Nam thanh niên 34 tuổi tìm đến TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men's Health, vì giảm ham muốn, cương không ổn định, đặc biệt khi ở bên vợ thì "không thể tập trung". Anh cho biết thường xuyên lo lắng trong lúc quan hệ, sợ làm vợ thất vọng, sợ không đạt cực khoái và sẽ bị đánh giá.
Kết quả xét nghiệm cho thấy testosterone của anh ở ngưỡng thấp, cortisol cao, chỉ số đường huyết ở tình trạng tiền tiểu đường và giấc ngủ trung bình 4-5 giờ mỗi đêm. Bác sĩ chẩn đoán rối loạn cương do stress kéo dài kèm rối loạn nội tiết thứ phát, điều trị bằng cách điều chỉnh nội tiết, cải thiện giấc ngủ, tập thể dục 30 phút mỗi ngày và kết hợp liệu pháp tâm lý nhận thức - hành vi (CBT).
Sau 6 tuần, testosterone tăng lên, tình trạng cương cải thiện rõ. "Đầu óc trống hơn, cảm xúc tự nhiên hơn khi gần gũi vợ", anh cho biết.
Theo bác sĩ Duy, tình dục là sự kết hợp tinh vi giữa tâm lý - thần kinh - nội tiết. Khi nam giới suy nghĩ quá mức về khả năng, phong độ hay sự hài lòng của đối phương, não rơi vào trạng thái cảnh giác, mạch máu co lại, lưu lượng máu đến dương vật giảm, cơ thể tiết adrenaline và cortisol - những hormone chống stress, nhưng cũng là "kẻ thù" của khoái cảm. Cortisol khi tăng cao sẽ ức chế testosterone, giảm ham muốn và khả năng cương, đồng thời làm tăng đường huyết, gây rối loạn chuyển hóa, dẫn đến mệt mỏi mạn tính và rối loạn giấc ngủ - hai yếu tố liên quan trực tiếp đến rối loạn chức năng tình dục.
Overthinking là nguyên nhân phổ biến gây rối loạn cương và xuất tinh sớm. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nam giới quá tập trung vào hiệu suất có nguy cơ rối loạn cương cao gấp hơn 2 lần, xuất tinh sớm cao hơn 1,6 lần so với nhóm thư giãn và gắn kết cảm xúc. Vòng luẩn quẩn giữa stress - thất bại - lo lắng càng làm tình trạng kéo dài.
"Tình dục là sự cộng hưởng giữa thể xác và tâm trí, nếu tâm trí luôn ở trong 'chế độ sinh tồn', cơ thể sẽ không thể yêu nên cách tốt nhất để giữ phong độ chính là ngừng cố gắng chứng minh phong độ", bác sĩ phân tích.
Xuất tinh sớm ở người overthinking đôi khi không phải do cơ thể yếu, mà do não không cho phép họ tận hưởng. Như trường hợp của nam kỹ sư công nghệ thông tin 29 tuổi, xuất tinh chỉ sau khoảng một phút dù khả năng cương vẫn bình thường khi thủ dâm. Ám ảnh về "phong độ" khiến anh luôn căng thẳng như đang làm bài kiểm tra mỗi lần quan hệ. Xét nghiệm cho thấy cortisol tăng cao, mức độ stress nặng dù testosterone và tinh dịch đồ bình thường. Bác sĩ chẩn đoán xuất tinh sớm thứ phát do rối loạn lo âu và overthinking, điều trị bằng thuốc kết hợp tư vấn tâm lý, kỹ thuật "stop-start" và bài tập thư giãn. Sau 3 tháng, thời gian xuất tinh kéo dài lên trung bình 6 phút, stress giảm rõ rệt và đời sống vợ chồng cải thiện.
Xét nghiệm cho người bệnh. Ảnh: Quỳnh Trần
Điều nguy hiểm là nhiều người tìm đến thuốc cường dương để "chữa cháy", trong khi gốc rễ vấn đề là tâm lý lại chưa được giải quyết. Điều trị cho nam giới overthinking không chỉ là kê thuốc tăng cương, mà là trị liệu đa chiều, gồm liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) giúp nhận diện và thay đổi suy nghĩ sai lệch, liệu pháp thư giãn và thiền chánh niệm giúp cơ thể quay lại với cảm giác, liệu pháp cặp đôi giúp hai người giao tiếp cởi mở hơn, giảm áp lực "một mình chịu trận".
"Quan hệ không phải bài thi mà là sự kết nối, khi não bận kiểm soát, cơ thể sẽ mất tự nhiên, điều trị cho người overthinking không phải chỉ bằng thuốc, mà là giúp họ học cách thả lỏng tâm trí", bác sĩ Duy nói.
Bên cạnh đó, cần chú ý đến sức khỏe tổng thể của não bộ. Thiếu ngủ, rượu bia, thuốc lá, caffein quá mức đều khiến vùng hải mã - trung tâm điều hòa cảm xúc - hoạt động kém, làm tăng stress. Ngoài ra, ít vận động thể chất làm giảm endorphin (hormone hạnh phúc) khiến cơ thể càng khó đạt khoái cảm tự nhiên. Một bộ não được nghỉ ngơi, một cơ thể được chăm sóc và một mối quan hệ được thấu hiểu là ba yếu tố cốt lõi của tình dục lành mạnh. Overthinking không chỉ làm mất khoái cảm, mà còn bào mòn sự gắn kết cảm xúc, khiến tình dục trở thành gánh nặng hơn là niềm vui.
Lê Phương
