Chế độ ăn uống lành mạnh hỗ trợ bệnh nhân ung thư trong quá trình điều trị và hồi phục. Bởi cơ thể cần đủ calo và chất dinh dưỡng để duy trì sức khỏe trong suốt quá trình điều trị. Không có chế độ ăn nào phù hợp cho tất cả bệnh nhân mà nên điều chỉnh tùy loại ung thư mắc phải, tình trạng bệnh để đáp ứng nhu cầu riêng.
Trước khi điều trị
Người bệnh nên chọn thực phẩm lành mạnh trước khi bắt đầu quá trình điều trị ung thư. Chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng bao gồm nhiều loại ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ, đậu, các loại hạt và protein lành mạnh. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn sẽ tốt hơn cho sức khỏe.
Người bệnh cũng nên dự trữ các món ăn nhẹ, ăn liền hoặc dễ làm như sữa chua, trái cây đông lạnh, các loại hạt, súp hoặc bánh quy... phòng trường hợp buồn nôn. Sữa lắc dinh dưỡng làm sẵn cũng rất tốt trong những ngày mà bạn cảm thấy không khỏe hoặc không thể ăn.
Trong khi điều trị
Mục tiêu của giai đoạn này là bổ sung đủ chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, dù chỉ ở mức tối thiểu. Các tác dụng phụ của điều trị như buồn nôn, thay đổi vị giác và mệt mỏi, có thể khiến ăn uống khó khăn. Hãy cố gắng ăn các bữa nhỏ, thường xuyên với các loại thực phẩm nhạt như bột ngũ cốc mịn, bánh quy mặn, trái cây, trứng, phô mai tươi.
Ăn đủ protein rất quan trọng để cơ thể khỏe mạnh, giúp phục hồi tổn thương do ung thư hoặc quá trình điều trị. Thực phẩm lành mạnh giàu protein bao gồm thịt nạc, thịt gà, cá, trứng, đậu, các loại hạt, sữa, phô mai, sữa chua. Người bệnh cũng có thể nạp protein thực vật để tăng cường chất xơ. Các lựa chọn tốt bao gồm đậu lăng, đậu Hà Lan...
Người bệnh ung thư nên ăn thực phẩm giàu protein để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Ảnh minh họa tạo bởi AI
Nên ăn trái cây và rau củ mỗi ngày bởi chúng chứa chất xơ và giúp tăng cường hệ miễn dịch. Bổ sung rau xanh đậm, vàng đậm và trái cây họ cam quýt như cam, bưởi. Những thực phẩm nhiều màu sắc chứa nhiều chất dinh dưỡng lành mạnh. Lưu ý rửa sạch trái cây và rau củ trước khi ăn.
Hãy uống đủ nước bởi các phương pháp điều trị ung thư có thể gây mất nước. Các tác dụng phụ như nôn mửa, tiêu chảy và sốt cũng có thể xảy ra. Ngoài nước lọc, người bệnh có thể uống sữa, đồ uống thể thao, trà và cà phê. Các loại thực phẩm như súp, gelatin, sữa chua và bánh pudding giúp giữ nước.
Vào những ngày thèm ăn, hãy chọn những thực phẩm giàu calo để duy trì cân nặng. Ung thư và quá trình điều trị gây áp lực lên cơ thể. Để bổ sung calo vào chế độ ăn uống, người bệnh có thể thêm quả bơ, bơ đậu phộng hoặc dầu vào các loại thực phẩm như bánh mì, cơm hoặc mì. Uống các loại đồ uống giàu calo chẳng hạn nước ép trái cây, sữa lắc và sinh tố.
Kiểm soát tác dụng phụ của điều trị ung thư
Chế độ ăn uống có thể giúp người bệnh ung thư giảm một số tác dụng phụ của điều trị.
Buồn nôn hoặc nôn: Tránh thức ăn nhiều chất béo, dầu mỡ, cay hoặc những thức ăn có mùi nồng. Ăn thức ăn khô như bánh quy giòn hoặc bánh mì nướng sau mỗi vài giờ. Uống các loại nước như nước dùng, đồ uống thể thao và nước lọc.
Các vấn đề về miệng hoặc cổ họng: Nếu có các vết loét gây đau hoặc khó nuốt, hãy chọn thức ăn mềm. Tránh bất cứ thứ gì thô ráp hoặc gây khó chịu, cũng như thức ăn cay hay có tính axit. Ăn món ăn ấm (không nóng hoặc lạnh) và sử dụng ống hút cho súp hoặc đồ uống.
Tiêu chảy và táo bón: Người bị tiêu chảy phải giữ đủ nước cho cơ thể. Uống nhiều chất lỏng và cắt giảm thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt và rau. Nếu bị táo bón, hãy bổ sung thêm thực phẩm giàu chất xơ từ từ vào chế độ ăn và uống nhiều nước.
Thay đổi khẩu vị: Việc điều trị có thể ảnh hưởng đến vị giác. Những món mà bạn thích trước đây có thể kém ngon hoặc ngược lại. Hãy thử xem mình có thích vị chua hay chát như gừng hoặc lựu không. Các loại gia vị như hương thảo, bạc hà và kinh giới giúp thưởng thức món ăn ngon hơn.
Thực phẩm cần tránh
Tránh các thực phẩm chứa nhiều dầu hydro hóa vì có thể làm tăng tình trạng viêm. Không nên dùng thực phẩm chế biến sẵn, trứng lòng đào, cá sống hoặc chưa nấu chín, các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng.
Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thực phẩm bổ sung bởi nhiều loại có thể ảnh hưởng đến quá trình điều trị. Nếu không thể ăn nhiều như bình thường hoặc gặp các tác dụng phụ như tiêu chảy và nôn mửa gây mất các chất dinh dưỡng quan trọng, một loại vitamin tổng hợp có thể được xem xét. Song tốt nhất nên bổ sung chất dinh dưỡng từ thực phẩm.
Sau điều trị ung thư
Mục tiêu sau khi kết thúc điều trị ung thư là phục hồi cơ thể và duy trì sức khỏe lâu dài. Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào loại ung thư mắc phải và phương pháp điều trị đã áp dụng. Nhìn chung, chế độ ăn uống cân bằng với nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu giúp giảm nguy cơ ung thư tái phát.
Anh Ngọc (Theo Webmd)
