Cạnh tranh khốc liệt, áp lực ngột ngạt, mọi người đều hối hả tăng tốc - thời đại nội quyển (involution) khiến không ít người rơi vào vòng xoáy tự huỷ hoại. Nhiều người tự nhủ: "Cố thêm chút nữa, rồi sẽ ổn", "Phải làm cật lực thì mới mong đổi đời", nhưng cái giá phải trả lại là sức khỏe, sự an yên và đôi khi cả mạng sống.
Không ít người đã chọn cách đánh đổi cả thanh xuân, thời gian, cơ thể để kiếm tiền… rồi cuối cùng dùng tiền ấy để chữa lành những vết thương chính mình tạo ra. Bài viết này không nhằm phủ định nỗ lực, mà để nhắc nhớ: Đừng để cuộc sống trở thành một cuộc đua mù quáng đến mức bạn đánh mất chính mình.
01. Nội quyển không phải lựa chọn duy nhất của người bình thường
Trong một thế giới mà ai cũng "phải chạy", nhiều người tưởng rằng "nội quyển" – làm việc điên cuồng, tăng ca triền miên, luôn luôn căng thẳng là con đường duy nhất để tồn tại. Nhưng sự thật là: Đời người không chỉ có một ngã rẽ.
Nếu bạn thực sự yêu thích cuộc sống bận rộn, cạnh tranh, bạn hoàn toàn có quyền lựa chọn nội quyển. Nhưng nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, nếu nhịp sống đó khiến bạn mất ngủ, lo âu và đánh mất niềm vui sống, vậy thì hãy dừng lại và tự hỏi: "Mình đang sống vì điều gì?".
Đừng tự nhốt mình trong cuộc đua mà bạn chưa từng lựa chọn. Không phải ai chạy nhanh nhất cũng là người chiến thắng, đặc biệt khi cái giá phải trả là sức khỏe và tuổi thọ.
Ảnh minh họ
02. Theo đám đông là bản năng, nhưng lý trí là thứ cần đánh thức
Rất nhiều người không hẳn muốn "nội quyển", nhưng vẫn làm vì thấy… ai cũng đang làm. Đó là hiệu ứng tâm lý đám đông, khi người ta tin rằng nếu không làm giống số đông thì sẽ tụt lại phía sau, sẽ thất bại, sẽ nghèo đói.
Nhưng liệu thứ đang "đốt" người khác có phù hợp với bạn? Nếu người khác thành công trong ngành A nhờ làm ngày làm đêm, liệu bạn với nền tảng, năng lực và đam mê khác biệt cũng nên lặp lại con đường đó?
Cuộc sống không có một khuôn mẫu cố định. Việc của bạn là tìm ra hướng đi phù hợp với chính mình, không phải sao chép công thức của người khác.
03. Nội quyển càng nhiều, hao tổn càng lớn
Người ta thường nói: "Làm nhiều thì được nhiều". Nhưng trong thời đại hiện nay, điều đó không còn đúng tuyệt đối. Thực tế là: Bạn có thể làm từ sáng tới khuya, mà lương vẫn không tăng thậm chí còn bị cắt giảm.
Nội quyển hiện tại không còn mang lại nhiều giá trị như trước. Doanh nghiệp không tăng lương, thị trường bão hòa, sinh viên ra trường ngày càng đông, cung vượt cầu, nên tiền công ngày càng giảm. Tình trạng "996" (làm từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày/tuần) từng đem lại 8 triệu/tháng, giờ chỉ còn 6 triệu chẳng hạn.
Tệ hơn, cường độ làm việc cao khiến người trẻ mắc bệnh sớm: Đau lưng, đau dạ dày, rối loạn lo âu, thậm chí suy kiệt. Vậy rốt cuộc, bạn đang đánh đổi điều gì?
04. Dùng mạng đổi tiền – cái bẫy nguy hiểm nhất thời hiện đại
Nhiều người vẫn giữ tư duy: "Cứ cố làm, cố gắng hết sức, rồi sẽ được đền đáp". Nhưng sự thật phũ phàng là: Không ai đảm bảo bạn sẽ thành công chỉ vì bạn chăm chỉ. Sự chăm chỉ không có chiến lược và giới hạn rất dễ biến thành tự hủy.
Không ít người đã đổ gục vì làm việc quá sức. Họ được thay thế nhanh chóng, không ai nhớ tên. Gia đình họ – những người yêu thương họ nhất mới là người gánh chịu nỗi đau còn lại.
Hãy tỉnh táo: Không có đồng tiền nào đủ giá trị để bạn đánh đổi mạng sống. Đừng để đến khi phải tiêu hết tiền vào viện phí mới hiểu ra bài học đắt giá: Sức khỏe là thứ không ai có thể cho bạn, ngoại trừ chính bạn.
Ảnh minh họa
05. Thời đại này, người thắng cuộc là người sống khỏe và sống lâu
Thành công bền vững không dành cho người kiệt quệ. Trong cuộc sống hiện đại, đôi khi người sống thảnh thơi 8 tiếng/ngày, biết nghỉ ngơi, biết giữ gìn sức khỏe… lại là người chiến thắng thật sự. Bởi vài năm sau, họ vẫn vững vàng, còn những người chạy quá sức có thể đã nằm xuống.
Cuộc sống không phải cuộc đua đo thời gian, mà là hành trình tìm sự cân bằng. Bạn không cần phải "điên cuồng để sống sót". Bạn có thể sống chậm lại, sống chất lượng và tử tế với bản thân.
Hãy nhớ, không ai thương bạn bằng chính bạn. Đừng trông đợi sếp thương bạn khi bạn đổ bệnh. Cũng đừng nghĩ xã hội sẽ "cảm ơn" bạn vì đã làm việc tới kiệt sức.
Trong thế giới đang nội quyển điên cuồng này, đôi khi "khác biệt" không phải là đi nhanh hơn, mà là biết dừng lại đúng lúc. Nghỉ ngơi không phải là lười, mà là đầu tư cho chặng đường dài hơn. Đừng dùng sinh mạng để mua lấy vài đồng bạc, rồi tiêu hết chúng trong bệnh viện.
Và nếu bạn đang tự hỏi mình có đang sống đúng không thì đó đã là một bước tỉnh thức. Hãy chọn bình an thay vì bon chen, sức khỏe thay vì kiệt quệ, và cuộc đời có ý nghĩa thay vì một cuộc đua vô nghĩa.
Bạn có thấy chính mình trong bài viết này? Nếu có, hãy chia sẻ cho người bạn yêu thương vì có thể, họ cũng đang cần một lời cảnh tỉnh.
