Năm nay, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế ít nhất 8%, tạo đà cho giai đoạn sau đạt hai chữ số. Để có 1 điểm % GDP, tăng trưởng về công suất điện phải đạt 1,2-1,5 điểm %.
Tại hội nghị với Thủ tướng ngày 10/2, bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Tổng giám đốc Công ty Cơ điện lạnh (REE) cho biết mục tiêu tăng trưởng kinh tế, những lĩnh vực mới như data center, xe điện, tàu điện đều cần rất nhiều năng lượng. Trong khi đó, năng lượng tái tạo sẽ góp phần quan trọng để Việt Nam đạt Net Zero vào 2050.
Do đó, bà Mai đề xuất phát triển không hạn chế điện gió gần bờ, điện mặt trời trên hồ trong Quy hoạch điều chỉnh điện VIII.
Bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Tổng Giám đốc Công ty Cơ điện lạnh (REE) phát biểu. Ảnh: VGP
Phản hồi, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết theo Quy hoạch điện VIII, công suất nguồn điện đến 2030 gấp hai lần hiện nay theo hướng tăng năng lượng tái tạo, phát triển hợp lý điện khí, tối đa thủy điện, sinh khối để tạo nguồn điện nền. Song định hướng này đều bám sát nhu cầu phụ tải của cả nước, từng vùng, không phải phát huy tối đa tiềm năng.
"Tiềm năng của Việt Nam về năng lượng tái tạo rất lớn nhưng nếu phát triển tối đa mà không căn cứ vào nhu cầu phụ tải sẽ khiến hàng loạt các vùng, địa phương làm xong lại đắp chiếu để đấy vì không có nhu cầu", ông nói. Ông Diên cũng thêm rằng việc đắp chiếu để đấy là "có tội với đất nước, nhân dân".
Tới năm 2024, hệ thống điện Việt Nam có gần 17 GW điện mặt trời (cả mái nhà, tập trung) và trên 5 GW điện gió. Tại dự thảo về điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đang lấy ý kiến, Bộ Công Thương đề xuất giai đoạn đến 2030, cả nước đầu tư thêm hơn 34 GW điện mặt trời (mái nhà và tập trung), 6 GW điện gió trên bờ và gần bờ. Điện gió ngoài khơi chưa được phát triển trước 2030.
Ngoài đề xuất về nguồn điện, đại diện doanh nghiệp cũng phản ánh khó khăn nhất hiện nay trong phát triển năng lượng tái tạo là quy trình cấp phép. Ở địa bàn Trà Vinh và TP HCM, REE có dự án xử lý rác, tận dụng nhiệt để phát điện, nhưng 3 năm vẫn chưa thông qua được.
"Chậm cấp phép cản trở việc phát triển kinh tế rất lớn", Chủ tịch REE chia sẻ, cho rằng chủ trương vĩ mô rất sáng sủa, cộng đồng doanh nghiệp phấn khởi nhưng việc hành động ở các tỉnh, thành, sở, ngành lại chậm chạp.
Đáp lại, Bộ trưởng Công Thương nói nhà điều hành quy định rất rõ ràng về quy trình, thủ tục, thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư. Đến nay, trừ các dự án trọng điểm quốc gia, Bộ Công Thương chỉ làm quy hoạch, kế hoạch, tham mưu xây dựng chính sách, thanh kiểm tra.
"Còn lại nhà đầu tư và chính quyền địa phương tự quyết định. Chúng tôi không gây khó khăn cản trở một dự án nào trong lĩnh vực năng lượng, khai thác khoáng sản", ông Diên khẩng định.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời tại hội nghị, ngày 10/2. Ảnh: VGP
Bổ sung, ông Đặng Hoàng An, Chủ tịch Hội đồng thành viên EVN cho biết các tập đoàn nhà nước chỉ chiếm có 48% công suất của cả nước, 52% còn lại là do khối tư nhân. Ông khẳng định đầu tư tư nhân vào năng lượng mang tính sống còn. Do đó, EVN mong các tập đoàn sẽ tiếp tục việc này và đề nghị Chính phủ, Thủ tướng có cơ chế giao cho tập đoàn lớn đảm trách các nguồn việc lớn.
"Tinh thần là EVN ủng hộ tối đa, không có chuyện kéo dài thời gian để làm. Các tập đoàn tư nhân tham gia càng sớm càng tốt, để không thiếu điện", Chủ tịch EVN chia sẻ.
Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) cũng được các doanh nghiệp quan tâm. Ông Lê Văn Kiểm, Chủ tịch KN Holdings phản ánh Nghị định 80 của Chính phủ đã được ban hành từ tháng 7/2024, nhưng vẫn chưa có các thông tư hướng dẫn chi tiết, quy định cụ thể về các loại phí liên quan. Do đó, ông mong Chính phủ chỉ đạo sớm hoàn thiện khung pháp lý để Nghị định này nhanh chóng đi vào thực tiễn, giúp doanh nghiệp tiếp cận năng lượng sạch, nâng sức cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Mai Thanh đề nghị cơ quan quản lý hoàn thiện chính sách về cơ chế PPA, đặc biệt mua bán điện trực tiếp (DPPA). Bà cho rằng cần có giá điện cho từng loại hình năng lượng để doanh nghiệp không cần đàm phán mất nhiều thời gian.
"Tôi nghĩ Bộ Công Thương và EVN có đủ kinh nghiệm để đưa ra mức giá phù hợp với điều kiện này", bà nói.
Về việc này, ông Diên cho biết, cơ chế giá theo các Luật Giá, Điện lực. Cụ thể, Luật Điện lực quy định Nhà nước ban hành khung giá. Việc này Bộ Công Thương đã và đang làm, hiện không còn loại hình nguồn điện nào không có giá.
Việc đàm phán là yêu cầu của Luật Giá bởi thị trường điện phải có sự cạnh tranh, theo Bộ trưởng. Theo đó, trong khung giá quy định, bên mua bên bán phải đàm phán với nhau, nhưng cần rút ngắn thời gian lại. "Chúng ta muốn cạnh tranh lành mạnh mà giờ lại muốn Nhà nước quy định là không đúng", ông nói thêm.
Phương Dung
