Bức ảnh độ phân giải cao nhất về lóa mặt trời chụp bởi Kính viễn vọng Mặt Trời Daniel K. Inouye hôm 8/8/2024. Ảnh: NSO
Theo Phys.org, sử dụng Kính viễn vọng Mặt Trời Daniel K. Inouye được xây dựng và vận hành bởi Đài quan sát Mặt Trời Quốc gia (NSO), các nhà thiên văn học chụp ảnh những sợi vòng sẫm màu ở vành nhật hoa với độ nét chưa từng có trong giai đoạn suy tàn của lóa mặt trời cấp X1.3 hôm 8/8/2024. Các vòng này có chiều rộng trung bình 48,2 km, có thể mỏng đến 21 km, là những vòng nhật hoa nhỏ nhất từng được chụp ảnh. Kết quả nghiên cứu được công bố chi tiết trên tạp chí Astrophysical Journal Letters hôm 25/8.
Vòng nhật hoa là vòm plasma chạy theo đường từ trường của Mặt Trời, thường xuất hiện trước lóa mặt trời, kích hoạt giải phóng năng lượng đột ngột liên quan đến một số đường từ trường xoắn gãy. Sự bùng nổ năng lượng này thúc đẩy bão mặt trời có thể ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng quan trọng trên Trái Đất.
Các nhà thiên văn học tại Inouye quan sát ánh sáng Mặt Trời ở bước sóng H-alpha (656,28 nm) để xem xét đặc điểm cụ thể của Mặt Trời, hé lộ chi tiết không thể thấy ở loại quan sát khác. Theo Cole Tamburri, tác giả chính của nghiên cứu ở Đại học Colorado Boulder (CU), đây là lần đầu tiên kính viễn vọng Inouye quan sát lóa mặt trời cấp X.
Nhóm nghiên cứu bao gồm các nhà khoa học từ NSO, Phòng thí nghiệm Vật lý Khí quyển và Không gian (LASP), Viện Hợp tác Nghiên cứu Khoa học Môi trường (CIRES) và CU, tập trung vào vòng từ trường cực mỏng phía trên dải lóa. Chúng có chiều rộng trung bình khoảng 48 km, nhưng một số vòng nằm trong giới hạn độ phân giải của kính viễn vọng.
Thiết bị Chụp ảnh Băng thông rộng Khả kiến (VBI) của Inouye, điều chỉnh theo bộ lọc H-alpha, có thể quan sát những đặc điểm ở độ phân giải 24 km, nét gấp 2,5 lần kính viễn vọng Mặt Trời tốt nhất. Kết quả thu được là các vòng tối giống sợi chỉ uốn cong trong vòm sáng, những dải lóa sáng chói được khắc họa rõ nét đến khó tin, một dải hình tam giác nhỏ gần trung tâm và một dải hình cung quét qua phía trên.
Theo Tamburri, quan sát này mở ra cánh cửa nghiên cứu không chỉ về kích thước, mà cả hình dạng và quá trình phát triển của vòng nhật hoa cũng như quy mô của quá trình tái kết nối từ. Cách các vòng nhỏ này tham gia vào quá trình tái kết nối từ trường vẫn chưa rõ ràng, nhưng sau khi biết chúng tồn tại, nhà khoa học có thể đưa chúng vào mô hình về cơ chế hoạt động của Mặt Trời.
An Khang (Theo Phys.org, Newsweek, Space)
