40 năm cống hiến
Là tên tuổi gạo cội của điện ảnh miền Nam với nhiều vai diễn, bộ phim để lại dấu ấn lớn nên sự ra đi của NSƯT - đạo diễn Lê Cung Bắc khiến nhiều người bàng hoàng. Ông chỉ mới phát hiện bị ung thư phổi 1 năm trước và đã tích cực điều trị, nhưng tuổi cao sức yếu đã khiến ông phải nói lời giã biệt “dòng đời” (tên một bộ phim truyền hình dài 52 tập, từng gây sốt trên màn ảnh nhỏ năm 2001, do Lê Cung Bắc đạo diễn).
Cố đạo diễn Lê Cung Bắc sinh năm 1946 tại Quảng Trị, nhưng từ thập niên 1950, ông đã sinh sống, gắn bó với mảnh đất Sài Gòn. Thời sinh viên, mặc dù học đại học ngành chính trị - kinh doanh nhưng ông rất đam mê diễn xuất. Ông đã thành lập nhóm kịch của riêng mình mang tên Thụ Nhân, tạo nhiều tiếng vang trong giới sinh viên của các trường đại học miền Nam. Ông được đánh giá là một trong những diễn viên nổi bật và tài năng, vì vậy, năm 1974 được cử đi nghiên cứu ngành kịch nói tại Pháp và Canada. Sau năm 1975, đạo diễn Lê Cung Bắc tham gia Đoàn kịch nói Bông Hồng.
Từ năm 1982 - 1992, Lê Cung Bắc tham gia khoảng 200 bộ phim từ truyền hình cho đến điện ảnh. Đạo diễn từng nói ông nhớ nhất là vai diễn trong bộ phim Con thú tật nguyền (đạo diễn Hồ Quang Minh), hoặc nhân vật lão cùi trong Dấu ấn của quỷ (đạo diễn Việt Linh) bởi đây là những vai diễn gai góc, khi nhận vai ông đều yêu thích, sống hết mình vì nhân vật.
Cuối năm 1992, ông được Hãng phim Giải Phóng trao cơ hội làm đạo diễn một số phim truyện video đầu tiên như Trên cả hận thù, Ta tắm ao ta, Giọt lệ chưa khô... Năm 1994, Hãng phim Giải Phóng giao làm bộ phim nhựa đầu tiên Nhịp đập trái tim và với bộ phim này, Lê Cung Bắc được Hội Điện ảnh VN trao giải thưởng Đạo diễn phim nhựa đầu tay.
Năm 1995, ông được Đài truyền hình TP.HCM (HTV) mời về làm đạo diễn Người đẹp Tây Đô, phim truyền hình nhiều tập đầu tiên của Hãng phim TFS, dựa theo nhân vật có thật - Lâm Thị Phấn, nữ chiến sĩ tình báo thời Pháp thuộc. Bộ phim đã gây tiếng vang lớn cũng như giúp diễn viên Việt Trinh, Hồng Ánh tỏa sáng. Sau đó, ông làm phim Không thể rẽ trái, được nhận Huy chương vàng Liên hoan phim truyền hình toàn quốc năm 1996. Cũng với bộ phim này, Võ Sông Hương nhận được giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất; để rồi ông tiếp tục mời cô vào vai chính bộ phim truyền hình 52 tập Dòng đời. Bộ phim Dòng đời đã mang lại 3 giải thưởng: Đạo diễn, Quay phim và Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong cuộc bình chọn của khán giả do HTV tổ chức năm 2001. Cũng trong năm đó, ông được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.
Có rất nhiều bộ phim làm nên tên tuổi đạo diễn Lê Cung Bắc, trong đó phải nhắc đến Vó ngựa trời Nam (2008, Hãng phim TFS, Huỳnh Đông đóng vai chính), tái hiện cuộc đời và sự nghiệp của nhà trí thức, nhà quân sự và nhà thơ Huỳnh Văn Nghệ. Phim nhận được nhiều giải thưởng trong Liên hoan phim truyền hình toàn quốc 2010 và Cánh diều của Hội Điện ảnh Việt Nam cùng năm.
 Đạo diễn Lê Cung Bắc (thứ 2 từ trái qua) hội ngộ cùng dàn diễn viên Người đẹp Tây Đô sau 20 năm, gồm Việt Trinh, Hồng Ánh, Hoàng Sơn ẢNH: T.L |
“Điện ảnh là niềm đam mê dữ dội”
Đạo diễn Lê Cung Bắc lúc sinh thời từng nói: “Điện ảnh với tôi là niềm đam mê dữ dội”. Trước khi qua đời, ông còn kịp bấm máy một bộ phim điện ảnh chiếu rạp có tên Giã từ cô đơn với các diễn viên Hồng Ánh, Bùi Bài Bình, Thương Tín, Anh Thư... Những năm ở độ tuổi ngoài 70, NSƯT - đạo diễn Lê Cung Bắc cũng thường nhận vai trò chỉ đạo, cố vấn nghệ thuật cho các đạo diễn trẻ, sẵn sàng ngồi ở phim trường đến 1, 2 giờ sáng. Ông chia sẻ: “Tuổi tác chỉ là con số thôi, còn tâm hồn, năng lượng tinh thần của mình nếu vẫn trẻ trung thì vẫn là trẻ”. Đạo diễn cũng là cái tên quen thuộc trong vai trò ban giám khảo các giải thưởng điện ảnh lớn như: Bông sen của Cục Điện ảnh, Cánh diều của Hội Điện ảnh, Liên hoan phim truyền hình toàn quốc và giải Ngôi sao xanh hằng năm. Ngoài ra, ông còn là thường trực Hội đồng Nghệ thuật của Tập đoàn IMC (TodayTV), tham gia cố vấn cho một số loạt phim lớn của kênh này. Gần đây, khi gặp mặt các phóng viên thân hữu, ông cho biết đang ấp ủ đạo diễn một bộ phim về lịch sử tiếp theo và đang chờ được đầu tư để sản xuất...
Hồng Ánh, người được NSƯT - đạo diễn Lê Cung Bắc dìu dắt vào nghề với vai diễn đầu tiên trên màn ảnh (vai Bạch Vân phim Người đẹp Tây Đô) và được ông xem như “nàng thơ” trong sự nghiệp của mình cùng với Việt Trinh và Võ Sông Hương, chia sẻ: “Tôi may mắn được đóng trong bộ phim cuối cùng do chú làm đạo diễn là Giã từ cô đơn. Đây là phim điện ảnh chiếu rạp, quay xong vào cuối năm 2019 nhưng do dịch Covid-19 nên mọi thứ bị ngưng lại khi đang làm hậu kỳ. Khi đó chú cũng phát hiện bị ung thư phổi, nên giờ chưa rõ phim sẽ ra rạp lúc nào”. Cô nói thêm: “Tôi luôn nhớ đến lời chú dạy: Người diễn viên phải luôn giữ sự hồn nhiên, thanh xuân cho nhân vật để biết cách làm mới và hết mình với các loại vai. Chú là một “tượng đài” trong nghề của tôi, dù chú không qua đào tạo chính quy ở lĩnh vực diễn viên, đạo diễn. Tôi biết chú còn có một tâm nguyện là xuất bản cuốn sách chia sẻ những kinh nghiệm, đúc rút về nghề cho các thế hệ sau và chú cũng đã viết được nhiều ghi chú. Hy vọng sẽ sớm có người tìm gom lại để chấp bút và biên tập, hoàn thành”.
Diễn viên Việt Trinh gắn bó lâu năm với NSƯT - đạo diễn Lê Cung Bắc chia sẻ ông ra đi “rất nhẹ nhàng thanh thoát”, an lòng khi được vợ con chăm sóc tận tình, và ông cũng chuẩn bị tất cả cho hậu sự của mình trước khi nhắm mắt: “Anh Lê Cung Bắc là người tốt, không chỉ với riêng tôi. Tôi mang ơn anh từ ngày đầu vào nghề với vai tỳ nữ chưa có tên tuổi và vô cùng kính trọng niềm đam mê, say nghề đến tận cuối đời của cố đạo diễn”.
