Kiến trúc của thế giới bên kia: từ hầm mộ, mộ cho tới lăng mộ

Đã bao giờ bạn thắc mắc, kiến trúc dành cho người đã khuất ra sao, từ hầm mộ, mộ cho tới lăng mộ,… Liệu hình hài của thế giới bên kia như thế nào và ý tưởng từ đâu để những người xưa có thể định hình nên kiến trúc ấy? Và điều này ở mỗi đất nước có sự khác biệt?

Việc xây dựng lăng tẩm, lăng mộ ngay từ xưa đã được chú trọng. Tần Thủy Hoàng đã tiêu tốn công sức hơn 38 năm để xây dựng lăng mộ cho chính mình hay ngược về nền văn minh Ai Cập rực rỡ, những lăng mộ kim tự tháp ra đời vẫn còn để lại vô vàn câu hỏi cho hậu thế. Và những ý tưởng về thế giới bên kia phải chăng đã định hình cách mà những ngôi mộ, lăng tẩm này được tạo ra, từ những tượng đài mang tính biểu tượng cho đến những ngôi mộ, hầm mộ, lăng mộ quy mô.

Giờ đây, kiến trúc dành cho người đã khuất, về một thế giới bên kia cũng được chú trọng, một loạt kiến trúc hiện đã mới được thiết kế để tưởng nhớ và suy ngẫm. Ngoài những ví dụ mang tính biểu tượng như Nghĩa trang Igualada ở Tây Ban Nha, kiến trúc đương đại trong tang lễ được thực hiện với nhiều dự án đa dạng. Từ những không gian chung để tụ họp cho tới những căn phòng yên tĩnh, nơi cá nhân bày tỏ sự kính trọng của mình với người đã khuất, những dự án này ngày càng được thực hiện để hòa hợp với cảnh quan xung quanh.

Được xây dựng vào thập kỷ trước, những công trình dưới đây chính là ví dụ minh họa cách những kiến trúc sư và nhà thiết kế cảnh quan hiện đại đang tạo ra không gian tang lễ mới để tưởng nhớ cuộc sống và mang tới sự an ủi cho người thân của những người đã khuất.

Pantheon for an Engineer / Martinez Vidal (Đền Bách thần cho kỹ sư)

Thép trở thành kết cấu chính cho dự án này. Những gì là vật lý, kiến tạo đều được thể hiện bằng bê tông cốt thép, dựng lên giữa hai hình nằm ngang bằng kính, kết nối bên trong và bên ngoài công trình. Những ‘nếp gấp’ của tấm thép được sơn màu chỉ ra lối vào và đường đến trung tâm.

Chia Ching Mausoleum / Álvaro Siza + Carlos Castanheira

Lăng mộ này được thiết kế như một không gian được hình thành bởi trần treo từ các cột trên đó, có mái vòm thấp, khẳng định thứ bậc và làm nên nét truyền thống. Sự đồ sộ của bê tông và đá tạo nên không gian, thực hiện chức năng của mình và mở ra những cảnh quan vô tận.

Family Tomb in the Açor Mountains / Pedro Dias (Lăng mộ gia đình ở dãy Acor)

Ý tưởng đằng sau dự án này là việc tạo nên kết cấu kiến trúc đơn giản, hạn chế và tối giản nhất. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng xây dựng (lăng mộ có sức chứa cho 8 quan tài) thì đây sẽ là nơi tưởng nhớ cá nhân và tích hợp chính nó trong nghĩa trang, tương tác trực tiếp với cảnh quan, núi non xung quanh.

Mausoleum of the Martyrdom of Polish Villages / Nizio Design International (Lăng mộ liệt sĩ của Làng Ba Lan)

Quá trình xây dựng lăng mộ tại Michniów đã trải qua giai đoạn xây dựng thứ năm liên tiếp và dự kiến sẽ có hình dáng điêu khắc nguyên khối để nhường chỗ cho cuộc triển lãm đa phương tiện. Thông qua đó có thể truyền tải lịch sử được biểu trưng bởi chính Michniów.

Botta Cripta / Gianluca Gelmini

Dự án cải tạo hầm mộ này là một phần của dự án lớn hơn dành cho nhà thờ Sacro Cuore e S. Egidio Abate ở Sotto il Monte (Bergamo). Dự án bao gồm việc cải tạo gian giữa của nhà thờ và những bức tường bên ngoài, mái nhà và tháp chuông mới. Nhà thờ này được xây dựng vào năm 1930 nhưng những dự án ban đầu vẫn chưa được hoàn thành.

Lakewood Cemetery Garden Mausoleum / HGA Architects and Engineers (Lăng mộ vườn nghĩa trang Lakewood)

Nghĩa trang này cần được mở rộng để có thêm diện tích cho những hầm mộ mới và khu hỏa táng đồng thời đáp ứng một số nghi thức và thực hành tưởng niệm đương đại. Dự án “Vườn Lăng mộ” mới kêu gọi không gian chôn cất cho hơn mười nghìn người, một nhà nguyện cam kết và một không gian tiếp đón cho các cuộc tụ họp sau tang lễ.

Atrium of Holy Angels Mausoleum / Harmer Architecture

Atrium of Holy Angels Mausoleum nằm ở một trong những nghĩa trang đô thị lớn của Melbourne, Công viên tưởng niệm Fawkner, nằm trên đường Fawkner ở Sydney, được quản lý bởi Greater Metropolitan Cemeteries Trust. Ủy ban đã ủy quyền cho Harmer Architecture thiết kế lăng mộ như giai đoạn thứ tư của khu phức hợp Holy Angels Mausoleum gần đó.

Pantheon Nube / Clavel Arquitectos

Các cánh cửa được thiết kế chèn vào các bức tường, hòa vào nhau khiến những lối đi trở nên bí bách hơn. Trên thực tế mặt tiền có thể được mở rộng ra và chỉ gia chủ mới biết được quy tắc mở này. Bên trong là không gian thoáng đãng, giao thoa với ánh sáng.

Biên dịch | Hương Vũ (Nguồn: Archdaily)

XEM THÊM:

• Lãng quên khu lăng mộ đá lớn nhất Thủ đô
• Lăng mộ cổ hoành tráng của vua Ba Tư
• Truyền kỳ về lăng mộ lớn nhất Việt Nam