Theo Luật số 03/2022, thuế suất tiêu thụ đặc biệt với ôtô thuần điện chạy pin giảm mạnh từ 15% xuống còn 3%, áp dụng từ ngày 1/3/2022 đến 28/2/2027. Nhưng xe hybrid (bao gồm HEV, PHEV) không được hưởng ưu đãi thuế này. Một chiếc ôtô hybrid tự sạc vẫn áp dụng mức thuế của xe chạy xăng dầu thông thường, 35-150% tùy dung tích. Trong khi, xe PHEV được áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt bằng 70% mức áp cho xe chạy xăng, dầu có cùng dung tích.
Tại hội thảo ngày 1/8, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô (VAMA) cho biết ngành công nghiệp ôtô tại Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển giao sang các dòng xe thân thiện với môi trường. Song quá trình này vẫn khó khăn do suy giảm kinh tế sau đại dịch, hạ tầng thiếu đồng bộ và sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất xe điện giá rẻ nước ngoài.
Do đó, đại diện Công ty TNHH Thuế và tư vấn KPMG (KPMG) và VAMA kiến nghị ưu đãi cho các dòng xe hybrid. Cụ thể, áp mức thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe hybrid tự sạc (HEV) bằng 70% xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại. Với xe hybrid sạc điện riêng (PHEV), mức áp dụng được đề xuất giảm từ 70% xuống 50%.
Thực tế, ôtô điện đang thành xu hướng, bên cạnh sự lựa chọn xe xăng của người tiêu dùng. Sản phẩm này có nhiều chủng loại, trong đó xe hybrid tự sạc và xe hybrid sạc điện riêng vẫn dùng động cơ xăng, chạy cả bằng xăng và điện. Còn một loại khác là xe thuần điện (BEV, hoặc thường được gọi là EV), vận hành hoàn toàn bằng điện. Cả 3 loại đều có đủ chủng loại, từ xe đô thị cho tới SUV cỡ lớn, bán tải.
Một mẫu xe hybrid bán tại Việt Nam. Ảnh: Thành Nhạn
Trước đó, trong văn bản gửi Bộ Tài chính, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp (VCCI), cũng cho rằng chưa thực sự hợp lý khi dự thảo sửa Luật thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ quy định thuế suất thấp hơn với xe PHEV, mà không có ưu đãi cho HEV.
Theo VCCI, xe ôtô hybrid không có hệ thống sạc điện riêng vẫn có tác dụng giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch, là bước chuyển tiếp sang xe thuần điện, trong quá trình trạm và công nghệ sạc điện chưa đủ thuận tiện cho người dùng. Tổ chức này đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm chính sách khuyến khích dòng xe hybrid không có hệ thống sạc điện riêng, với thuế suất thấp hơn xe chạy xăng tương ứng.
Còn theo KPMG và VAMA, xe hybrid tác động tích cực trong bảo vệ môi trường, giảm phát thải CO2,... Phát triển các dòng xe này cũng khuyến khích, tăng đầu tư, nghiên cứu công nghệ hybrid, hạ tầng trạm sạc, phát triển nguồn nhân lực, chuỗi giá trị. Các nước có đặc điểm, trình độ phát triển tương đồng như Việt Nam, gồm Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Phillippines đều có những chính sách ưu đãi cho xe thân thiện môi trường.
Nhóm nghiên cứu đánh giá xe HEV có thể giảm nhiên liệu, xả thải 30-40% so với xe xăng. Trong khi xe PHEV, tỷ lệ này lên tới 50%. Chưa kể, giá xe hybrid đang cao hơn 10-20% so với xe chạy xăng cùng loại, chưa khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng.
Họ ước tính nếu thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng như đề xuất trên, tổng thu ngân sách nhà nước giai đọan 2026-2030 sẽ giảm khoảng 23.500 tỷ đồng, song lợi ích từ giảm phát thải CO2 và tiết kiệm nhiên liệu có giá trị cao hơn. Từ đó, họ tính toán tổng lợi ích về kinh tế mang lại cho xã hội là hơn 3.600 tỷ đồng trong cả giai đoạn này.
Phương Dung
