Nhiều người luôn thắc mắc tại sao những người đi du lịch ở Trung Quốc lại đeo chiếc gối lên trên người, đặc biệt ở những khu vực cao nguyên và núi cao. Rõ ràng, leo núi hoặc đi du lịch lên vùng cao đã mệt, tại sao nhiều người lại đeo thêm chiếc gối cho nặng?
Thực tế, chẳng ai muốn mang vác thêm những chiếc gối như vậy, chẳng qua vì để thích ứng với không khí và địa hình khu vực tại nơi du lịch, nhiều người phải mang thêm những chiếc gối oxy để... thở mà thôi.
Trong một số khu vực cao nguyên của Trung Quốc, như Tây Tạng, do độ cao lớn, nồng độ oxy trong không khí thấp hơn so với các khu vực thấp hơn. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng thiếu oxy, gây khó chịu cho du khách không quen với độ cao. Do đó, việc mang theo gối oxy hoặc bình oxy có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm bớt các triệu chứng của việc bị phản ứng cao nguyên như đau đầu, chóng mặt, ù tai và khó thở.
Chẳng hạn, một số địa điểm du lịch ở Tây Tứ Xuyên có độ cao 4.000 – 4.900m so với mực nước biển, có độ dốc từ Bắc xuống Nam. Sự tiến hóa địa chất lâu dài đã tạo nên vẻ đẹp tự nhiên độc đáo như Cửu Trại Câu, thung lũng Hoàng Long, Hải Loa Câu,... Đây là một trong bốn lưu vực nổi tiếng nhất của Trung Quốc.
Đại bộ phận vùng cao nguyên phía Tây Tứ Xuyên có lượng giáng thủy hàng năm là từ 600–700mm, trong đó thung lũng sông Kim Sa chỉ có 400mm, là khu vực khô hạn nhất của tỉnh Tứ Xuyên.
Cam Tư nằm ở rìa Đông Nam của cao nguyên Thanh Hải -Tây Tạng, là nơi giao nhau của các tỉnh Tứ Xuyên, Vân Nam, Tây Tạng và Thanh Hải. Một số nơi du lịch như Tân Lũng, Thố Tạp, Bạch Ngọc, tu viện Kathok,... đều dễ gặp phải các phản ứng cao nguyên. Không chỉ các khu du lịch trên cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng mới bắt gặp tình trạng này, ngay cả vùng thấp hơn như một số vùng ở Vân Nam cũng có, mặc dù không rõ rệt bằng.
Mặc dù cũng tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng sức khỏe của mỗi người, nhưng khách du lịch đến các khu vực này của Trung Quốc đều mang theo gối oxy hoặc bình oxy để đề phòng bị phản ứng cao nguyên.
Bởi vậy, nếu bạn đi du lịch ở khu vực cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng, hãy lưu ý một số vấn đề sau.
1. Phản ứng thiếu oxy cao nguyên và các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát
Do độ cao và không khí loãng ở cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng nên áp suất không khí thấp được hình thành. Khí hậu cao nguyên được đặc trưng bởi tình trạng thiếu oxy, nhiệt độ thấp, bức xạ mặt trời mạnh, chênh lệch nhiệt độ hàng ngày lớn, gió mạnh và khô hạn. Đối với khách du lịch đến cao nguyên từ vùng có độ cao thấp, do sự thay đổi mạnh mẽ của khí hậu và các khía cạnh khác, giới hạn điều chỉnh tự động của cơ thể con người bình thường bị vượt quá ở độ cao trên 4.000m, khoảng 60% đến 100% người dân bị thiếu oxy cấp tính. Các triệu chứng thường gặp bao gồm nhức đầu, chóng mặt, đánh trống ngực, khó thở, chán ăn, buồn nôn và nôn, chướng bụng, tức ngực, đau ngực, mệt mỏi, sưng mặt nhẹ, môi nứt nẻ, chảy máu cam,... Trong những trường hợp nguy kịch, huyết áp tăng cao, nhịp tim tăng nhanh, thậm chí xảy ra hôn mê. Một số người có biểu hiện hưng phấn bất thường như say rượu, nói nhiều, dáng đi không vững, ảo giác, mất ngủ…
Chỉ cần bạn thích nghi với một khoảng thời gian hoặc rời khỏi môi trường bình nguyên, các chức năng của cơ thể con người sẽ trở lại bình thường. Một số trường hợp tồn tại trong một khoảng thời gian dài hơn. Nhìn chung không có triệu chứng nào ở độ cao dưới 3.000m so với mực nước biển.
Khoảng 60% diện tích ở tỉnh Thanh Hải nằm ở độ cao trên 4.000m so với mực nước biển, 25% ở độ cao từ 3.000 đến 4.000m so với mực nước biển và chỉ 15% ở độ cao dưới 3.000m so với mực nước biển. Vì vậy, du khách khi đến cao nguyên Thanh Hải cần chuẩn bị những thứ cần thiết cho việc chăm sóc y tế, vệ sinh sinh lý.
- Khách du lịch vào cao nguyên từ vùng có độ cao thấp phải trải qua quá trình kiểm tra thể chất toàn diện và nghiêm ngặt. Người có bệnh nặng về tim, thận, phổi, cao huyết áp, bệnh gan nặng hoặc thiếu máu không được mạo hiểm đi du lịch đến cao nguyên. Nếu chỉ mắc các bệnh thông thường thì phải có biện pháp phòng ngừa trước như mang theo bình oxy, thuốc men,… bên mình.
- Những người bị co giật, đau đầu dữ dội hoặc có xu hướng hôn mê sau khi vào một khu vực có độ cao nhất định không nên đi đến những khu vực cao hơn. Tại các cơ sở lưu trú du lịch, danh lam thắng cảnh ở độ cao trên 3.000m so với mực nước biển hoặc trên xe buýt du lịch cần có biện pháp chăm sóc sức khỏe du lịch cao nguyên để cung cấp oxy và các loại thuốc cần thiết nhằm phòng ngừa tai nạn.
- Trong trường hợp bình thường, phải mất khoảng hai đến ba ngày và tối đa là năm đến bảy ngày để dần dần thích nghi với môi trường bình nguyên. Các triệu chứng thiếu oxy như tức ngực, khó thở và khó thở sẽ biến mất hoặc được cải thiện rất nhiều. Mọi người sử dụng oxy để giảm bớt chứng say độ cao. Điều này có thể tạm thời làm giảm bớt sự khó chịu, nhưng sau khi ngừng hít oxy, cảm giác khó chịu sẽ xuất hiện trở lại, làm chậm thời gian thích nghi với môi trường cao nguyên. Nếu các triệu chứng thiếu oxy không quá nghiêm trọng và thuyên giảm hoặc giảm bớt khi nghỉ ngơi yên tĩnh, tốt nhất không nên hít oxy để thích nghi với môi trường cao nguyên càng sớm càng tốt và đạt được hiệu quả di chuyển lý tưởng.
- Trước khi lên cao nguyên, hãy thực hiện các hoạt động thể thao cường độ cao như leo núi, chạy, chơi bóng, mang tạ có thể đóng vai trò tích cực trong việc cơ thể thích nghi với môi trường thiếu oxy. Trong giai đoạn đầu mới vào cao nguyên, các hoạt động không nên thực hiện hoạt động cường độ cao như đi bộ nhanh, chạy, lao động chân tay,... Nhiệt độ trên cao nguyên thấp, nhiệt độ thay đổi mạnh, bạn phải thay quần áo kịp thời và làm tốt công việc chống đông, giữ ấm để tránh bị cảm lạnh do rét cóng. Cảm lạnh là một trong những nguyên nhân chính gây phù phổi cấp tính do độ cao.
- Thức ăn khi đi du lịch cao nguyên phải dễ tiêu hóa, giàu chất dinh dưỡng, nhiều đường, chứa nhiều loại vitamin. Ăn nhiều rau củ quả, tránh ăn quá nhiều để tránh làm tăng gánh nặng cho cơ quan tiêu hóa. Nghiêm cấm uống rượu để tránh tăng tiêu thụ oxy. Khi ngủ nên kê cao gối, tư thế nửa nằm là tốt nhất.
2. Lựa chọn mùa du lịch và địa điểm du lịch tỉnh Thanh Hải
Do có độ cao lớn, nhiệt độ trung bình hàng năm thấp hơn miền Đông Trung Quốc ở cùng vĩ độ 8-20 độ C, thời tiết lạnh kéo dài nên việc lựa chọn mùa du lịch và điểm đến du lịch rất quan trọng. Nhiệt độ trung bình hàng năm của cao nguyên dưới 0 độ C, vào tháng 9 và tháng 10, bước vào mùa giữa Đông cho đến tháng 4 và tháng 5 năm sau, có thời gian đóng băng hơn 8 tháng, có băng và tuyết. Nhiệt độ chủ yếu nằm trong khoảng từ -30 đến -20 độ C, thường do tuyết tích tụ và đường sá bị tắc nghẽn. Vào tháng 7 và tháng 8, nhiệt độ chủ yếu là 5-10 độ C. Ở một số vùng trũng thấp, nhiệt độ khoảng 15 độ C và có nhiều ánh nắng. Đây là mùa đẹp nhất trong năm ở đồng cỏ. Đua ngựa cũng được tổ chức trong thời gian này nên tháng 7 và tháng 8 là thời điểm đẹp nhất để đi du lịch ở cao nguyên.
Ở lưu vực Sài Đạt Mộc, mùa du lịch kéo dài hơn bốn tháng từ tháng 5 đến giữa tháng 9; tháng 6, tháng 7, tháng 8 và tháng 3 là mùa du lịch tốt nhất.
Ở lưu vực hồ Thanh Hải, các loài chim di cư lần lượt đến vào tháng 4. Chúng hoàn thành nhiệm vụ sinh sản vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8. Khí hậu bắt đầu lạnh hơn và các loài chim di cư bắt đầu quay trở lại phía Nam để qua mùa Đông. Do đó, tháng 5, tháng 6, tháng 7 và tháng 3 là thời điểm tốt nhất để ngắm chim. Vào tháng 7 và tháng 8, hồ Thanh Hải được bao quanh bởi cỏ xanh, hoa cải vàng, gia súc và cừu trên khắp các ngọn núi và đồng bằng, khung cảnh bầu trời trong xanh đặc biệt hữu tình nên tháng 7 là thời điểm lý tưởng để ghé thăm hồ Thanh Hải.
