Sáng 6/11, Triển lãm ảnh "Khoa thi Hương cuối thế kỷ XIX" đã khai mạc tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám, giới thiệu tới công chúng bộ ảnh quý của nhiếp ảnh gia người Pháp Firmin-André Salles, phản ánh sinh động nền giáo dục khoa bảng Việt Nam cuối thế kỷ XIX.
Tham dự lễ khai mạc có ông Eric Soulier, Tham tán Hợp tác và hoạt động văn hóa của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam; ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam; đại diện Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cùng đông đảo giới chuyên môn, công chúng yêu di sản.
Ông Eric Soulier, Tham tán Hợp tác và hoạt động văn hóa của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam phát biểu tại Lễ khai mạc. Ảnh: Tuyết Mai - TTXVN
Phát biểu khai mạc, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết, Triển lãm là kết quả hợp tác giữa Trung tâm và Viện Pháp tại Việt Nam, với sự đồng hành của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội. Sự kiện diễn ra dúng dịp Văn Miếu - Quốc Tử Giám kỷ niệm 950 năm khoa thi đầu tiên "Minh kinh bác học" dưới triều vua Lý Nhân Tông để chọn bậc hiền tài cho đất nước. Triển lãm hướng tới Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, góp phần tôn vinh truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo của dân tộc.
Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu phát biểu tại lễ khai mạc. Ảnh: Tuyết Mai - TTXVN
Triển lãm không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn gợi mở suy ngẫm về đạo học và tinh thần trọng tri thức. Không gian trưng bày được mở rộng ra bên ngoài hàng rào di tích, giúp người dân, du khách dễ dàng tiếp cận. Đây là lần đầu tiên Văn Miếu tổ chức triển lãm theo hình thức này nhằm đưa nghệ thuật và lịch sử đến gần hơn với công chúng. Ông hy vọng triển lãm sẽ truyền cảm hứng học tập suốt đời, gắn với 4 trụ cột giáo dục của UNESCO: Học để biết, học để làm, học để hoàn thiện bản thân và học để cùng chung sống.
Các đại biểu tham dự triển lãm. Ảnh: Tuyết Mai - TTXVN
Theo ông Eric Soulier, Tham tán Hợp tác và hoạt động văn hóa của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam, Triển lãm tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám là biểu tượng mạnh mẽ cho sự giao thoa giữa không gian di sản và nghệ thuật nhiếp ảnh. Các tác phẩm được trưng bày trong khung tre lấy cảm hứng từ kiến trúc trường thi xưa, dọc theo tường Văn Miếu - biểu tượng của Nho giáo và cũng là di tích văn hóa lịch sử của kinh đô Thăng Long xưa. Những bức ảnh của André Salles tái hiện chân thực không khí trang nghiêm nhưng náo nhiệt của các kỳ thi Hương năm 1897 tại Nam Định, giữa thời điểm Nho học đang dần suy tàn và chữ Hán được thay thế bởi chữ Quốc ngữ.
Các đại biểu tham quan triển lãm ảnh và nghe giới thiệu về các tác phẩm. Ảnh: Tuyết Mai - TTXVN
Firmin-André Salles (1860-1929) là nhiếp ảnh gia, nhà thám hiểm người Pháp, từng làm việc tại Việt Nam, Lào và Campuchia giai đoạn 1896-1898. Với kỹ thuật nhiếp ảnh bảng khô, ông đã ghi lại những hình ảnh có độ sắc nét và chi tiết vượt trội, để lại nhiều tác phẩm có giá trị tư liệu, nghệ thuật cao, ghi lại cảnh quan, con người và đời sống Việt Nam cuối thế kỷ XIX.
Ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phát biểu tại Lễ khai mạc. Ảnh: Tuyết Mai - TTXVN
Ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam đánh giá, triển lãm mang giá trị đặc biệt khi đưa người xem trở lại với không khí của kỳ thi Hương cuối cùng diễn ra năm 1897 tại Nam Định. Những hình ảnh do Firmin-André Salles ghi lại một thế giới vừa nghiêm cẩn vừa sôi động với hàng hàng, lớp lớp sĩ tử bên mực, bút dưới mái tranh, một xã hội đang trên ngưỡng chuyển đổi. Điều này nhắc nhở về vai trò sâu sắc của giáo dục và tri thức trong việc hình thành bản sắc Việt. Việc tổ chức triển lãm tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, nơi từng là trung tâm học vấn của đất nước có ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Không gian này hôm nay tiếp tục giữ vai trò kết nối giữa di sản, nghệ thuật và sáng tạo. Ông nhấn mạnh, sáng tạo là con đường mạnh mẽ để kết nối di sản với tương lai. Triển lãm là minh chứng cho cách lịch sử được kể lại bằng nhiếp ảnh - không chỉ qua những hình ảnh quá khứ mà qua cách con người từng nghĩ, từng mơ và từng chuyển mình.
Khách tham quan các tác phẩm tại triển lãm. Ảnh: Tuyết Mai - TTXVN
Triển lãm không chỉ giúp công chúng hiểu thêm về một giai đoạn lịch sử đặc biệt mà còn khơi gợi suy ngẫm về giá trị của sự học trong đời sống hôm nay. Thông qua ngôn ngữ nhiếp ảnh, quá khứ được tái hiện bằng cảm xúc đương đại, giúp di sản trở nên gần gũi, sống động và tiếp tục lan tỏa trong xã hội hiện đại.
Là hoạt động nổi bật trong khuôn khổ Photo Hanoi' 25, triển lãm "Khoa thi Hương cuối thế kỷ XIX" góp phần tôn vinh nhiếp ảnh như một phương tiện sáng tạo, bảo tồn ký ức và kết nối văn hóa. Với sự hòa quyện giữa giá trị lịch sử, nghệ thuật, giáo dục, triển lãm mang đến cho người xem hành trình ngược dòng thời gian, từ trường thi xưa đến không gian đương đại của Văn Miếu - Quốc Tử Giám hôm nay để cảm nhận sức sống bền bỉ của tri thức và đạo học Việt Nam.
