Theo ThS.DS Trương Minh Đạt (Chuyên gia hàng đầu về Tiêu hóa, Hô hấp và Sữa cho trẻ em, hiện công tác tại Viện Nghiên cứu Y dược), trẻ được ăn đúng và kết hợp đầy đủ các loại thực phẩm thì chỉ số IQ sẽ tăng, khả năng tập trung cao, phát triển ngôn ngữ và EQ tốt.
Chính vì vậy, mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng khi xây dựng chế độ ăn uống cho con.
1. Đảm bảo cung cấp đủ nước
Nhiệt độ cao dễ khiến trẻ mất nước qua mồ hôi, nên ngoài sữa, mẹ cần bổ sung thêm nước lọc, nước canh, nước hoa quả tươi phù hợp với độ tuổi. Trẻ nhỏ chưa biết tự đòi uống, mẹ càng phải quan sát kỹ để tránh tình trạng khát nước, mệt mỏi.
2. Chọn thực phẩm tươi mát, giàu dinh dưỡng
Rau xanh, trái cây giàu vitamin C, A, khoáng chất không chỉ giúp tăng đề kháng mà còn hỗ trợ hệ tiêu hóa vốn dễ bị ảnh hưởng trong môi trường nóng ẩm. Các nguồn đạm dễ tiêu như cá, trứng, thịt nạc, đậu hũ cũng nên được đưa vào thực đơn cân đối.
3. Hạn chế thực phẩm nhiều đường ngọt
Dễ gây nóng trong, rối loạn tiêu hóa. Đồng thời, việc ăn uống đúng giờ, khẩu phần vừa phải sẽ giúp con hấp thu tốt hơn.
Tóm lại, trong khí hậu nhiệt đới, dinh dưỡng cho trẻ cần tập trung vào đủ nước – đủ vitamin khoáng chất – thực phẩm dễ tiêu để con luôn khỏe mạnh, thoải mái vui chơi và phát triển tối ưu.
ThS.DS Trương Minh Đạt nhấn mạnh: Thực ra, một đứa trẻ chào đời khỏe mạnh, đủ ngày đủ tháng đủ cân nặng có trọn vẹn các yếu tố để phát triển bình thường. Tuy nhiên, chăm sóc con đúng cách cũng sẽ giúp con ít bị ốm hơn. Ăn uống đầy đủ các nhóm chất: đường bột - đạm - béo - vitamin và khoáng chất giúp con bạn phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Đặc biệt, ăn uống lành mạnh, đủ chất còn chăm sóc hệ tiêu hoá của con. Hệ tiêu hoá của trẻ có khoẻ mạnh thì sức đề kháng mới tăng lên, giúp con đỡ bị ốm hoặc chỉ bị ốm vặt, ốm nhẹ.
Vào mùa hè nắng nóng, nhiều bé thường chán ăn, ăn ít hơn bình thường khiến bố mẹ lo lắng con không đủ dinh dưỡng để phát triển. Trong trường hợp này, sữa công thức hoàn toàn có thể trở thành "trợ thủ" bổ sung năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho trẻ.
Tuy nhiên, khi sử dụng, mẹ cần tuân thủ một số nguyên tắc để vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa tránh rối loạn tiêu hóa cho con:
1. Không thay thế hoàn toàn bữa ăn
Sữa công thức chỉ nên là nguồn bổ sung, không thay thế toàn bộ khẩu phần ăn, bởi trẻ vẫn cần dinh dưỡng đa dạng từ cơm, rau, thịt, cá, trái cây.
Nhiều sản phẩm sữa công thức thường có thêm cụm "thực phẩm bổ sung" ghi trên nhãn. Đây là quy định bắt buộc nhằm minh bạch thông tin, giúp cha mẹ dễ xác định sản phẩm phù hợp với nhu cầu của con. Cụm "thực phẩm bổ sung" trên bao bì sữa bột hay sữa pha sẵn cũng có nghĩa diễn giải rằng loại sản phẩm này không có công dụng thay thế hoàn toàn sữa mẹ hay bữa ăn chính, mà nhằm bổ trợ dinh dưỡng, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh cả thể chất lẫn trí tuệ.
2. Pha sữa đúng hướng dẫn
Không pha đặc hơn để "nhiều chất hơn", vì có thể gây quá tải thận, táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, mẹ có thể tham khảo các sản phẩm sữa công thức pha sẵn - lựa chọn tiện lợi cho gia đình. Sữa được pha theo tỉ lệ chuẩn của nhà sản xuất, đảm bảo dinh dưỡng chính xác và an toàn, giúp mẹ yên tâm khi cho bé dùng.
Các dưỡng chất phổ biến trong sữa pha sẵn bao gồm DHA, canxi, vitamin D, K2, sắt, Arginin… và các vi chất khác để phát triển toàn diện.
3. Chia nhỏ cữ uống
Thay vì cho uống nhiều trong một lần, mẹ có thể chia thành nhiều cữ nhỏ, đặc biệt là những lúc bé ít chịu ăn.
4. Kết hợp nước và trái cây
Ngoài sữa công thức, mẹ nên tăng cường nước lọc và nước trái cây tươi để tránh mất nước trong những ngày nóng.
Tóm lại, có thể dùng sữa công thức như một nguồn bổ sung trong mùa hè, nhưng cần linh hoạt, khoa học và kết hợp cùng chế độ ăn uống đa dạng thì mới giúp con đủ calo để vui chơi và phát triển.
Bảng gợi ý số cữ & lượng sữa công thức theo độ tuổi (mùa hè)
Độ tuổi của bé
Lượng sữa mỗi cữ
Số cữ/ngày
Lưu ý thêm
6 – 12 tháng
150 – 200ml
4 – 5 cữ
Vẫn duy trì ăn dặm, ưu tiên rau xanh, trái cây nhiều nước
1 – 2 tuổi
120 – 180ml
3 – 4 cữ
Chia nhỏ cữ, bổ sung thêm sữa chua, phô mai
2 – 3 tuổi
120 – 150ml
2 – 3 cữ
Uống xen kẽ bữa chính – phụ, tránh uống ngay trước bữa ăn
3 – 6 tuổi
150 – 200ml
1 – 2 cữ
Kết hợp thêm sữa tươi, chế biến món mát như sinh tố, yaourt
Trên 6 tuổi
180 – 250ml
1 – 2 cữ
Uống sau vận động hoặc trước khi đi ngủ
Lưu ý
Đây chỉ là mức trung bình tham khảo. Tùy nhu cầu thực tế, cân nặng và khả năng ăn uống của bé mà mẹ có thể điều chỉnh linh hoạt. Quan trọng nhất là đảm bảo tổng calo trong ngày đầy đủ, chứ không phải bé uống càng nhiều sữa thì càng tốt.
Trong môi trường nóng ẩm ở Việt Nam, mẹ cần chú ý:
Đủ nước : Bổ sung nước lọc, nước canh, nước trái cây tươi để tránh mất nước do thời tiết.
Thực phẩm tươi mát : Ưu tiên rau xanh, trái cây giàu vitamin C, A, đạm dễ tiêu (cá, trứng, đậu hũ).
Hạn chế đường ngọt : Tránh rối loạn tiêu hóa, ăn đúng giờ, khẩu phần vừa phải.
Sữa công thức mùa hè : Hỗ trợ khi bé chán ăn, nhưng:
Không thay thế bữa ăn chính, cần đa dạng thực phẩm.
Pha sữa đúng hướng dẫn, tránh quá đặc gây táo bón.
Chia nhỏ cữ uống, kết hợp nước/trái cây tươi.
Gợi ý lượng sữa :
6–12 tháng: 150–200ml, 4–5 cữ.
1–2 tuổi: 120–180ml, 3–4 cữ.
2–3 tuổi: 120–150ml, 2–3 cữ.
3–6 tuổi: 150–200ml, 1–2 cữ. Điều chỉnh linh hoạt theo nhu cầu bé, đảm bảo tổng calo đủ để trẻ khỏe mạnh, vui chơi và phát triển tối ưu.
Mẹ cần chú ý các vi chất như Canxi, vitamin D, sắt, DHA ngoài ra còn có vitamin k2, Arginine. Quan trọng nhất là sự cân bằng các chất trong bảng thành phần sữa để bé được lớn lên toàn diện.
