năng gây ung thư của bột talc có sản phẩm của mình, vào năm ngoái, Johnson & Johnson đã tuyên bố ngừng sản xuất và phân phối phấn rôm cho trẻ em chứa bột talc ra thị trường toàn cầu.
Thay vào đó, các sản phẩm của Johnson & Johnson hiện chỉ còn chứa bột ngô.
