Bọ đuôi bật hình cầu có khả năng bật nhảy lộn ngược nhanh nhất hành tinh. Video: Adrian Smith
Nhóm nghiên cứu tại Đại học bang Bắc Carolina phát hiện bọ đuôi bật hình cầu (Dicyrtomina minuta) có khả năng nhảy lộn ngược nhanh đáng kinh ngạc, Interesting Engineering hôm 30/8 đưa tin. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Integrative Organismal Biology.
"Khi bọ đuôi bật hình cầu nhảy, chúng không chỉ nhảy lên rồi đáp xuống mà còn lộn vòng trên không trung", Adrian Smith, phó giáo sư nghiên cứu sinh học tại Đại học Bang Bắc Carolina, giải thích. Smith cho biết, không loài vật nào khác có thể sánh được với tốc độ lộn ngược của chúng.
Bọ đuôi bật hình cầu chỉ dài vài mm và không hề gây đe dọa vì chúng không bay cũng không cắn. Cách tự vệ duy nhất của chúng trước kẻ săn mồi là nhảy, và chúng làm cực kỳ tốt, thường biến mất khỏi tầm nhìn trong tích tắc. Tuy nhiên, việc nghiên cứu cú nhảy của loài bọ này là một thách thức. Chúng nhanh đến mức bị nhòe trong ảnh chụp của camera thông thường.
Để giải quyết vấn đề này, Smith cùng đồng nghiệp sử dụng camera ghi hình với tốc độ 40.000 khung hình mỗi giây. Sử dụng ánh sáng hoặc một cú chạm nhẹ từ cây cọ vẽ, Smith kích thích những con bọ bật nhảy. Sau đó, ông nghiên cứu chuyển động nhảy của chúng, bao gồm tốc độ bật lên, khoảng cách di chuyển và kiểu tiếp đất.
Qua đó, họ phát hiện bản chất sinh học đằng sau những cú lộn ngược ấn tượng. Thay vì chân, chúng nhảy bằng cách sử dụng một phần phụ đặc biệt gọi là furca xếp gọn dưới bụng. Phần phụ này có một đầu nhỏ chẻ nhánh, giúp con bọ thực hiện một loạt cú lộn ngược cực nhanh trong lúc nhảy. Tuy nhiên, việc tiếp đất với chúng khá khó khăn.
Bọ đuôi bật hình cầu chỉ mất một phần nghìn giây để lộn ngược và đạt tốc độ quay tối đa là 368 vòng mỗi giây. Hơn nữa, chúng có thể phóng lên cao 60 mm, gấp hàng chục lần chiều dài cơ thể.
Những cú nhảy không được định hướng hay hướng về phía trước. Do đó, nhóm nghiên cứu nhận định rằng chúng nhảy không phải để di chuyển mà để sinh tồn. "Chúng tôi nghĩ cú nhảy của chúng chỉ dùng để nhanh chóng thoát khỏi kẻ săn mồi hoặc những mối nguy hiểm khác mà chúng có thể gặp phải", Smith nói.
Hiện tại, mục tiêu chính của nghiên cứu là miêu tả và phân tích tốt hơn hành vi của bọ đuôi bật hình cầu. Tuy nhiên, với sự gia tăng của các robot và drone lấy cảm hứng từ thiên nhiên, khả năng nhảy đặc biệt của chúng có thể là nguồn cảm hứng cho công nghệ trong tương lai. "Chúng tôi đang thực hiện các nghiên cứu tiếp theo để tìm ra một số nguyên tắc thiết kế và kỹ thuật chung từ những sinh vật này", Smith cho biết.
Thu Thảo (Theo Interesting Engineering)
