Chủ nhân giải thưởng Nobel Vật lý 2025 John Clarke, Michel H. Devoret và John M. Martinis. Ảnh: Nobel Prize
(Tiếp tục cập nhật)
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố ba nhà khoa học Mỹ John Clarke, Michel H. Devoret và John M. Martinis là chủ nhân của giải Nobel Vật lý năm nay bởi "phát hiện đường hầm cơ học lượng tử vĩ mô và lượng tử hóa năng lượng trong mạch điện".
John Clarke (83 tuổi), sinh tại Anh, hiện là giáo sư Đại học California Berkeley, Mỹ Michel H. Devoret (72 tuổi), sinh tại Pháp, hiện là giáo sư tại Đại học Yale và Đại học California Santa Barbara, Mỹ John M. Martinis (67 tuổi), hiện là giáo sư tại Đại học California Santa Barbara, Mỹ.
Năm ngoái, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển trao giải Nobel Vật lý cho John J. Hopfield, giáo sư tại Đại học Princeton, Mỹ và giáo sư người Anh Geoffrey E. Hinton tại Đại học Toronto, Canada, "vì những khám phá và phát minh nền tảng mở đường cho học máy với mạng thần kinh nhân tạo".
Ellen Moons, chủ tịch Hội đồng Nobel Vật lý năm 2024 đánh giá: "Công trình của những người đoạt giải đã mang lại lợi ích lớn lao. Trong vật lý, chúng tôi sử dụng mạng thần kinh nhân tạo ở nhiều lĩnh vực, ví dụ như phát triển vật liệu mới với đặc tính nhất định".
Nobel là giải thưởng quốc tế do Quỹ Nobel tại Stockholm lập ra từ năm 1901 dựa trên tài sản của Alfred Nobel, nhà phát minh kiêm doanh nhân Thụy Điển. Giải được trao thường niên cho những cá nhân và tổ chức có cống hiến nổi bật trong các lĩnh vực Y sinh, Hóa học, Vật lý, Văn học, Hòa bình. Năm 1968, Ngân hàng Trung ương Thụy Điển lập ra Giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển cho Khoa học kinh tế để tưởng nhớ Nobel, còn gọi là giải Nobel Kinh tế.
Người thắng giải Nobel được nhận huy chương, bằng chứng nhận cá nhân và một khoản tiền thưởng không cố định. Năm 1901-2024, giải thưởng được trao 627 lần cho 1.012 cá nhân và tổ chức trên thế giới. Trong đó, giải Nobel Vật lý được trao 118 lần cho 227 ứng viên. John Bardeen là người duy nhất nhận giải Nobel Vật lý hai lần vào năm 1956 và 1972, đồng nghĩa có tổng cộng 226 cá nhân được vinh danh.
Thu Thảo (Theo Nobel Prize)
