Phạm Hồng Linh, 33 tuổi, hiện học thạc sĩ tại khoa Kỹ thuật Thiết kế (Design Engineering), Đại học Harvard. Hôm 28/3, cô giành giải nhất cuộc thi HBS New Venture Competition, ở hạng mục về sáng kiến khởi nghiệp xã hội.
Đây là cuộc thi khởi nghiệp uy tín do trường Kinh doanh của Đại học Harvard tổ chức. Theo thông tin trên website, trong lịch sử 25 năm của cuộc thi, Linh là du học sinh Việt đầu tiên trở thành quán quân, nhận phần thưởng trị giá 75.000 USD (hơn 1,9 tỷ đồng).
Sản phẩm đạt giải mang tên LEXI, một phần mềm dịch thuật y tế đa ngôn ngữ sử dụng công nghệ AI, hỗ trợ bệnh nhân giao tiếp với bác sĩ và nhân viên y tế.
"Tôi thấy vinh dự và xúc động khi tên mình vang lên trên sân khấu Harvard", Linh nhớ lại.
Trước đây, Linh từng tốt nghiệp cử nhân Kinh tế ở Đại học Brown, học thạc sĩ ngành Truyền thông thị giác tại Học viện Nghệ thuật Hoàng gia Anh và làm thiết kế cho một công ty xe tự hành.

Phạm Hồng Linh. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Trước đó một ngày, nhóm Linh trải qua vòng chung kết căng thẳng với 10 phút trình bày ý trước ban giám khảo gồm các chuyên gia, nhà đầu tư kỳ cựu.
Linh ấn tượng nhất với câu hỏi cuối cùng về lý do muốn làm sản phẩm này. Cô kể mình là con một, đã xa nhà 15 năm. Vì thế, mẹ Linh dự định sau khi nghỉ hưu sẽ sang Mỹ với con gái. Bà có thể nói tiếng Anh nhưng không giỏi nên Linh nghĩ nếu có một nền tảng hỗ trợ phiên dịch, mẹ sẽ chủ động hơn trong cuộc sống, nhất là khi tới bệnh viện.
Cô gái người Việt cho biết LEXI xuất phát từ một bài tập thiết kế của chương trình thạc sĩ hồi tháng 1 năm ngoái, với chủ đề về tương lai của người lớn tuổi. Bốn thành viên nhóm Linh đều là người nhập cư nên đã quyết định tìm hiểu về vấn đề mà bạn bè, người thân hay gặp phải khi sống ở Mỹ.
"Đó chính là ngôn ngữ. Không biết tiếng Anh khiến người nhập cư lớn tuổi khó hòa nhập xã hội, đặc biệt là tiếp cận các dịch vụ sức khỏe", cô nói.

Linh và Siddharth UR, đồng sáng lập Lexi, giới thiệu về sản phẩm trong đêm chung kết HBS New Venture Competition, hôm 28/3. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Linh đã tới hơn 20 bệnh viện, phòng khám; tiếp xúc hàng chục bác sĩ, y tá và bệnh nhân ở thành phố Boston, bang Massachussetts, để tìm hiểu. Cô cho hay cơ sở y tế gặp khó khăn trong việc tìm phiên dịch, nhất là những thứ tiếng ít phổ biến, trong khi các ứng dụng dịch hiện có không chuyên về thuật ngữ y tế. Bất đồng ngôn ngữ khiến bác sĩ khó chẩn đoán đúng bệnh, còn bệnh nhân lại không thoải mái khi phải nói ra bí mật sức khỏe với người phiên dịch.
Từ thực tế đó, trong khoảng 2-3 tháng, Linh và những người bạn đã lập trình một ứng dụng dịch thuật 6 thứ tiếng phổ biến trong bang gồm Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Việt, Trung, Pháp và Nga.
Cô tự tìm kiếm và lên danh sách các thuật ngữ thường gặp trong ngành y, với sự hỗ trợ của các bác sĩ và nhân viên y tế để làm dữ liệu đầu vào. Sau mỗi lần góp ý của họ, LEXI dần được hoàn thiện.
Không dừng lại chỉ ở bài tập, Linh tiếp tục phát triển LEXI để tham dự cuộc thi iF Design, một trong những giải thưởng thiết kế uy tín, là một trong 75 sản phẩm đạt giải vàng hồi đầu tháng trước.
Linh sau đó quyết định lập công ty, tham gia HBS New Venture Competition để kêu gọi vốn đầu tư. Cuộc thi thu hút hàng nghìn thí sinh, cả trong và ngoài Harvard. Nhiều nhóm có sản phẩm thật, có người dùng, thậm chí đã gọi được vốn.
Do đó, lúc đầu Linh không quá kỳ vọng. Tuy nhiên, sau khi lần lượt vượt qua các vòng, cô tự tin hơn.
"Chiến thắng giống như một con dấu chất lượng, giúp tôi có cơ hội kết nối với nhà đầu tư", Linh nói.
Bà Lee Kaplan, Giám đốc Viện Y học thể thao, Đại học Miami, đánh giá cao sản phẩm của Linh. Từng trải nghiệm LEXI từ những phiên bản thử nghiệm đầu tiên, bà nhận xét thiết bị có giao diện đơn giản, dễ sử dụng, độ chính xác cao, giúp bệnh nhân và bác sĩ giao tiếp dễ dàng hơn.
"Trong các tình huống khẩn cấp không có phiên dịch viên, LEXI sẽ phát huy tác dụng rõ rệt", bà Kaplan nói.
Hôm 4/4, Linh được Đại học Harvard trao giải thưởng "Người phụ nữ khởi nghiệp của năm".
"Tôi đang tiếp tục nâng cấp LEXI và thêm các ngôn ngữ hiếm. Hy vọng nó sẽ phát triển và có mặt trong các bệnh viện", Linh nói, cho biết sẽ tốt nghiệp thạc sĩ vào tháng 5 tới.
Bình Minh