Trong không khí trang nghiêm của nhà hàng Drouant ở Paris ngày 4/11, Viện Hàn lâm Goncourt đã trao giải thưởng danh giá nhất văn học Pháp năm 2025 – giải Prix Gouncourt - cho nhà văn Laurent Mauvignier với tác phẩm La Maison vide (Nhà xuất bản Éditions de Minuit).
Với 6 phiếu bầu vượt trội so với 4 phiếu của đối thủ Caroline Lamarche, chiến thắng này không chỉ khẳng định vị thế của một cuốn tiểu thuyết sử thi mà còn đánh dấu đỉnh cao sự nghiệp của nhà văn 58 tuổi, người đã kiên trì theo đuổi lối viết sâu lắng và chân thực.
Mauvignier đã bày tỏ sự xúc động sâu sắc sau khi Viện Hàn lâm Goncourt công bố giải thưởng: "Tôi cảm thấy rất vui mừng. Đây là một sự công nhận to lớn bởi cuốn sách này có bối cảnh từ thời thơ ấu và trải dài qua nhiều thế hệ".
Nhà văn Laurent Mauvignier với tác phẩm "La Maison vide" sau khi được quấn "dải băng đỏ" Prix Goncourt 2025
Philippe Claudel, Chủ tịch Viện Hàn lâm Goncourt, đã mô tả giải thưởng này là "một sự tôn vinh dành cho một tác giả có khối lượng tác phẩm vô cùng quan trọng, người đã cho ra đời một cuốn tiểu thuyết mang tính nền tảng trong năm nay".
"Đây là một tác phẩm có sức mạnh văn học to lớn" - Claudel nói thêm. "Nó tái hiện lịch sử của thế kỷ XX, đồng thời xây dựng một thứ gì đó gần như mang tính kiến trúc".
Các tên tuổi lọt vào vòng chung kết còn có Emmanuel Carrère với Kolkhoze (P.O.L) và Nathacha Appanah với La Nuit au Cœur (Gallimard) - người đã nhận giải Prix Femina vào hôm 3/11.
Buổi lễ tại Drouant: Nghi thức văn học mùa Thu
Vào buổi trưa ngày 4/11 tại Drouant – biểu tượng của "thánh đường văn học" Paris nằm ở quận 2 – ánh sáng dịu dàng lan tỏa qua những ô cửa kính, biến không gian thành một bản giao hưởng chờ đợi. Chủ tịch Viện hàn lâm Goncourt, Philippe Claudel, xuất hiện trên bậc thềm, giữa vòng vây của máy quay và đám đông háo hức. Khoảng 12h50, ông công bố tên người chiến thắng: Laurent Mauvignier với La Maison vide. Tiếng vỗ tay vang lên, không ồn ào mà đầy trang trọng, đánh dấu khoảnh khắc một cuốn sách bước vào "thời khắc tỏa sáng" thực sự.
Nơi công bố giải Prix Goncourt tại Nhà hàng Drouant ở Paris
Drouant không chỉ là bối cảnh, mà còn là nhân chứng lịch sử của giải thưởng. Từ những phòng ăn lát gỗ óc chó đến thư viện kín đáo nơi các giám khảo nghị sự, nơi đây lưu giữ ký ức của bao mùa giải trước. Nghi thức diễn ra ngắn gọn: bữa ăn, bỏ phiếu kín, phong bì niêm phong, rồi lời công bố. Giải thưởng mang giá trị tượng trưng – chỉ 10 euro – nhưng sức mạnh thực sự nằm ở "dải băng đỏ" huyền thoại, hứa hẹn hàng trăm nghìn bản in và dòng người độc giả đổ về hiệu sách.
Vòng bỏ phiếu quyết định: 6-4, một lựa chọn rõ ràng
Quyết định được đưa ra ngay từ vòng đầu tiên, với 6 phiếu ủng hộ La Maison vide trước 4 phiếu dành cho Le Bel obscur của Caroline Lamarche. 10 giám khảo – những nhà văn và nhà xuất bản uy tín – đã thảo luận kín mít, dưới sự dẫn dắt công tâm của Philippe Claudel. Kết quả này không phải sự đồng thuận nhạt nhẽo, mà là kết tinh của một cuộc tranh luận sôi nổi, nơi lý tưởng tiểu thuyết được đặt lên bàn cân.
Giải Goncourt luôn là bài kiểm tra về sự tinh tế, tôn vinh sự đa dạng. Năm nay, giải thưởng này ưu ái một tác phẩm coi trọng câu chữ và chiều sâu lịch sử, thay vì những cách kể chuyện sôi động. Kết quả 6-4 phản ánh sức hút của La Maison vide, cuốn sách đã được các nhà phê bình ca ngợi từ đầu mùa Thu, và giờ đây, nó sẽ thay đổi lịch in ấn của nhà xuất bản Minuit.
Hành trình từ ứng cử viên sáng giá đến ngôi vương
Sinh năm 1967 tại Touraine trong một gia đình lao động, Mauvignier theo học mỹ thuật tại Tours trước khi chuyển sang viết văn. Ông gắn bó với Nhà xuất bản Minuit từ cuối thập niên 1990. Các tác phẩm trước đây của ông bao gồm Loin d'eux (1999), Des hommes và Histoires de la nuit. Cuốn La Maison vide mở ra như một cánh cửa cũ kỹ, dẫn lối vào bốn thế hệ gia đình ở vùng nông thôn Pháp.
Laurent Mauvignier theo học mỹ thuật tại Tours trước khi chuyển sang viết văn
Trong La Maison Vide, Mauvignier trở về một ngôi làng tưởng tượng lấy cảm hứng từ quê hương Descartes của ông, lần theo dấu vết cuộc sống của nhiều thế hệ từ đầu thế kỷ XX.
Câu chuyện xoay quanh Marie-Ernestine, một cô gái trẻ có năng khiếu chơi piano, đem lòng yêu thầy giáo của mình, nhưng bị cha ép buộc phải kết hôn với Jules và từ bỏ ước mơ chuyển đến Paris để trở thành một nhạc sĩ.
Danh tiếng của La Maison vide đã rộ lên từ tháng 9, khi cuốn sách đoạt Giải Văn học Le Monde 2025, Giải Sách hay của Nhà sách Nancy – Le Point, và Giải Độc giả Landerneau. Những giải thưởng này – từ giới phê bình uy tín, mạng lưới nhà sách chuyên nghiệp, đến tiếng nói bình dân – tạo thành "bệ phóng" vững chắc, đưa tác phẩm đến gần Drouant hơn bao giờ hết.
Laurent Mauvignier không chạy theo truyền thông ồn ào. Ông trung thành với Minuit – nhà xuất bản nổi tiếng với sự khắt khe – và với một cuốn sách dày 750 trang, nơi lịch sử được tái hiện qua lăng kính cá nhân. Các giải thưởng cho cuốn sách không chỉ là minh chứng cho sức hút mà còn vẽ nên bức tranh tiếp nhận đa chiều, truyền thông khen ngợi tác phẩm có chiều rộng tư tưởng nhạy cảm, có sức nặng nội dung và khả năng chinh phục độc giả đại chúng.
"Cú hích" lớn dù trị giá giải thưởng chỉ 10 euro
Giải thưởng Goncourt là giải thưởng văn học danh giá và nổi tiếng nhất trong số sáu giải thưởng văn học lớn của Pháp, và là một trong những giải thưởng văn học hàng đầu thế giới.
Bìa cuốn tiểu thuyết "La Maison vide" của Laurent Mauvignier
Được lựa chọn hàng năm bởi 10 thành viên của "Société littéraire des (hay Académie) Goncourt", giải thưởng thường niên này được trao cho một tác giả viết tiểu thuyết bằng tiếng Pháp.
Mặc dù chủ yếu là các tác giả người Pháp, nhưng cũng có những nhà văn thuộc các nước khác đoạt giải, bao gồm tác giả người Algeria (người chiến thắng năm 2024 là Kamel Daoud), người Senegal, người Maroc và thậm chí cả người Afghanistan, đã từng giành giải thưởng này.
Không giống như nhiều giải thưởng khác, "giải thưởng" duy nhất của giải Goncourt là 10 euro mang tính biểu tượng, dựa trên 10 franc ban đầu được trao cho người chiến thắng đầu tiên vào năm 1903.
Tuy nhiên, sự chú ý của giới truyền thông xung quanh cuốn sách thường dẫn đến sự gia tăng doanh số và danh tiếng, mang lại nguồn lợi tài chính. Trong 20 năm qua, mỗi cuốn sách đoạt giải đều bán được khoảng 400.000 bản, trở thành sách bán chạy nhất hằng năm tại Pháp.
Theo truyền thống, tên của người chiến thắng sẽ được dán trên cửa sổ nhà hàng Drouant ở trung tâm Paris, nơi Viện Hàn lâm họp hàng tháng.
Đã thành công tại các hiệu sách trước khi được trao giải Prix Goncourt, cuốn La Maison Vide được kỳ vọng sẽ chứng kiến doanh số tăng vọt dưới nhãn đỏ "Prix Goncourt".
"Tôi đã nhận được rất nhiều tin nhắn, rất nhiều lời từ độc giả" - Mauvignier nói. "Tôi cảm thấy cuốn sách này gần như quan trọng với họ hơn là với tôi".
