Các hãng xe đã chuẩn bị kịch bản cho thị trường ảm đạm sau khi khoản ưu đãi xe điện tới 7.500 USD cho người Mỹ chấm dứt.
Chính sách ưu đãi trên được ban hành từ 2008 và được gia hạn 4 năm sau đó nhờ Đạo luật Giảm lạm phát thời cựu Tổng thống Joe Biden. Theo đó, người dân khi chuyển sang ôtô điện được hỗ trợ một khoản tín dụng thuế 7.500 USD khi mua mới và 4.000 USD cho xe cũ (chuyển đổi lần đầu), áp dụng từ đầu năm nay.
Tuy nhiên, Luật Chi tiêu công và giảm thuế, còn gọi là "đạo luật to đẹp" (OBBBA) của Tổng thống Donald Trump đã chấm dứt ưu đãi trên từ ngày 1/10.
Tổng thống Donald Trump ký ban hành OBBBA tại Nhà Trắng ngày 4/7. Ảnh: AP
Jim Farley, CEO Ford, nói việc chấm dứt ưu đãi kéo dài 17 năm là bước ngoặt của thị trường xe điện. Vị CEO này dự báo thị phần ôtô điện tháng này giảm một nửa, về 5% từ mức kỷ lục 10% tháng trước.
Cùng ý kiến, Nissan Americas, Chủ tịch Nissan Americas nói "thị trường sẽ sụp đổ trong tháng 10". Hãng ôtô từ Nhật Bản đang tung ra phiên bản nhỏ hơn của mẫu xe điện Nissan Leaf tại Mỹ, nhưng dự đoán bị cạnh tranh gay gắt bởi các đối thủ nỗ lực tìm kiếm khách hàng giữa bối cảnh thị trường ảm đạm.
CNBC nhận định thị trường sẽ trở về "nhu cầu thực" sau nhiều năm dựa vào ưu đãi Chính phủ. Trong khi đó, các hãng sản xuất đã chi hàng tỷ USD để phát triển xe điện, dù phần lớn không có lãi.
Giới phân tích dự báo nhu cầu ôtô điện tại Mỹ tựa "chuyến tàu lượn siêu tốc", tăng đột ngột trước thời điểm khoản tín dụng thuế chấm dứt, sau đó lao dốc trước khi về trạng thái bình thường mới. Theo dữ liệu từ công ty phân tích Cox Automotive, doanh số quý III đạt 410.000 chiếc, tăng 30% so với quý trước và 21% cùng kỳ 2024.
Một trạm sạc xe điện ở Carlsbad, California, Mỹ, ngày 14/5. Ảnh: Reuters
Dù số xe bàn giao 3 tháng qua cao hơn nhiều dự báo, Tesla nhận định tình hình vài quý tới sẽ ảm đạm. Điều này khiến cổ phiếu công ty giảm 3,4% trong phiên chiều 2/10.
Cuối năm ngoái, giáo sư tại các trường Đại học California, Duke và Stanford công bố nghiên cứu cho rằng lượng mua xe điện có thể giảm 27% nếu không có khoản tín dụng thuế.
Bên cạnh lực cầu yếu, các hãng xe còn đối mặt với chi phí sản xuất gia tăng bởi rủi ro thuế quan. Trong khi các hãng nước ngoài chịu mức thuế xuất khẩu vào Mỹ cao hơn, chi phí sản xuất của doanh nghiệp nội địa cũng đi lên khi giá nhập linh kiện tăng, kéo theo biên lợi nhuận thu hẹp.
Các loại thuế trên buộc hãng sản xuất tổ chức lại chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào nước ngoài và tăng đầu tư tại Mỹ. Đây cũng là chính sách được chính quyền ông Trump nhấn mạnh nhằm "đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại".
Thêm vào đó, Nhà Trắng đề xuất nhiều chính sách khác có thể làm chậm đà phát triển của ôtô điện, ví dụ tạm ngưng phạt hãng không đáp ứng các quy định về hiệu suất nhiên liệu.
Thực tế, ngay cả thời điểm chưa hủy bỏ khoản tín dụng thuế, nhu cầu xe điện đã chậm lại trong hai năm qua, bất chấp hàng loạt mẫu mới được tung ra. Theo Cox Automotive, doanh số phân khúc xe này chỉ tăng 1,5% trong nửa đầu năm nay so với cùng kỳ 2024.
Nhiều hãng đã lùi một bước trên lộ trình xe điện, gồm sa thải lao động, cắt giảm sản lượng, trì hoãn hoặc loại bỏ hoàn toàn phương tiện này. Honda xác nhận chấm dứt sản xuất dòng xe Acura ZDX tại Mỹ. GM giảm ca sản xuất, hoãn triển khai một số mẫu. Porsche chuyển sang chiến lược xe xăng và hybrid, còn Volkswagen và hãng ôtô điện Mỹ Rivian công bố cắt giảm nhân sự liên quan đến mảng này.
Nhận định về thị trường xe điện, Brad Sowers, chủ sở hữu đại lý kinh doanh hãng Chevrolet, Jeep và các thương hiệu khác, cho rằng những dòng xe giá phải chăng sẽ tiếp tục hấp dẫn khách hàng. Ngược lại, những mẫu đắt tiền như ôtô bán tải điện Chevy Silverado của GM, giá lên tới 90.000 USD, gặp khó khăn.
Ngược lại, một số hãng vẫn kiên định với thị trường xe điện. Hakan Samuelsson, CEO Volvo Car, nói họ sẽ không thay đổi chiến lược dựa trên chính sách của chính phủ. "Định hướng trở thành công ty ôtô điện của chúng tôi không dựa trên bất kỳ khoản tín dụng thuế hay ưu đãi nào, mà dựa trên việc loại xe này tốt hơn cho người tiêu dùng Mỹ", ông nói.
Steve Horaney, Phó chủ tịch cấp cao của doanh nghiệp cung ứng Mema Original Equipment Suppliers, cho rằng thị trường xe điện sẽ không biến mất, nhưng trải qua một đợt suy giảm ngắn hạn.
Ông José Muñoz, CEO Hyundai Motor, cũng có niềm tin như vậy. "Chúng tôi đang thích nghi với tình hình mới. Về trung và dài hạn, sản lượng dự kiến vẫn tăng", ông nói.
Bảo Bảo (theo Reuters, CNBC)
