Nhà khoa học Anatoli Bugorski. Ảnh: Andrey Solomonov/Global Look Press
Theo Amusing Planet, tai nạn xảy ra với nhà khoa học 36 tuổi người Nga Anatoli Bugorski ngày 13/7/1978. Máy gia tốc hạt mà ông đang làm việc tại Viện Vật lý Năng lượng cao ở Protvino, gần Serpukhov, Nga, gặp sự cố. Để kiểm tra vấn đề, Bugorski đã đưa đầu vào đường kênh mà chùm tia proton cực mạnh bắn thẳng qua. Không biết máy gia tốc vẫn đang hoạt động và đèn cảnh báo bị tắt trong một thí nghiệm trước đó, Bugorski bị chùm tia proton vô hình chiếu xuyên qua đầu. Ông không cảm thấy đau, nhưng báo cáo trông thấy chớp sáng "sáng hơn cả nghìn Mặt Trời".
Bugorski biết ông đã bị chùm tia proton chiếu trúng nhưng không nói với ai. Thay vào đó, ông bình tĩnh hoàn thành công việc, ghi chép vào nhật ký về chuyến thăm đường kênh của máy gia tốc, sau đó lo lắng chờ đợi triệu chứng xuất hiện.
Đêm đó, nửa bên trái khuôn mặt của ông bắt đầu sưng lên và sau một đêm mất ngủ, Bugorski quyết định đi khám. Ông được đưa đến Moskva và nhập viện tại một phòng khám đặc biệt chuyên điều trị nạn nhân nhiễm xạ.
Chưa có thông tin chính xác về lượng bức xạ ion hóa mà Bugorski hấp thụ, nhưng theo một số nguồn tin, con số lên tới 200.000 đến 300.000 rad. Chưa có ai từng trải qua chùm bức xạ tập trung với năng lượng cao như vậy. Thông thường, liều từ 400 đến 1.000 rad đủ để giết chết một người. Nhưng Bugorski may mắn sống sót bởi đó là chùm tia tập trung. Không giống như thảm họa Chernobyl hay Hiroshima, nơi nạn nhân bị chiếu xạ tia gamma năng lượng cao từ đầu đến chân, Bugorski chỉ bị ảnh hưởng ở một khu vực nhỏ với sự tán xạ tối thiểu.
Chùm tia đi vào từ phía sau đầu và ra qua mũi của ông. Nó đốt cháy một lỗ xuyên qua não, phá hủy mô và dây thần kinh, khiến một bên mặt bị liệt, nhưng các cơ quan quan trọng như tủy xương và đường tiêu hóa không bị ảnh hưởng. Dù vết sẹo ở phía sau đầu và trên mặt đã lành theo thời gian, nửa bên trái khuôn mặt vẫn bị liệt và Bugorski mất thính giác ở tai trái. Bugorski cũng bắt đầu có những cơn co giật thường xuyên nhưng trí tuệ của ông vẫn sắc bén như trước.
Bugorski trở lại làm việc sau 18 tháng, nhưng hứa sẽ thường xuyên đến phòng khám ở Moskva ít nhất hai lần/năm. Ông tiếp tục theo đuổi khoa học, hoàn thành bằng Tiến sĩ và giữ vị trí điều phối viên thí nghiệm vật lý tại máy gia tốc proton U-70, nơi xảy ra sự cố. Do chính sách bảo mật của Liên Xô về các vấn đề liên quan đến năng lượng hạt nhân, Bugorski không tiết lộ về tai nạn trong hơn một thập kỷ. Chỉ sau thảm họa Chernobyl, câu chuyện của ông mới được công khai.
Bugorski không chỉ sống sót mà còn sống lâu hơn máy gia tốc proton đã gây thương tích cho ông. Sự tan rã của Liên Xô và những thay đổi kinh tế trong nước làm cạn kiệt nguồn tài trợ của chính phủ, dự án bị đình chỉ và cuối cùng bị bỏ qua. Bugorski vẫn sống ở Protvino và gặp khó khăn trong việc chi trả cho thuốc điều trị động kinh vì thành phố cắt giảm ngân sách cho viện và nơi làm việc cũ của ông.
An Khang (Theo Amusing Planet)
