Voltaire (1694 – 1778), tên thật là François-Marie Arouet là một nhà văn, tác giả, bình luận gia, nhà thần luận và triết gia người Pháp. Ông là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất giới tri thức khai sáng của Pháp thế kỷ 18, với một kho tàng tác phẩm đồ sộ, gồm tiểu thuyết, luận văn, thơ kịch và nhiều công trình nghiên cứu khoa học.
Dù là nhà văn nhưng Voltaire không chỉ giỏi mỗi viết lách. Ông cũng rất nhạy bén trong đầu tư và có khiếu kinh doanh thiên bẩm - điều đã chứng minh qua phi vụ trúng số có 1-0-2 giúp ông giàu có đến hết đời.
Sự cố hy hữu vô tình trở thành may mắn của Voltaire
Năm 1729, nước Pháp rơi vào khủng hoảng tài chính, chính phủ Pháp chọn cách phát hành trái phiếu. Để khuyến khích người dân mua thật nhiều trái phiếu, các nhà lãnh đạo đã nghĩ ra một giải pháp sáng tạo: phát hành xổ số.
Chỉ những ai mua trái phiếu mới có quyền mua xổ số, và Voltaire là một trong số đó. Khi ấy, ông đang gặp rắc rối về tài chính.
Câu chuyện bắt đầu khi ông gặp bạn mình - nhà toán học Charles Marie de la Condamine trong một bữa tối. Để giúp Voltaire kiếm tiền nhanh, de la Condamine đã kể cho ông nghe về một lỗ hổng trong hệ thống xổ số Pháp.
Chân dung Voltaire. Ảnh: History
Vấn đề nằm trong những tờ xổ số trị giá bằng 1/1000 trái phiếu.
Người nào có trái phiếu mệnh giá 100.000 bảng sẽ được mua một vé với giá 100 bảng. Người có trái phiếu 1.000 bảng sẽ được mua một số với giá 1 bảng.
Khi trúng số, bạn sẽ nhận được một khoản tiền tương đương mệnh giá trái phiếu đang có. Ngoài ra, người trúng còn được thưởng thêm giải độc đắc trị giá 500.000 bảng. (Khi ấy, người Pháp dùng bảng Pháp, sau 1795 mới dùng đồng Franc).
500.000 bảng thời đó là một số tiền vô cùng nhiều. Để dễ hình dung, một người có mức thu nhập bình quân hàng năm đạt 15.000 bảng đã được coi là giàu có, còn 30.000 bảng là cực kỳ giàu có. Nếu quy đổi theo tỷ giá tiền bây giờ, 500.000 bảng sẽ tương đương 121 triệu USD.
Cơ hội trúng giải độc đắc là như nhau, dù bạn phải bỏ 100 bảng hay 1 bảng để mua xổ số. Chưa kể, chính phủ Pháp còn chẳng nhận ra rằng giải thưởng họ trao... thậm chí còn lớn hơn doanh thu từ toàn bộ chỗ vé xổ số!
Sai lầm của chính phủ Pháp rốt cuộc lại trở thành may mắn không ngờ của Voltaire.
Tự mình lên kế hoạch, cũng tự mình phanh phui
Theo tính toán của de la Condamine, chỉ cần mua đủ một số lượng nhất định trái phiếu trên thị trường, họ chắc chắn sẽ trúng xổ số. Số tiền bỏ ra mua vé số không nhiều (1 bảng/vé); họ lại có thêm lợi tức và giá trị thực của trái phiếu mà chính phủ Pháp lấy làm giải thưởng.
Để thực hiện trót lọt phi vụ này, cặp đôi cần huy động nhiều nhà đầu tư để mua đủ số trái phiếu cần thiết nhằm đảm bảo chiến thắng. Đây chính là lúc Voltaire hành động. Vị triết gia này khi đó không giàu có hay nổi tiếng, nhưng cực kỳ có tài ăn nói, lại quen biết rộng.
Voltaire và de la Condamine đã mời được nhiều nhà đầu tư giàu có tham gia cùng, nhờ đó có đủ vốn để mua trái phiếu và vé số. Trở ngại duy nhất là chỉ có một vài công chứng viên phát hành vé số. Nếu một người đến nhận vé số quá nhiều lần, phi vụ này sẽ nhanh chóng bị chính phủ phát hiện.
Một lần nữa, Voltaire lại cho thấy sự nhanh trí của mình khi thuyết phục được một công chứng viên làm "tay trong" phát hành vé số cho nhóm.
Hình minh họa. Ảnh: One Lotto
Ban đầu, kế hoạch thành công mỹ mãn.
Các thành viên trong nhóm thu về rất nhiều tiền, cũng như chia sẻ sòng phẳng và trả công hậu hĩnh cho những bên liên quan. Để đề phòng, họ ký nhận thưởng bằng một vài tên giả khác nhau nên không ai nhận ra nhóm này “may mắn” đến mức trúng xổ số liên tục.
Phi vụ “trúng số” ngoạn mục này diễn ra trong vòng 2 năm, trước khi bị phơi bày một phần bởi chính Voltaire. Lý do đơn giản là vì… ông muốn như thế.
Thông thường, mọi người sẽ viết lời chúc may mắn đằng sau những tấm vé số. Thế nhưng, Voltaire lại không chọn cách ấy.
Thay vào đó, ông để lộ một phần kế hoạch và tên người thực hiện, chẳng hạn như: “Tấm vé này xin dành tặng cho ý tưởng hay ho của Marie de la Condamine”. Sau đó, Voltaire còn ký lên tấm vé bằng một loạt tên giả mà nhóm vẫn sử dụng.
Cuối cùng, chính phủ Pháp cũng nhận ra lỗ hổng bấy lâu nay trong hệ thống xổ số của mình. Họ nhanh chóng đoán được nhóm nào đứng đằng sau kế hoạch này. Bộ trưởng Tài chính Pháp lúc đó thậm chí còn kiện Voltaire và các bạn ra tòa. Tuy nhiên, vì nhóm không làm gì trái luật mà do hệ thống được xây dựng không chặt chẽ, nên tòa cho phép họ giữ lại toàn bộ số tiền trúng thưởng.
Bộ óc đầu tư thiên tài của một nhà văn tài hoa
Chính phủ Pháp đã sau đó “giải tán” luôn hệ thống xổ số này sau khi phi vụ của Voltaire bị phanh phui. Họ thậm chí còn cố gắng thay đổi luật, nhưng lúc này Voltaire đã tích lũy hơn nửa triệu bảng Pháp và trở thành một người vô cùng giàu có.
Tất nhiên, là một người nhạy bén, Voltaire không tiêu ngay số tiền này mà dùng nó để đầu tư và “mua” cho mình sự tự do.
Ông bắt đầu làm quen với tầng lớp giàu có, các nhà đầu tư và nhân viên ngân hàng. Họ dạy ông cách đầu tư, dự đoán đồng tiền và quản lý chi tiêu.
Tháng 9 năm đó, Voltaire nghe tin một công ty đầy tiềm năng ở vùng Lorraine sắp sửa phát hành cổ phiếu. Thế nhưng, công ty đó chỉ chấp nhận vốn đầu tư từ người dân trong vùng. Sau một hồi tìm hiểu, ông khẳng định họ Arouet trong tên thật của mình có gốc gác từ Lorraine.
Voltaire giàu lên nhanh chóng. Ảnh: Kristeligt Dagblad
“Sau lời nài nỉ khẩn thiết của tôi, họ cho phép tôi mua 50 cổ phiếu và chuyển tới 1 tuần sau đó. Tôi nhanh chóng tận dụng cơ hội này và nhân số tiền đầu tư lên gấp 3 lần”, ông viết trong một lá thư.
Khối tài sản của Voltaire càng trở nên đồ sộ khi ông giành được quyền thừa kế tài sản. Trước đó, nhà văn này có mâu thuẫn với cha mình, nên suýt nữa không có tên trong di chúc. Tuy nhiên, có lẽ cũng không đành lòng nên người cha đã ra điều kiện: Voltaire sẽ nhận được một phần thừa kế nếu có thể chứng minh trước tòa rằng mình là người tốt sau tuổi 35.
Năm đó tình cờ cũng là mốc thời gian được nêu trong bản di chúc. Voltaire đã dùng tài ăn nóng của mình để thuyết phục thành công Chủ tịch Tòa án Jean-Aymard de Nicolaï trả lại quyền thừa kế cho mình. Kỳ lạ thay, đây cũng chính là người từng từ chối cho ông vay trước 20.000 bảng trong số tiền thừa kế 4 năm về trước.
153.000 bảng tiền thừa kế, cùng với số tiền dành dụm từ trước, giúp Voltaire có thể tự do sáng tác mà phải kiêng nể ai. Sự giàu có cho phép ông sống thoải mái ngay cả khi đang phải chạy trốn cơn thịnh nộ của chính quyền các thành phố, hay khi bị trục xuất khỏi Paris. Nếu không có số tiền trên, Voltaire có lẽ đã phải chịu cảnh “đầu lìa khỏi cổ” hoặc ngồi tù mọt gông suốt đời.
Ở tuổi 55, mức thu nhập hàng năm của Voltaire là 80.000 bảng (tương đương 600.000 USD ngày nay). Ông còn có thêm 45.000 bảng/năm nhờ các khoản đầu tư thụ động ở khắp nơi trên thế giới (tương đương 337.000 USD ngày nay).
Nói về sự giàu có và cuộc sống dựa nhiều vào thu nhập thụ động của mình, Voltaire cho biết: “Chúa đã cho ta món quà cuộc sống; ta phải tự cho mình sống một cách thoải mái”.
