Ajay Lakum gắn bó gần như cả đời với kim cương. Thu nhập từ công việc phân loại kim cương khiêm tốn nhưng ổn định, giúp anh trang trải cuộc sống cho gia đình 10 người và đóng góp vào chi phí điều trị ung thư cho mẹ.
Hai tuần trước, Lakum có tên trong danh sách 20 công nhân bị công ty cho nghỉ việc. Anh gọi điện đến hàng chục công ty khác để xin việc, nhưng không nơi nào tuyển người.
"Tôi rất căng thẳng", Lakum, 35 tuổi, nói, cho biết tinh thần suy sụp khi nghĩ đến những hóa đơn sắp tới hạn thanh toán.
Một người lái buôn kiểm tra kim cương trên khu chợ đường phố ở Surat, ngày 14/4. Ảnh: AP
Anh nằm trong số nhiều người bị ảnh hưởng trực tiếp từ cuộc chiến thương mại leo thang giữa Mỹ và Ấn Độ. Cứ 5 viên kim cương bán ra thị trường thế giới thì 4 viên được cắt và đánh bóng lần đầu tại thành phố Surat, bang Gujarat, miền tây Ấn Độ, theo AP.
Chỉ một phần nhỏ kim cương chế tác ở Surat được người tiêu dùng Ấn Độ tiêu thụ, phần còn lại được xuất khẩu sang Mỹ, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Hong Kong, Bỉ và các trị trường khác. Mỹ là nước mua sắm kim cương lớn nhất, với giá trị khoảng 5 tỷ USD trong năm tài chính vừa qua, theo Hội đồng Xúc tiến Xuất khẩu Đá quý & Trang sức Ấn Độ.
Tuy nhiên, mức thuế 25% mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp lên Ấn Độ từ ngày 7/8 và dự kiến tăng lên 50% vào 27/8 đã khiến thủ phủ kim cương này gần như tê liệt. Các đơn hàng xuất khẩu bị tạm dừng. Lãnh đạo các công đoàn ước tính 50.000 công nhân mất việc kể từ tháng 4, khi ông Trump công bố mức thuế cơ bản 10% đối với đa số đối tác thương mại của Mỹ và lần đầu tiên đe dọa áp thuế cao hơn đối với Ấn Độ.
Ngành công nghiệp này vốn khó khăn do các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga, bên cung cấp kim cương thô cho các xưởng ở Surat trước khi được trưng bày tại cửa hàng ở Mỹ. Người ta e ngại mức thuế mới sẽ khiến kim cương Ấn Độ đắt đỏ đến mức không thể đến được tay công ty trang sức lớn ở Mỹ và làm nhu cầu giảm mạnh.
Hy vọng về một bước đột phá ngoại giao giữa Washington và New Delhi ngày càng mong manh. Chính quyền ông Trump cáo buộc Ấn Độ hưởng lợi từ cuộc chiến của Nga ở Ukraine và làm ảnh hưởng đến lợi ích của tầng lớp lao động Mỹ. Vòng đàm phán thương mại dự kiến diễn ra trong tuần này đã bị hủy, theo một nguồn tin giấu tên.
"Thuế quan của Mỹ sẽ hoàn toàn hủy hoại ngành công nghiệp của chúng tôi", Ramesh Zilriya, chủ tịch Công đoàn Thợ Kim cương Gujarat, nói. Ông kêu gọi chính phủ Mỹ không áp đặt mức thuế có thể dẫn tới "hủy hoại nhiều cuộc đời".
Thợ cắt và đánh bóng kim cương làm việc trong nhà xưởng ở Surat, ngày 14/4. Ảnh: AP
Trên đường Kohinoor ở phía bắc Surat, trung tâm của ngành công nghiệp kim cương, không khí bây giờ yên tĩnh một cách kỳ lạ. Đoạn đường này bình thường sẽ ồn ào tiếng xe chở hàng nghìn thợ đánh bóng, phân loại và cắt kim cương đến nơi làm việc.
Theo Công đoàn Thợ Kim cương Gujarat, thành phố sử dụng từ 800.000 đến một triệu thợ kim cương vào năm ngoái, trong đó đa số là lao động phi chính thức không được tính trong các cuộc khảo sát quốc gia. Công đoàn ước tính có thể có tới 100.000 người mất việc nếu Mỹ áp thuế 50%.
Vallabh Rathod, 45 tuổi, đồng sở hữu một công ty đánh bóng kim cương trên đường Kohinoor, cho biết các đơn hàng từ Mỹ đã dừng từ ngày 1/8 trước khi ông Trump tuyên bố áp thuế 25%. Với mức thuế sắp tăng gấp đôi trong tuần này, ông nhận định công việc kinh doanh còn rất lâu mới khởi sắc.
Tại xưởng, chỉ còn 25 thợ kim cương đang làm việc, bằng một nửa so với lúc bình thường. "Không có việc làm", Vipul Patel, người 25 năm làm thợ đánh bóng, nói.
Để tiết kiệm có tiền trả lương nhân viên, Rathod yêu cầu nhiều người nghỉ thêm 6 ngày cho một kỳ nghỉ lễ Hindu gần đây. Văn phòng tắt điều hòa dù thời tiết mùa hè oi bức. Thu nhập cá nhân của ông cũng giảm từ 690 USD/tháng xuống 285 USD trong tháng 8.
"Nếu cứ tiếp tục thế này, chúng tôi sẽ không thể trụ nổi", ông nói.
Amit Korat, chủ tịch Hiệp hội Các nhà sản xuất Trang sức Surat, cho biết các doanh nghiệp sẽ phải đa dạng hóa nếu muốn tồn tại. Lựa chọn đầu tiên là tập trung vào việc đánh bóng và cắt kim cương nhân tạo rẻ hơn, loại mà các nhà nhập khẩu có thể vẫn đủ khả năng chi trả với mức thuế hiện hành.
Tuy nhiên, Avi Krawitz, nhà phân tích ngành thương mại kim cương toàn cầu, cho biết lợi nhuận vốn đã mỏng một phần do giá kim cương Nga tăng bởi lệnh trừng phạt, nên mức thuế mới có thể buộc Surat phải thu nhỏ ngành công nghiệp chế tác.
Hầu hết nhà bán lẻ và bán buôn ở Mỹ đã tích trữ một lượng đá quý đủ dùng trong ba tháng, theo Paul Zimnisky, chuyên gia tư vấn ngành kim cương. Nhưng nếu chính quyền Mỹ tiếp tục áp thuế 50%, toàn bộ chuỗi cung ứng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Mọi người đều đang ở "chế độ chờ", Zimnisky nói thêm. "Rất khó kinh doanh trong bối cảnh bất ổn hiện tại".
Nhân viên bán hàng giới thiệu mẫu nhẫn kim cương cho khách trong cửa tiệm ở Ahmedabad ngày 14/4. Ảnh: AP
Nhiều nghề phục vụ thợ kim cương ở Surat cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Munna Parmar, người bán thuốc lá dạo trên đường Kohinoor, cho biết thu nhập hàng ngày đã giảm từ 17 USD xuống còn 8 USD. "Tôi không sống nổi nữa", anh nói.
Ngay sau lưng anh là Jay Patel, chủ một cửa hàng nhỏ chuyên bán món chay dhokla. Khách tới ăn trưa giảm mạnh từ cuối tháng 7, khiến thu nhập của ông giảm một nửa.
"Nếu ngành công nghiệp kim cương chịu khổ, tất cả chúng ta đều chịu khổ", ông nói.
Bhavesh Bhakhar, 49 tuổi, làm thợ phân loại kim cương từ năm 13 tuổi. Con mắt tinh tường của anh đánh giá chất lượng đá quý từ khắp nơi trên thế giới. Anh mất việc hôm 7/8 và không biết làm thế nào để nuôi sống gia đình cũng như trả nợ.
"Ngay khi thức dậy vào buổi sáng, tôi đã nghĩ đến chuyện tìm việc", anh nói. "Tôi đã đi khắp nơi cầu xin mọi người cho tôi một công việc".
Hồng Hạnh (Theo AP/Washington Post)
