Đại học Thanh Hoa được thành lập năm 1911 tại Bắc Kinh, ban đầu có tên là Cao đẳng Hoàng gia Thanh Hoa (Tsing Hua Imperial College), dành cho những học sinh được Chính phủ Trung Quốc cử đi học ở Mỹ.
Năm 1925, khối đại học ra đời, đào tạo chương trình 4 năm. Từ năm 1928, trường mang tên Đại học Quốc lập Thanh Hoa. Trong cuộc chiến tranh chống Nhật, ngôi trường này từng phải chuyển ra ngoài Bắc Kinh, sáp nhập với hai trường khác và đổi tên.
Sau chiến tranh, Thanh Hoa trở về thủ đô, có tổng cộng 26 khoa, đào tạo 5 lĩnh vực gồm nhân văn, luật, khoa học, kỹ thuật và nông nghiệp.
Khuôn viên Đại học Thanh Hoa. Ảnh: Tsinghua University Fanpage
Khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập, quá trình tái cơ cấu các viện giáo dục đại học trên toàn quốc diễn ra. Đại học Thanh Hoa trở thành cơ sở chuyên đào tạo kỹ sư, "tiếp thêm sinh lực cho Trung Quốc thông qua khoa học và giáo dục", theo Forbes.
Trường dần mở rộng, tăng cường giảng dạy về khoa học, quản lý kinh tế, nhân văn và luật vào năm 1978, khi Trung Quốc mở cửa với thế giới. Năm 1984, Thanh Hoa bắt đầu đào tạo sau đại học. Một năm sau, các trường thành viên lần lượt ra đời như Giáo dục thường xuyên, Kiến trúc, Khoa học Xã hội và Nhân văn, Khoa học và Công nghệ Thông tin, Kỹ thuật Cơ khí, Quản lý Chính sách công, Báo chí và Truyền thông...
Lúc này, Thanh Hoa trở thành đại học nghiên cứu toàn diện.
Kế hoạch mở rộng vị thế và sức ảnh hưởng của trường bắt đầu từ năm 1995, khi có tên trong "Dự án 211" của chính phủ. Đây là chương trình đầu tư cho giáo dục đại học lớn nhất của Trung Quốc, tài trợ cho 100 trường nhằm nâng cao tiêu chuẩn học thuật quốc tế và năng lực nghiên cứu.
Năm 1998, Trung Quốc thực hiện "Dự án 985", xây dựng các đại học trọng điểm. Thanh Hoa và Bắc Kinh là hai trường đầu tiên góp mặt, được đầu tư khoảng 1,8 tỷ nhân dân tệ (gần 250 triệu USD) một năm.
Thanh Hoa sau đó tiếp tục được tăng cường đầu tư và nguồn lực trong dự án đại học đẳng cấp thế giới "Song Nhất Lưu" - World Class 2.0. Đây là chương trình quốc gia của Trung Quốc, vươn tới hai mục tiêu là phát triển cơ sở giáo dục đại học đẳng cấp quốc tế và đào tạo hàng đầu thế giới.
Trong cuộc phỏng vấn với THE năm 2024, Bộ trưởng Giáo dục Hoài Tiến Bằng cho biết Trung Quốc đã rót 167 tỷ nhân dân tệ cho sáng kiến này từ năm 2016.
Nhờ tài trợ hào phóng của chính phủ, cùng sự cam kết quốc tế hóa, cải cách giáo dục và đổi mới nghiên cứu, từ năm 2022 đến nay, Đại học Thanh Hoa đều lọt top 20 trên các bảng xếp hạng đại học thế giới.
Tổ chức THE xếp Thanh Hoa ở vị trí thứ 12 năm 2025, trong đó ngành Kinh doanh và Kinh tế lọt top 6, Giáo dục top 7, Khoa học máy tính và Kỹ thuật cùng ở vị trí 13. Trường cũng được đánh giá tốt nhất Trung Quốc và đứng vị trí 8 trong các đại học danh tiếng nhất do tổ chức này bình chọn.
Hiện, Thanh Hoa có 22 trường thành viên, 59 khoa, 2.800 cán bộ và giảng viên. Trên 14.600 sinh viên đại học và gần 14.500 sinh viên sau đại học đang học tập tại đây.
Trên website, trường cho biết mục tiêu là trở thành trung tâm thu hút nhân tài toàn cầu vào năm 2035, mời gọi giảng viên và sinh viên nước ngoài xuất sắc đến giảng dạy và học tập. Thanh Hoa có chương trình đào tạo "đặt hàng" cho nghiên cứu sinh sau tiến sĩ, những người có cơ hội giảng dạy tại trường, nhằm chuẩn bị lực lượng chất lượng cao.
Ngoài ra, trường còn nuôi dưỡng thế hệ mới thông qua các chương trình tài năng ở lĩnh vực Toán, Khoa học máy tính, Vật lý, Kinh tế, Cơ khí...
Ngoài học thuật và nghiên cứu, trường còn nổi tiếng có khuôn viên đẹp. Thanh Hoa được xây dựng trên nền khu vườn hoàng gia thời nhà Thanh ở quận Hải Điến, vây quanh bởi nhiều công trình lịch sử như cung điện mùa đông (Viên Minh Viên) và mùa hè (Di Hòa Viên). Trường được tạp chí Forbes đánh giá là một trong những "đại học đẹp nhất thế giới" năm 2010.
Thư viện Đại học Thanh Hoa hiện có hơn 5 triệu cuốn sách và tư liệu cho sinh viên tra cứu. Ngoài ra, trường có 17 căng tin, 65 ký túc xá cùng nhiều bảo tàng nghệ thuật, khoa học, không gian biểu diễn.
Ở đây, sinh viên đều thuộc lòng khẩu hiệu "Không thể thao, không Thanh Hoa". Những đội thể thao đầu tiên của trường được thành lập năm 1912. Năm 2021, Thanh Hoa có hơn 1.300 sinh viên là vận động viên của 54 đội tuyển quốc gia, mang về 139 huy chương vàng trong nước và quốc tế. Sinh viên Thanh Hoa nhiều lần giành huy chương vàng bắn súng tại các kỳ thế vận hội.
Nhiều nhà lãnh đạo là cựu sinh viên của trường. Chủ tịch Tập Cận Bình tốt nghiệp ngành kỹ sư Hóa học năm 1979. Các nguyên chủ tịch Hồ Cẩm Đào, thủ tướng Chu Dung Cơ, chủ tịch quốc hội Ngô Bang Quốc... đều từng học ở đây.
Hôm 2/3, GS Khưu Dũng, Bí thư Đảng ủy Đại học Thanh Hoa, Viện sĩ Viện Khoa học Trung Quốc, trao danh hiệu giáo sư danh dự Đại học Thanh Hoa cho Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Người đứng đầu Đại học Thanh Hoa cho biết Thủ tướng Phạm Minh Chính là nhà lãnh đạo có tầm ảnh hưởng quốc tế; lãnh đạo Chính phủ thực hiện Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng Cộng sản Việt Nam, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Ông cũng đóng góp quan trọng đối với giao lưu hợp tác Trung - Việt.
Dịp này, Đại học Thanh Hoa ký hợp tác với ba trường của Việt Nam, gồm hai đại học quốc gia và Đại học Kinh tế Quốc dân. Trong đó, Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Thanh Hoa dự kiến thành lập trung tâm nghiên cứu chung về Trí tuệ nhân tạo (AI).
Bình Minh (Theo Tsinghua University, QS, THE, Forbes)
