Khuyến nghị này được Ủy ban về Biến đổi khí hậu (CCC) của Vương quốc Anh nêu trong Ngân sách carbon thứ 7, công bố ngày 26/2, nhằm giúp nước này đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050.
Ngân sách carbon đặt ra mức giới hạn ràng buộc về pháp lý với lượng carbon mà Vương quốc Anh có thể "chi tiêu" trong 5 năm, giống như ngân sách cá nhân để mua sắm. Hiện có 6 ngân sách carbon thiết lập từ năm 2008-2037. Ngân sách thứ 7 được lập cho giai đoạn 2038-2042.
Theo các khuyến nghị trong Ngân sách lần này, mỗi người dân cần giảm 260 gram thịt một tuần, tương đương lượng thịt trong hai chiếc bánh mì doner kebab, đến năm 2040. Việc giảm khẩu phần này sẽ giúp cắt giảm lượng khí mê tan trong quá trình sản xuất thịt và sữa, đồng thời có thêm đất chuyển đổi từ chăn nuôi gia súc sang trồng cây hấp thụ carbon.
"Chúng tôi không kêu gọi mọi người phải ăn chay, nhưng kỳ vọng các bạn thay đổi thói quen ăn uống", Emily Nurse, người đứng đầu bộ phận Net Zero của Ủy ban nói. Việc giảm ăn thịt có thể diễn ra dần dần và phù hợp với thể trạng sức khỏe.
Bếp trưởng Hvesley Silva cắt thịt tại một cửa hàng doner kebab tại Berlin, Đức, ngày 16/9/2024. Ảnh: AP
CCC là tổ chức độc lập cố vấn cho chính phủ về khí hậu. Theo họ, việc hạn chế đi máy bay cũng giúp giảm phát thải đáng kể. Theo thống kê từ tổ chức Giao thông và Môi trường, 940.000 chuyến bay khởi hành từ các sân bay ở Anh năm 2023 thải 32 triệu tấn CO2, bằng 89% mức của năm 2019.
Do đó, đơn vị này khuyến nghị đánh thuế lên hành khách bay thường xuyên, vốn được công chúng ủng hộ rộng rãi. Mặt khác, họ kêu gọi ngành hàng không chịu trách nhiệm khí hậu bằng cách đầu tư vào nhiên liệu bền vững và hiệu quả hơn. Tại Ngân sách carbon lần này, CCC cũng thúc giục chính phủ Anh cam kết giảm 17% khí thải hàng không so với năm 2023.
Bên cạnh đó, việc ngưng dùng lò hơi đốt gas, ưu tiên phương tiện giao thông công cộng và đi bộ, đạp xe cũng được khuyến nghị. Nhà ở cũng cần được cách nhiệt tốt hơn, giúp tiết kiệm tiền cũng như giảm phát thải carbon thay vì dùng lò sưởi gas.
Thực tế, Vương quốc Anh đã giảm khí thải 50% so với năm 1990 nhờ loại bỏ than và thay thế một phần bằng nguồn năng lượng tái tạo. Chặng đường giảm phát thải tiếp theo sẽ thú vị hơn, tờ Sky bình luận, khi trách nhiệm đến từ những người dân thanh toán hóa đơn điện, nước hàng tháng.
Lộ trình Net Zero của Vương quốc Anh. Nguồn: The Guardian/CCC
Mặc dù một số chính trị gia cánh hữu chỉ trích các hành động vì khí hậu là "ngu ngốc", Emma Pinchbeck, Giám đốc CCC nói công chúng ủng hộ những động thái trên trong các cuộc thăm dò rộng rãi. Bà cũng thêm rằng người dân thậm chí thực hiện trước lời khuyên của CCC từng bước trong một số trường hợp.
Doug Parr, Giám đốc chính sách tại tổ chức bảo vệ môi trường Greenpeace, kêu gọi chính phủ hành động xa hơn. "Các bộ trưởng phải mạnh dạn hơn nữa khi đề cập đến tình trạng đi máy bay thường xuyên và tiêu thụ quá nhiều thịt", ông nói. Ông thêm rằng các chính sách giảm phát thải tại những khu vực có lượng carbon cao cố hữu sẽ đảm bảo Anh không quá phụ thuộc vào các công nghệ tốn kém, chưa được chứng minh như nhiên liệu điện tử hay thu giữ và lưu trữ carbon.
Theo tính toán của CCC, lộ trình cắt giảm khí thải trong giai đoạn 2038-2042 cùng Ngân sách carbon thứ 7 dự kiến giúp Anh giảm một phần tư lượng CO2 và khí nhà kính tương đương so với mức hiện tại, nhằm hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050. Theo quy định, các ngân sách carbon phải lập sớm hơn một thập kỷ, nhằm nâng tầm nhìn của chính phủ, buộc họ phải cân nhắc các chính sách dài hạn.
Theo ước tính, Anh cần chi khoảng 110 tỷ bảng để đạt mục tiêu Net Zero trong 25 năm tới. Các bộ trưởng sẽ đưa ra phản hồi chi tiết về những phát hiện trên trước tháng 6/2026. Nhiều hành động cấp thiết, từ việc tăng gấp đôi diện tích trồng cây vào năm 2030 đến tăng cường xe điện, bus và tàu hỏa phải được bắt đầu tại nhiệm kỳ này.
Tuy nhiên, một số chính sách dài hạn có thể gây áp lực trong ngắn hạn. Ví dụ, CCC đề xuất tăng gấp sáu lần quy mô trang trại điện gió ngoài khơi và gấp đôi lượng turbin trên bờ, với chi phí khoảng 0,2% GDP trong 15 năm tới. Việc này có thể dẫn tới chi phí năng lượng tăng trong ngắn hạn, gây áp lực lên chính phủ hiện tại. Chìa khóa để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng là làm sao để điện sạch rẻ hơn so với khí đốt.
Bảo Bảo (theo The Guardian, Daily Mail)
