Thanh niên 17 tuổi, trú Bắc Ninh, mắc loạn trương lực cơ từ nhỏ với tình trạng ngày càng nặng. Dù điều trị bằng thuốc chống co thắt cơ suốt nhiều năm nhưng không mang lại hiệu quả. Các nhóm cơ vùng lưng, cổ, và hàm co thắt mạnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống. Nam thanh niên bị suy kiệt, luôn uốn cong người như con tôm, không thể đến trường và cần bố mẹ hỗ trợ trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Điều này gây áp lực lớn lên tâm lý của cả gia đình.
Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, thanh niên 17 tuổi được thăm khám và đánh giá bởi hội đồng chuyên môn về rối loạn vận động gồm chuyên gia đầu ngành PGS.TS Đồng Văn Hệ - Phó Giám đốc bệnh viện, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh cùng các bác sĩ nội thần kinh, bác sĩ phẫu thuật thần kinh chức năng, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh. Họ cũng hội chẩn và đưa ra kết luận bệnh nhân có triệu chứng loạn trương lực cơ toàn thể.
Bệnh nhân bị rối loạn trương lực cơ toàn thể khiến cơ thể lúc nào cũng như con tôm. TS.BS Trần Đình Văn, khoa Phẫu thuật Thần kinh I, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết ca phẫu thuật kích thích não sâu khác biệt so với các trường hợp khác. Thông thường, với bệnh Parkinson, vị trí đặt phẫu thuật là ở vùng dưới đồi, nhưng trong trường hợp này, phải đặt ở nhân cầu nhạt hai bên.
Tuy nhiên, tổn thương trước đó ở khu vực này khiến việc nhận diện hình thái nhân cầu nhạt trở nên khó khăn. Điều này tạo ra thách thức lớn cho phẫu thuật, vì chỉ khi nhận diện chính xác nhân cầu nhạt mới có thể đặt đúng vị trí với độ chính xác chỉ cho phép sai số trong khoảng 1mm.
Các bác sĩ phải sử dụng các kỹ thuật đặc biệt, như chụp nhiều xung với lát cắt mỏng T1, T2, SWAN và đảo ngược tín hiệu chất xám T1, yêu cầu tinh chỉnh nhiều thông số và tốn nhiều thời gian chụp hơn so với cộng hưởng từ thông thường. Ngoài ra, họ còn kết hợp máy đánh giá điện sinh lý thần kinh để xác định chính xác đặc điểm hình thái và tần số hoạt động của nhân cầu nhạt, vốn khác biệt so với các nhân khác trong não.
Bệnh nhân bị co thắt cơ nghiêm trọng, làm việc đặt khung định vị và đưa điện cực vào não để đạt độ chính xác tuyệt đối trở nên khó khăn. Kíp gây mê phải sử dụng lượng thuốc mê vừa đủ, đảm bảo bệnh nhân nằm yên nhưng không làm mất đi các sóng hoạt động của nhân cầu nhạt.
Đây là ca phẫu thuật đặc biệt, thuộc loại phẫu thuật thức tỉnh, đòi hỏi sự cân bằng tinh tế, bệnh nhân cần đủ yên tĩnh để bác sĩ thực hiện phẫu thuật, đồng thời phải duy trì nhận thức để hợp tác và giúp đánh giá hiệu quả của quá trình phẫu thuật.
Đối với nhóm bệnh nhân cần phẫu thuật vì rối loạn vận động, đây là người trẻ tuổi nhất. Nam thanh niên gầy và trẻ nên các phẫu thuật xâm lấn phải được thực hiện cẩn thận để tránh nguy cơ nhiễm trùng và chảy máu. Những vấn đề này được giải quyết bằng cách chuẩn bị trước phẫu thuật theo quy trình nghiêm ngặt.
Bệnh nhân được tắm rửa bằng dung dịch betadine đặc biệt để sát trùng da, nằm trong phòng riêng đảm bảo môi trường sạch sẽ, sử dụng kháng sinh dự phòng, và được thăm khám kỹ lưỡng hàng ngày.
Các kỹ thuật đặc biệt được sử dụng trong ca phẫu thuật.
Sau phẫu thuật bệnh nhân được thăm khám, đánh giá lâm sàng hàng ngày. Hiện tại bệnh nhân ổn định, không sốt, vết mổ khô, về vận động có những cải thiện tốt như tự ngồi dậy trên giường, các đợt co thắt cơ đỡ hơn.
Ths.BS Ngô Thị Huyền – bác sĩ khoa Nội – Hồi sức thần kinh - chuyên gia về rối loạn vận động, cho biết, loạn trương lực là bệnh rối loạn vận động của hệ thần kinh, với biểu hiện co cơ liên tục hoặc lặp đi lặp lại ngoài ý muốn, tạo tư thế bất thường của một vùng hay nhiều vùng khác nhau của cơ thể. Tỷ lệ mắc loạn trương lực khoảng 1/2.000 dân.
Bệnh chia làm 2 nhóm: loạn trương lực cơ cục bộ và loạn trương lực cơ toàn thể. Bệnh nhân này thuộc nhóm loạn trương lực cơ toàn thể, tiên lượng điều trị đáp ứng kém hơn loạn trương lực cơ cục bộ. Trong y văn, tỷ lệ thành công của phương pháp phẫu thuật cho bệnh nhân loạn trương lực cơ toàn thể chỉ dao động từ 4% đến 40%. Phẫu thuật này trên thế giới cũng không nhiều. Tại các trung tâm điều trị rối loạn vận động trên thế giới hàng năm chỉ có một vài ca. Tại Việt Nam cũng chỉ mới có 1 ca được thực hiện tại miền Nam. Tại miền Bắc, đây là ca đầu tiên.
(Ảnh: BVCC)
