Thông tin được ông Phan Thanh Duy, giảng viên ngành Thiết kế Game, Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm "Game và bản sắc văn hóa - yếu tố tạo dấu ấn thị trường". Tọa đàm phát sóng ngày 10/6 trên VnExpress. Chương trình có sự tham gia của ông Nguyễn Thiện Toàn, nhà sáng lập Ngũ Hành Games và bà Sam Phạm, chuyên viên điều phối dự án tại RMIT, với vai trò điều phối.
Theo ông Duy, văn hóa trong game không chỉ là sự hiện diện của các biểu tượng quốc gia hay bối cảnh quen thuộc, mà cần được thể hiện tinh tế thông qua hành vi, thói quen thường nhật - như cách nhân vật dọn nhà, đi chợ, trả giá... "Những điều rất Việt Nam" có thể trở thành cơ chế gameplay độc đáo nếu được khai thác đúng cách. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là hiểu rõ thị trường mục tiêu.
Đồng quan điểm, ông Toàn cho rằng một sản phẩm dày đặc yếu tố văn hóa nhưng không hợp gu người chơi thì cũng khó lan tỏa. "Văn hóa là một trong nhiều yếu tố tạo nên bản sắc cho game. Nhưng để một trò chơi tồn tại và phát triển bền vững, điều cốt lõi vẫn là gameplay hấp dẫn, phù hợp thị trường và có chiến lược phát triển rõ ràng", ông Toàn kết luận.
Ông Phan Thanh Duy, giảng viên ngành Thiết kế Game, Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam. Ảnh: Thành Nguyễn
Trước đó, ông phân tích lợi thế cạnh tranh của các tựa game đậm chất văn hóa như Black Myth: Wukong (Trung Quốc) hay Assassin's Creed: Shadows (Pháp). Những game này đều có cách kể chuyện độc đáo, còn truyền tải hình ảnh văn hóa ra toàn cầu hiệu quả.
Ở chiều ngược lại, ông cho rằng Việt Nam có nền văn hóa phong phú và độc đáo, nhưng chưa được định vị rõ nét trên bản đồ game quốc tế như Trung Quốc, Nhật Bản hay Hàn Quốc. Việc tích hợp văn hóa bản địa vào trò chơi điện tử không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam, mà còn giúp tạo nét riêng, khác biệt giữa một thị trường game đang dần bão hòa về nội dung.
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Thiện Toàn nhận định, để game có thể tạo dấu ấn lâu dài, yếu tố cốt lõi là khả năng cảm thụ của người chơi, đi kèm sự sáng tạo phù hợp với từng thị trường cụ thể. Việc phát triển sản phẩm cần rời khỏi "vùng an toàn" nội địa, thử nghiệm gameplay và nhận phản hồi quốc tế. "Tại Việt Nam, nhiều studio còn thiếu dữ liệu thực tế từ người chơi nước ngoài, dẫn đến sản phẩm kém cạnh tranh khi ra thị trường toàn cầu", ông nói.
Ông Nguyễn Thiện Toàn (phải), nhà sáng lập Ngũ Hành Games chia sẻ tại talkshow. Ảnh: Thành Nguyễn
Tuy nhiên, việc đưa văn hóa vào game không hề đơn giản. Ông Toàn ví đây như "làm gấp đôi công việc", bởi ngoài việc tạo gameplay hấp dẫn, đội ngũ còn phải nghiên cứu, phân tích và chuyển hóa tri thức văn hóa thành ngôn ngữ hình ảnh số một cách chính xác. Quá trình này đòi hỏi thời gian, công sức và công nghệ hỗ trợ, nếu không sẽ rất thủ công.
Để tránh gây tranh cãi hoặc hiểu nhầm, Ngũ Hành Games luôn tham khảo ý kiến chuyên gia văn hóa, khảo sát người chơi và sẵn sàng lược bỏ những nội dung không xác minh được hoặc chưa đủ cơ sở, thay vì đưa vào trò chơi một cách cảm tính. Mục tiêu là giữ trọn vẹn cảm xúc cho người chơi, không biến game thành giáo cụ.
(Từ trái sang) Bà Sam Phạm, ông Phan Thanh Duy, ông Nguyễn Thiện Toàn tại talkshow "Game và bản sắc văn hóa - yếu tố tạo dấu ấn thị trường". Ảnh: Thành Nguyễn
Ông Duy đồng tình rằng, để game có yếu tố văn hóa thành công, cần nghiên cứu sâu, có sự tư vấn chuyên môn và huấn luyện đội ngũ thiết kế đủ khả năng chuyển hóa tri thức văn hóa vào gameplay. "Trò chơi phải hấp dẫn trước, rồi mới tính đến việc truyền tải văn hóa", ông nhấn mạnh.
Đặc biệt trong bối cảnh các quy định kiểm duyệt văn hóa tại Việt Nam tương đối chặt chẽ, một trò chơi chỉ có thể vượt qua rào cản pháp lý nếu bản thân nó đủ chất lượng và giá trị giải trí. Yếu tố văn hóa chỉ nên là điểm cộng, chứ không thể là duy nhất.
Giảng viên RMIT cũng khuyến nghị các bạn trẻ muốn bước vào ngành game nên trang bị ba nền tảng: hiểu rõ thị trường trong và ngoài nước, nắm vững quy trình sáng tạo phát triển game và có kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả.
Khép lại tọa đàm, hai chuyên gia nhấn mạnh yếu tố RMIT định hướng cho sinh viên ngành game là tư duy kinh doanh sáng tạo (creative business mindset), hiểu game là sản phẩm nghệ thuật nhưng cũng phải tuân theo quy luật thị trường. Thứ hai là khả năng làm việc đa văn hóa (multicultural working style), phần quan trọng để phối hợp hiệu quả với đội ngũ quốc tế, từ phát triển nội dung đến truyền thông sản phẩm.
Xem chương trình tại đây.
Thái Anh
GameTalks là một trong những hoạt động thuộc Vietnam GameVerse. Nơi đây quy tụ các chuyên gia, nhà phát triển, streamer và người yêu game để cùng thảo luận về xu hướng phát triển, công nghệ mới cũng như cơ hội trong ngành công nghiệp game.
