Onkalo sẽ lưu trữ chất thải hạt nhân an toàn trong hàng chục năm. Ảnh: BBC
Năng lượng hạt nhân là một nguồn năng lượng thải ít carbon, khai thác sức mạnh bên trong nguyên tử. Tuy nhiên, quản lý chất thải hạt nhân rất quan trọng bởi nó có tính phóng xạ, có thể đặt ra nguy cơ an toàn và môi trường. Loại chất thải này có thể vẫn độc hại trong hàng nghìn năm. Vì vậy việc xử lý chất thải cẩn thận để bảo vệ con người và môi trường rất quan trọng.
Dự án Onkalo của Phần Lan là một bước tiến lớn nhằm giảm cắt giảm chất thải. Onkalo có nghĩa là "hang động" hoặc "rỗng" trong tiếng Phần Lan, được xây dựng trong hai thập kỷ qua để trở thành kho chứa trải rộng dưới lòng đất, đóng vai trò như nơi lưu trữ vĩnh viễn đầu tiên trên thế giới dành cho chất thải hạt nhân.
"Cơ sở có thể chứa tổng cộng 5.500 tấn chất thải hạt nhân", Antti Joutsen, nhà địa chất học làm việc trong dự án, cho biết. "Vì vậy, Onkalo sẽ tiếp nhận tất cả chất thải hạt nhân nồng độ phóng xạ cao từ 5 nhà máy hạt nhân của Phần Lan trong suốt vòng hoạt động của chúng".
Tầm quan trọng của Onkalo vượt xa ngoài biên giới Phần Lan. Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế mô tả đây là dự án làm thay đổi việc quản lý chất thải hạt nhân. Dự án Onkalo giúp Phần Lan đi trước một thập kỷ so với các nước đang chật vật giải quyết thách thức tương tự.
Ở trung tâm của Onkalo là thiết kế KBS-3, kết quả hợp tác phát triển với Công ty quản lý chất thải và nhiên liệu hạt nhân Thụy Điển. Cách tiếp cận tiên tiến này ứng dụng một hệ thống nhiều rào chắn, bao bọc chất thải hạt nhân bên trong hộp đồng, phủ đất sét và chôn sâu bên trong lớp đá nền ổn định. Thông qua cách ly an toàn chất thải hạt nhân với môi trường, dự án giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm bức xạ và ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, Onkalo cũng là minh chứng cho thấy công nghệ có thể giúp giải quyết thách thức cấp bách về mặt môi trường. Ví dụ, một loại tinh thể phân tử có biệt danh "Bạch tuộc" và vi khuẩn ăn chất thải cung cấp giải pháp tiềm năng để thu thập phụ phẩm từ lò phản ứng hạt nhân, thậm chí phân hủy chất thải, biến năng lượng hạt nhân thành lựa chọn sạch khả thi hơn.
Khi tiến dần tới giai đoạn vận hành Onkalo, Phần Lan sẽ mở ra một tiền lệ cho quản lý chất thải hạt nhân trên quy mô toàn cầu.
An Khang (Theo The Cool Down)
