Những loại nước có thể chứa hạt vi nhựa
Theo TTO, nghiên cứu do Cơ quan An toàn thực phẩm quốc gia Pháp (ANSES) thực hiện đã kiểm tra lượng hạt vi nhựa trong nhiều loại đồ uống phổ biến như: nước lọc, nước có gas, bia, nước chanh và rượu vang, được bán trong các loại bao bì khác nhau: chai thủy tinh, chai nhựa và lon kim loại.
Kết quả cho thấy trung bình có khoảng 100 hạt vi nhựa trên mỗi lít đồ uống đựng trong chai thủy tinh, trong khi cùng loại đồ uống đựng trong chai nhựa hoặc lon chỉ chứa từ 2 đến 20 hạt/lít.
Điều bất ngờ là nguồn vi nhựa không đến từ thủy tinh, mà từ lớp sơn phủ bên ngoài nắp chai. Khi các nắp tiếp xúc hoặc cọ xát trong quá trình vận chuyển và lưu kho, lớp sơn này có thể bong tróc và giải phóng các mảnh vi nhựa cực nhỏ vào bên trong chai.
"Chúng tôi từng cho rằng chai nhựa sẽ ô nhiễm hơn. Nhưng khi phân tích mẫu, chúng tôi thấy nhiều hạt vi nhựa có hình dạng và thành phần trùng khớp với lớp sơn trên nắp chai thủy tinh", nhà nghiên cứu Iseline Chaib cho biết.
Những năm gần đây, những mảnh nhựa siêu nhỏ được gọi là vi nhựa không thể nhìn thấy bằng mắt thường được phát hiện ở khắp nơi: trong không khí, thực phẩm, nước uống, thậm chí cả bên trong cơ thể con người. Tuy chưa có bằng chứng chắc chắn về mức độ nguy hiểm đối với sức khỏe, nhưng đây đang là một lĩnh vực được giới khoa học đặc biệt quan tâm.
Theo ANSES, các vết xước nhỏ mà mắt thường không thấy được có thể xuất hiện do ma sát giữa các nắp chai trong quá trình vận chuyển và bảo quản. Những vết xước này chính là nơi phát tán các mảnh nhựa cực nhỏ vào đồ uống bên trong và con người sẽ nuốt vào bụng.
Nước lọc (dù là có gas hay không gas) chứa lượng vi nhựa khá thấp trong mọi bao bì: chai thủy tinh có khoảng 4,5 hạt/lít, chai nhựa có 1,6 hạt/lít. Nước giải khát và bia lại là nhóm có chỉ số vi nhựa cao hơn: nước ngọt khoảng 30 hạt/lít, nước chanh khoảng 40 hạt/lít, đặc biệt là các chai bia có khoảng 60 hạt/lít.
ANSES nhấn mạnh hiện chưa có ngưỡng an toàn hay độc tính cụ thể cho lượng vi nhựa trong thực phẩm. Do đó không thể kết luận rằng mức độ vi nhựa ghi nhận trong nghiên cứu có gây hại cho sức khỏe con người hay không.
Theo nghiên cứu, nhiều loại đồ uống chứa nhiều hạt vi nhựa. Ảnh minh họa: TL
Hạt vi nhựa là gì?
Hạt vi nhựa (hay còn gọi là microplastic), là những mảnh nhựa nhỏ được tìm thấy trong môi trường. Chúng có đường kính nhỏ hơn 5mm.
Nguồn gốc chính gây ra hạt vi nhựa bao gồm:
+ Thứ nhất, chúng có thể được sản xuất chủ động trong kích thước nhỏ, được sử dụng trong các sản phẩm như kem đánh răng, tẩy tế bào chết và nhiều sản phẩm khác.
+ Thứ hai, chúng có thể hình thành từ quá trình phân hủy các mảnh nhựa lớn hơn trong môi trường.
Hạt vi nhựa được phát hiện tồn tại khắp nơi trên thế giới, bao gồm đại dương, sông, đất và các môi trường khác. Chúng sau đó được tiêu thụ bởi các loài động vật. Với nhu cầu sử dụng nhựa ngày càng tăng, môi trường đang chịu áp lực ngày càng lớn từ sự gia tăng lượng chất thải nhựa.
Theo ước tính hàng năm có khoảng 8,8 triệu tấn chất thải nhựa được đưa vào đại dương. Ngoài ra, có 276.000 tấn nhựa đang trôi nổi trên bờ biển, trong khi còn những phần khác đã chìm hoặc dạt vào bờ.
Những hệ lụy về sức khỏe con người có thể gặp phải do hạt vi nhựa
Theo thông tin từ Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế, hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể con người bằng các con đường như hô hấp, tiêu hóa, tiếp xúc qua da và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Cụ thể:
- Stress oxy hóa và độc trên tế bào: Căng thẳng oxy hóa là sự mất cân bằng giữa gốc tự do trong cơ thể và chất chống oxy hóa. Khi vi hạt nhựa xâm nhập vào thể sẽ khiến gốc tự do bị viêm và dẫn đến mất cân bằng oxy hóa. Theo các nghiên cứu, nồng độ hạt vi nhựa từ 0,05 – 10mg/l sẽ sinh ra gốc tự do và chúng phản ứng ngược lại với nồng độ cao. Điều này dẫn đến gây ảnh hưởng đến tế bào não và tế bào biểu mô.
- Thay đổi chuyển hóa và dòng chảy năng lượng: Khi con người tiếp xúc lâu với hạt vi nhựa trong nước, thực phẩm, mỹ phẩm... có thể làm biến đổi enzyme chuyển hóa hoặc gây mất cân bằng năng lượng, dẫn đến mệt mỏi, nhợt nhạt, tay chân dễ bị lạnh...
- Gây ung thư: Trong hạt vi nhựa có chứa Phthalate là một chất được dùng trong sản xuất nhựa dẻo. Phthalate đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đưa vào danh sách chất có thể gây nên sự phát triển tế bào ung thư. Theo một nghiên cứu trên chuột cho thấy khi chúng ăn hạt vi nhựa, các hạt này sẽ tích tụ trong gan, làm tăng oxy hóa trong gan và ảnh hưởng tới tế bào gốc.
- Di cư đến mô khác: Nghiên cứu của các chuyên gia tại Đại học Vrije Amsterdam, Hà Lan cho thấy hạt vi nhựa có thể tuần hoàn theo máu và di chuyển đến nhiều mô trong cơ thể. Các nghiên cứu đã cho thấy hạt vi nhựa có trong hệ tim mạch và gây tắc nghẽn động mạch, phù động mạch, viêm tế bào, gây độc tế bào máu...
- Gây dị ứng: Hạt vi nhựa còn tham gia vào quá trình sản sinh histamine và gián tiếp gây ra dị ứng, sốc phản vệ, phản ứng viêm…
Hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể con người bằng các con đường như hô hấp, tiêu hóa, tiếp xúc qua da và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Ảnh minh họa: TL
Cách giảm thiểu vi nhựa trong nước uống
Theo Đời sống & Pháp luật, kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Environmental Science & Technology Letters cho thấy, quá trình đun sôi đã giúp giảm từ 25-90% hạt nano nhựa và hạt vi nhựa trong nước.
Kỹ sư y sinh Zimin Yu tại Đại học Y Quảng Châu, Trung Quốc và là một trong những tác giả của nghiên cứu cho biết trong một tuyên bố: "Quá trình đun sôi nước đơn giản này có thể 'khử nhiễm' các hạt nano nhựa và hạt vi nhựa từ nước máy trong gia đình, đồng thời giúp giảm lượng vi nhựa mà con người hấp thụ thông qua việc uống nước".
"Đun sôi nước trước khi uống là một trong những thói quen lâu đời của các quốc gia ở châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia. Uống nước đun sôi rõ ràng là một chiến lược khả thi lâu dài để giảm thiểu tình trạng phơi nhiễm với hạt vi nhựa trên toàn cầu", các tác giả chia sẻ.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng hiệu quả giảm vi nhựa khi đun sôi nước có thể khác nhau tùy theo chất lượng nước của từng khu vực.
Các nhà khoa học từ Đại học Y khoa Quảng Châu và Đại học Tế Nam (Trung Quốc) đã kiểm chứng lý thuyết này. Họ lấy mẫu nước máy có chứa lượng vi nhựa xác định, sau đó đun sôi trong 5 phút. Sau khi nước nguội trong 10 phút, họ lọc qua bộ lọc cà phê hoặc rây lọc inox.
Kết quả thu được rất ấn tượng. Nước cứng (chứa nhiều khoáng chất như canxi và magiê) có tỉ lệ loại bỏ vi nhựa rất cao. Khi nước sôi, các khoáng chất này kết tinh tạo thành lớp cặn trắng gọi là canxi carbonate, thường thấy trong ấm đun nước. Chính lớp cặn này giữ lại các hạt vi nhựa, giúp lọc chúng ra ngoài.
5 cách loại bỏ hạt vi nhựa đơn giản mà hiệu quả, người Việt nên làm ngayGĐXH - Dù không thể loại bỏ hoàn toàn hạt vi nhựa trong cuộc sống, chúng ta vẫn có thể chủ động giảm thiểu việc hấp thụ những hạt này.
Cách loại bỏ hạt vi nhựa trong ly nước uống của bạn: Đơn giản, người Việt nên làm ngayGĐXH - Cách làm quen thuộc giúp loại bỏ hạt vi nhựa thâm nhập vào cơ thể từ nguồn nước bạn uống hàng ngày đó là: đun sôi.
