Tòa án Nhân quyền châu Âu (ECHR) ngày 23/1 đứng về phía một phụ nữ Pháp được gọi là H.W, người nộp đơn lên tòa hồi năm 2021 để kháng cáo việc tòa án ở Pháp cho rằng bà là người có lỗi khi từ chối quan hệ tình dục với chồng, dẫn đến đổ vỡ hôn nhân.
Theo phán quyết của ECHR, tòa án Pháp không nên coi việc từ chối quan hệ tình dục là cơ sở để kết luận ai là bên có lỗi khi ly hôn.
ECHR cũng cho rằng Pháp đã vi phạm quyền được tôn trọng đời sống riêng tư của H.W trong khuôn khổ luật nhân quyền châu Âu, kết thúc tranh chấp pháp lý kéo dài gần một thập kỷ.
H.W, 63 tuổi, sống tại thị xã Le Chesnay gần thủ đô Paris và lấy chồng là ông JC vào năm 1984. Họ có với nhau ba đứa con, trong đó có một con gái bị khuyết tật cần được chăm sóc liên tục. H.W đảm nhận trách nhiệm này.
Quan hệ hôn nhân giữa hai vợ chồng dần rạn nứt sau khi H.W sinh con đầu lòng. Bà cho biết bắt đầu gặp vấn đề về sức khỏe vào năm 1992 và bị chồng bạo hành về thể xác, lời nói từ năm 2002.
H.W ngừng quan hệ tình dục với chồng sau đó hai năm, với lý do sức khỏe và lo sợ nguy cơ bị bạo lực. Hai vợ chồng không gần gũi nhau từ năm 2004 và bà nộp đơn ly dị năm 2012, cáo buộc JC là người khiến hôn nhân đổ vỡ.
Tuy nhiên, JC lập luận trước tòa rằng H.W đã không hoàn thành nghĩa vụ hôn nhân trong nhiều năm khi từ chối quan hệ tình dục, đồng thời cáo buộc bà vu khống khi nói ông trở nên bạo lực, nóng tính, coi trọng công việc hơn gia đình.
Các tòa án Pháp cho rằng H.W là bên có lỗi trong vụ ly dị khi từ chối sex với chồng, điều bà phản đối. Sau khi bị Tòa án Tối cao Pháp bác đơn kháng cáo vào năm 2021, bà đã đệ đơn lên ECHR.
Trụ sở ECHR ở Strasbourg, Pháp tháng 10/2021. Ảnh: AFP
"Trong trường hợp này, Tòa không thể xác định được bất kỳ lý do nào có thể biện minh cho việc giới chức Pháp can thiệp vào vấn đề tình dục cá nhân", ECHR cho hay, thêm rằng chính phủ chỉ nên can thiệp vào các vấn đề như vậy vì những lý do "rất nghiêm trọng".
ECHR cho rằng khái niệm "nghĩa vụ hôn nhân" trong luật Pháp đã bỏ qua tầm quan trọng của sự đồng thuận trong quan hệ tình dục. Tòa nhấn mạnh đồng ý kết hôn không đồng nghĩa với chấp thuận quan hệ trong tương lai.
H.W hoan nghênh quyết định của ECHR, cho rằng đây là bước tiến trong nỗ lực kết thúc "văn hóa hiếp dâm" và thúc đẩy sự đồng thuận trong hôn nhân.
Phán quyết của ECHR được công bố trong lúc vấn đề đồng thuận trong hôn nhân đang ngày càng được chú ý tại Pháp, sau khi diễn ra phiên tòa xét xử Dominique Pelicot, người đã chuốc thuốc vợ và mời những người đàn ông khác tới cưỡng hiếp bà.
Pelicot và 50 người đàn ông liên quan bị kết tội vào tháng trước và vụ án đã làm dấy lo ngại về quy định của luật pháp Pháp trong vấn đề quan hệ tình dục đồng thuận trong hôn nhân.
Theo các nhà hoạt động nữ quyền, phán quyết của ECHR cho thấy Pháp cần phải cập nhật quy định của luật pháp và thay đổi cách nhìn nhận về vấn đề này.
Phạm Giang (Theo Reuters, BBC, NPR)
