Hồi ức về một thức quà quê dân dã
Đối với những ai trót sinh ra và lớn lên nơi những miền quê thanh bình, hình ảnh quả dâu da mộc mạc có lẽ đã khắc sâu vào miền nhớ, chẳng chút xa lạ. Theo dòng chảy của ngôn ngữ, dâu da còn được biết đến với những tên gọi khác nhau, khi thì thân thương là du da, lúc lại gợi hình dáng cây là dâu da xoan, nhưng dù tên gọi nào, chúng đều thuộc về họ thực vật Phyllanthaceae.
Dâu da là loài cây thân gỗ ưa ánh sáng, có khả năng thích nghi diệu kỳ với những điều kiện môi trường khác nhau, tựa như những người con của đất luôn biết cách bám rễ và vươn lên. Ngước nhìn lên, ta sẽ thấy những cây dâu da sừng sững, vươn cao từ 15 đến 25 mét, ôm trọn không gian bằng bóng râm rộng lớn, tán lá xanh mát như một tấm áo choàng khổng lồ che chở. Thân cây vững chãi, với đường kính trung bình từ 25 đến 70 centimet, đủ để thấy được sự trường tồn và sức mạnh ẩn chứa bên trong.
Dâu da còn được biết đến với những tên gọi khác nhau, khi thì thân thương là du da, lúc lại gợi hình dáng cây là dâu da xoan, nhưng dù tên gọi nào, chúng đều thuộc về họ thực vật Phyllanthaceae.
Khác với nhiều loài cây khác, quả dâu da không e ấp trên cành mà lại mọc thành từng chùm trĩu trịt ngay trên thân cây, một đặc điểm thú vị khiến ai nhìn thấy cũng không khỏi ngạc nhiên. Khi còn non, những quả dâu da mang trên mình màu xanh tươi mát, tượng trưng cho sức sống đang vươn mình. Khi đã đủ ngày tháng đón nhận ánh nắng mặt trời và dưỡng chất từ đất mẹ, chúng dần chuyển mình sang màu hồng nhạt dịu dàng hoặc ánh vàng ấm áp, bề mặt căng tròn khẽ sần lên, như một dấu ấn của sự trưởng thành. Bóc tách lớp vỏ mỏng manh ấy, bên trong hiện ra những múi nhỏ xinh xắn, ẩn chứa những hạt mầm của sự sống, bao bọc bởi lớp thịt dày mọng nước, căng tràn hương vị.
Những tháng hè oi ả, từ khi tiếng ve bắt đầu râm ran vào tháng Tư cho đến tận tháng Bảy, là khoảng thời gian quả dâu da bước vào mùa, khoe sắc và tỏa hương. Và cũng chính trong những ngày hè ấy, vị chua ngọt thanh mát đặc trưng của dâu da lại càng trở nên hấp dẫn lạ thường, như một món quà mà thiên nhiên ban tặng để xua tan đi cái nóng bức. Chẳng thế mà, dâu da luôn là thức quà được các chị em ưa chuộng, những người vốn có tình yêu đặc biệt với vị chua thanh tao, đánh thức mọi giác quan.
Ngày trước, giữa khung cảnh yên bình của những miền quê, quả dâu da chín mọng cứ thế rụng đầy ở bìa rừng xanh mát, ven những con đường đất quen thuộc, hay ngay trong những khu vườn nhà sum suê, dường như chẳng mấy ai đoái hoài đến sự hiện diện của chúng. Chỉ có lũ trẻ con tinh nghịch lại rủ nhau đi hái, chọn lựa những trái chín mọng nhất, căng tròn nhất, rồi chia nhau thưởng thức ngay tại chỗ hoặc mang về nhà, chấm cùng chút muối ớt cay nồng. Cái vị chua ngọt ấy, tưởng chừng như đơn giản, mộc mạc, vậy mà lại có sức quyến rũ kỳ lạ, khiến bao người con xa quê mỗi khi nhắc đến lại trào dâng những ký ức ngọt ngào, những dư vị khó quên của một thời thơ ấu.
Từ thứ quả dân dã ở quê, giờ đây dâu da đã trở thành đặc sản nổi tiếng ở thành phố.
Thế nhưng, từ một thức quả dân dã, bình dị của làng quê, giờ đây dâu da đã có một cuộc "lột xác" ngoạn mục, trở thành một đặc sản nức tiếng ở chốn thị thành. Trên những khu chợ mạng náo nhiệt hay những khu chợ dân sinh thân thuộc, mỗi khi mùa dâu da đến, ta lại thấy những gánh hàng rong bày bán những chùm dâu da tươi ngon với giá khoảng 30.000 đồng/kg. Nhiều người con của phố thị, khi bất chợt bắt gặp hình ảnh quen thuộc ấy, liền không ngần ngại đặt mua về thưởng thức, như một hành trình tìm lại hương vị của những năm tháng tuổi thơ đã qua. Hoặc đơn giản chỉ là những chị em yêu thích vị chua ngọt đặc trưng, muốn nếm thử chút dư vị của miền quê.
Và không chỉ có quả chín, trong vài năm trở lại đây, ngay cả những trái dâu da xanh cũng được nhiều người tìm mua và rao bán. Món dâu da xanh xóc cùng chút muối ớt cay nồng, chua cay mặn ngọt hòa quyện, quả thực là một sự kết hợp hoàn hảo, đánh thức mọi giác quan. Đặc biệt, khi trào lưu gỏi gà măng cụt "làm mưa làm gió" trên mạng xã hội, món gỏi gà dâu da cũng nhanh chóng được cộng đồng mạng chia sẻ rộng rãi, thu hút sự chú ý và thích thú của đông đảo chị em. Nhiều người nhận thấy rằng, dâu da cũng mang trong mình vị chua chua ngọt ngọt tương tự như măng cụt, do đó hoàn toàn phù hợp để kết hợp cùng món gỏi gà thanh mát, tạo nên một hương vị mới lạ và hấp dẫn.
Những tác dụng của quả dâu da đối với sức khỏe
Hỗ trợ giảm cân
Các loại trái cây và nước trái cây giàu vitamin C được chứng minh là có thể giúp giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý. Các chuyên gia dinh dưỡng luôn đưa các loại trái cây và rau quả chứa nhiều vitamin C vào biểu đồ chế độ ăn uống vì có bằng chứng khoa học cho thấy ăn các loại thực phẩm giàu vitamin C thường xuyên sẽ hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
Quả dâu da chứa nhiều canxi nên có tác dụng ngăn ngừa loãng xương.
Dâu da là một trong những nguồn cung cấp vitamin C tốt nhất, vì vậy tiêu thụ loại quả này chắc chắn sẽ giúp bạn giảm cân đáng kể.
Duy trì sức khỏe đường ruột
Dâu da giúp duy trì sức khỏe đường ruột bằng cách chứa xanthones và flavonoid, các hợp chất hoạt tính sinh học có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ, làm giảm vi khuẩn có hại và kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong hệ thực vật đường ruột.
Tránh các bệnh về tim mạch
Vì có tác dụng chống oxy hóa, dâu da chống lại các gốc tự do dư thừa trong cơ thể và ngăn chặn quá trình oxy hóa tế bào mỡ, điều chỉnh mức cholesterol trong máu và do đó ngăn ngừa sự xuất hiện của các bệnh tim mạch, như đau tim, đau thắt ngực và đột quỵ.
Hơn nữa, dâu da còn có đặc tính chống viêm giúp duy trì sức khỏe của động mạch, tạo điều kiện lưu thông máu và do đó ngăn ngừa huyết áp cao.
Giúp xương chắc khỏe
Quả dâu da chứa nhiều canxi nên có tác dụng ngăn ngừa loãng xương. Ngoài ra, canxi là chất dinh dưỡng quan trọng nhất để phát triển xương chắc khỏe, đặc biệt là đối với trẻ em và thanh niên. Việc cung cấp đủ lượng canxi và vitamin D cũng sẽ giúp tăng khối lượng xương ở trẻ trong giai đoạn phát triển.
Dâu da tác dụng chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ, làm giảm vi khuẩn có hại và kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong hệ thực vật đường ruột.
Đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh
Thông thường, các bác sĩ khuyên phụ nữ mang thai nên tăng cường bổ sung sắt từ thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng. Và dâu da là một trong những nguồn cung cấp chất sắt tốt nhất, do đó, bổ sung loại quả này trong chế độ ăn uống hàng ngày rất có lợi cho phụ nữ mang thai.
