Đến Bệnh viện Mắt kỹ thuật cao Hà Nội (Hitec) tham gia chương trình khám sàng lọc nhân hưởng ứng tuần lễ Glocom thế giới 2025, cụ bà 78 tuổi ở Hai Bà Trưng, được các bác sĩ phát hiện mắt đã gần mù. Thị lực hai mắt chỉ còn nhìn thấy dưới 1/10 do glocom.
Bệnh nhân cho biết vài tháng trước thấy mắt bị mờ nhưng không hề bị đau nhức. Nghĩ do tuổi già nên bà lần lữa không đi khám. ThS.BS Nghiêm Thị Hồng Hạnh, Ủy viên Ban chấp hành Hội Glocom Việt Nam, cho biết hai mắt của bà bị glocom thể giả bong bao, nhãn áp tuy không quá cao nhưng chức năng thị giác đã tổn thương khá nặng nề. Thị trường thu hẹp "hình ống" – bà chỉ còn thị lực trung gian mà không thấy được xung quanh và gai thị hai mắt đều lõm teo nặng.
Glocom giả bong bao là một hình thái glocom góc mở do tình trạng lắng đọng albumin trên các thành phần của mắt, trong đó có góc tiền phòng làm ảnh hưởng đến việc dẫn lưu thủy dịch trong nhãn cầu.
Cùng đến khám dịp này, cụ ông 71 tuổi ở Ba Đình, cũng là một bệnh nhân mắc glocom ở giai đoạn nặng. Ông có tiền sử glocom đã được theo dõi và điều trị tại đây từ nhiều năm qua với chẩn đoán hai mắt glocom góc mở.
Sau khi điều trị bằng thuốc một thời gian, cuối năm ngoái khi thủy tinh thể đã đục nhiều, ông được mổ phaco thay thủy tinh thể phối hợp điều trị glocom ở mắt trái để điều chỉnh nhãn áp. Mắt phải nhãn áp không thể kiểm soát được bằng thuốc và các phương pháp khác, nên lần này ông được chỉ định phẫu thuật tiếp.
Kíp mổ thực hiện phẫu thuật cho bệnh nhân glocom. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Đây là hai trong nhiều bệnh nhân mắc glocom ở giai đoạn nặng, được phẫu thuật phối hợp thay thủy tinh thể để "giữ" chút ánh sáng còn lại. Glocom là nhóm bệnh do nhãn áp tăng cao gây lõm, teo đĩa thị thần kinh và tổn hại thị trường (trường nhìn của mắt) không hồi phục. Nhiều bệnh nhân bị mù do glocom mà không hay biết, vì vậy bệnh được ví là "kẻ đánh cắp thị lực thầm lặng".
Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), glocom là nguyên nhân gây mù lòa đứng thứ hai, sau đục tinh thể. Ước tính hiện nay cả thế giới có khoảng 80 triệu người mắc bệnh glocom, dự đoán tăng lên 112 triệu vào năm 2040. Ở các nước phát triển, khoảng 50% người bị glocom nhưng không biết bệnh và không đi khám. Trong khi ở các nước đang phát triển, con số này có thể tới 90%.
Glocom nguyên phát có hai hình thái là góc đóng và góc mở. Glocom góc đóng thường khởi phát đột ngột vào buổi chiều tối, hoặc khi bệnh nhân đang làm việc ở tư thế cúi, hoặc sau những sang chấn tâm lý. Người bệnh thấy mắt đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên, nhìn ngọn đèn thấy quầng xanh, đỏ như cầu vồng. Do các dấu hiệu cấp tính nên thường người bệnh phải đi khám và được phát hiện kịp thời.
Ngược lại, glocom góc mở và một số hình thái glocom khác lại thường xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm trong thời gian dài. Bệnh nhân không nhận thấy thị lực của mình đang giảm đi cho đến khi thị thần kinh và thị trường tổn hại nặng.
Bác sĩ khám cho bệnh nhân glocom. Ảnh:Bệnh viện cung cấp
Nhóm người có nguy cơ cao bị glocom gồm: Người tuổi trên 40, mắt lão hóa dần, tiền phòng nông hoặc mắt nhỏ, viễn thị nặng... nguy cơ mắc glocom góc đóng; người dùng corticoid dài ngày như nhỏ mắt, tiêm, uống để điều trị bệnh toàn thân (tiểu đường, thận hư...) nguy cơ bị glocom thứ phát; người dễ xúc cảm, stress, cơ địa nhạy cảm – hay lo âu; người có người thân (bố mẹ, anh chị em cùng huyết thống ...) đã bị glocom nguy cơ mắc cao gấp 10 lần.
Hiệp hội Glocom thế giới khuyến cáo: trước 40 tuổi nên khám mắt mỗi 2–4 năm/lần; người 40–60 tuổi thì 2–3 năm/lần còn sau 60 tuổi nên khám mỗi 1–2 năm/lần. Với các bệnh nhân, sau khi khám có các yếu tố nguy cơ hoặc yếu tố thuận lợi cho bệnh tăng nặng thì thời gian theo dõi hoặc khám định kỳ có thể rút xuống mỗi 6 tháng/lần, theo chỉ định của bác sĩ.
Lê Nga
