Theo ThS.BS Đoàn Văn Anh Vũ, Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, chóng mặt là một trong những triệu chứng người bệnh than phiền nhiều nhất tại các phòng khám bệnh ngoại trú hay khoa cấp cứu. Tỷ lệ mắc chóng mặt trong suốt cuộc đời dao động từ 17-30%. Những hiểu biết sai lầm về chóng mặt có thể khiến người bệnh chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Chóng mặt và choáng váng là giống nhau
Một số người bệnh khi đến khám, cho biết bản thân bị chóng mặt nhưng thực tế là choáng váng. Cần nhận ra sự khác biệt giữa chóng mặt và choáng váng. Hai triệu chứng này là mô tả hai cảm giác khác biệt, gợi ý các nguyên nhân khác nhau.
Trong đó, choáng váng là cảm giác đầu lâng lâng, xây xẩm hay đi đứng không vững. Chóng mặt là cảm giác mà người bệnh cảm thấy xung quanh bản thân xoay tròn.
Chóng mặt chỉ gặp ở người lớn tuổi
Các nghiên cứu về dịch tễ học cho thấy chóng mặt có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, người già cần được quan tâm do có nguy cơ té ngã cao, cần phải điều trị chóng mặt.
Bệnh nhân cấp cứu tại Bệnh viện Quân y 175. Ảnh: Quỳnh Trần
Nguyên nhân chóng mặt là rối loạn tiền đình
Theo Trung tá, ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Chủ nhiệm Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, rối loạn tiền đình là một trong những thuật ngữ được lạm dụng khá nhiều khi chẩn đoán ở một người bệnh chóng mặt hoặc choáng váng. Trong một khảo sát tại Mỹ về các nguyên nhân gây nên chóng mặt, choáng váng thì nhóm nguyên nhân tại tiền đình chỉ chiếm khoảng 30%, còn lại có thể từ các nguyên nhân tim mạch, thần kinh, chuyển hóa, tâm lý hoặc tiêu hóa.
Tim mạch: hạ huyết áp tư thế, rối loạn nhịp tim.
Chuyển hóa: hạ đường huyết, bất thường chức năng tuyến giáp.
Ngộ độc: rượu, khí CO...
Thuốc: thuốc hạ áp, một số loại thuốc kháng sinh, thuốc chống động kinh...
Tiền đình: chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, viêm thần kinh tiền đình...
Thần kinh trung ương: đột quỵ, u não, bệnh thoái hóa thần kinh...
Tâm lý: Rối loạn lo âu, trầm cảm.
Tỷ lệ người bệnh chóng mặt do đột quỵ khoảng 10%, cho nên trong các trường hợp nghi ngờ hoặc có các yếu tố nguy cơ đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa lipid thì nên đi khám phòng khám chuyên khoa để được đánh giá chính xác.
Chóng mặt chỉ do một nguyên nhân
Đây cũng là một quan niệm sai lầm thường gặp không chỉ ở người dân mà còn ở nhân viên y tế. Trong các nghiên cứu mới đây, tỷ lệ một người bệnh chóng mặt do nhiều nguyên nhân kết hợp cùng lúc là khoảng 17%.
Điều trị chóng mặt chỉ gồm sử dụng thuốc tiền đình
Thực tế, thuốc tiền đình được các bác sĩ kê toa để giảm triệu chứng chóng mặt hoặc quản lý bệnh nền kèm theo. Tuy nhiên, thuốc không chỉ là phương pháp điều trị duy nhất. Các nghiệm pháp tái định vị sỏi tai là phương pháp điều trị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính đã được chứng minh hiệu quả và được các hiệp hội chuyên ngành đưa vào hướng dẫn điều trị.
Ngoài ra, còn có vật lý trị liệu tiền đình giúp cải thiện triệu chứng bằng cách thúc đẩy quá trình bù trừ tiền đình và thích nghi. Điều chỉnh lối sống và dinh dưỡng có thể hữu ích trong một số trường hợp. Cách tiếp cận điều trị chóng mặt tốt nhất là dựa vào việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân và nhu cầu của từng người bệnh cụ thể.
Bác sĩ khuyến cáo người có triệu chứng nên đi khám chuyên sâu về chóng mặt để có chẩn đoán chính xác nguyên nhân và cá thể hóa điều trị, tránh những tác động tiêu cực đến thể chất, như tinh thần, chất lượng cuộc sống.
Lê Phương
