Các chuyên gia cho biết thông tin trên tại Hội thảo Ortho-K và kiểm soát tiến triển cận thị thế giới lần thứ 5 cùng hội thảo Khúc xạ nhãn khoa Việt Nam lần thứ 3 (GOMCC 2025), do trường Đại học Y Hà Nội và Hội Khúc xạ nhãn khoa châu Á tổ chức ngày 22-24/8, tại Hà Nội. Đây là dịp các chuyên gia Mỹ, Canada, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Việt Nam chia sẻ, cập nhật bằng chứng khoa học mới nhất, kinh nghiệm thực hành lâm sàng và thúc đẩy hợp tác nghiên cứu - đào tạo về nhãn khoa.
Ths Trần Minh Anh, Phó Chủ tịch Hội Khúc xạ nhãn khoa châu Á, cho biết các tật khúc xạ, điển hình là cận thị đang ngày càng gia tăng trên thế giới, đặc biệt ở khu vực Đông Á và Đông Nam Á. Trong đó, Đông Nam Á đứng ở vị trí thứ 3 về tỷ lệ người bị cận thị.
"Tỷ lệ cận thị ở nước ta cũng không nằm ngoài sự gia tăng này, thậm chí ở những vùng thành thị, tỷ lệ trẻ mắc cận thị cao gấp nhiều lần so với khu vực nông thôn", Ths Minh Anh nói.
Số liệu từ Bộ Y tế cho thấy số người mắc tật khúc xạ này tăng mạnh những năm gần đây, cao nhất là Hà Nội và TP HCM với 50-70% ở học sinh. Đơn cử, một số khảo sát ở TP HCM cho thấy tỷ lệ cận thị ở trẻ nội thành cao hơn ngoại thành; học sinh cấp 2, cấp 3 mắc nhiều hơn cấp 1. Đặc biệt với học sinh trường chuyên, tỷ lệ cận thị cao hơn các trường khác.
Học sinh trường Tiểu học Hoàng Diệu (Hà Nội) được khám mắt. Ảnh:Lê Nga
Cận thị bẩm sinh (di truyền) chiếm khoảng 30%. Dị tật này rất khó phòng tránh và kiểm soát nếu trẻ không được sàng lọc hoặc chủ động đến khám tại các cơ sở chuyên khoa mắt. 70% còn lại liên quan lối sống sinh hoạt hằng ngày. Điển hình như việc nhìn gần kéo dài, sớm tiếp xúc các thiết bị điện tử, cường độ học tập cao, điều kiện ánh sáng không đủ, không để mắt nghỉ ngơi.
"Đặc biệt tỷ lệ trẻ mắc cận thị gia tăng là do thời gian trẻ có các hoạt động ngoài trời ban ngày quá ít, không đủ 2 tiếng/ngày", Ths Minh Anh nói, thêm rằng các thói quen trên khiến cho mắt liên tục điều tiết ở cự ly gần, là nguyên nhân dẫn đến cận thị. Khi độ cận càng cao sẽ kèm theo nguy cơ ảnh hưởng biến chứng trực tiếp liên quan đến mắt, thậm chí có thể gây mù lòa đối với trẻ hoặc người bị cận thị số cao, từ đó sẽ trở thành gánh nặng về kinh tế và xã hội.
Hiện nay, chỉnh quang là biện pháp duy nhất giúp trẻ cận thị có được thị lực tốt để học tập, sinh hoạt và phát triển. Mổ mắt chỉ dành cho người trên 18 tuổi, trẻ em chưa được phép phẫu thuật tật khúc xạ ở mắt này. Vì vậy, trẻ cần đeo kính phù hợp để không hại mắt, không khiến cho tình trạng cận thị gia tăng cấp độ nặng thêm.
Bên cạnh đó, các chuyên gia khuyến cáo phương pháp đơn giản nhất, hiệu quả nhất, rẻ tiền nhất chính là để trẻ được vận động ngoài trời ít nhất 2 tiếng mỗi ngày. Điều này sẽ ngăn ngừa được sự khởi phát, tức là ngăn ngừa được sự khởi đầu của bệnh cận thị.
GS.TS Nguyễn Hữu Tú, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội, phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Thái Sơn
Tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Hữu Tú, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội, cũng đánh giá cận thị học đường là vấn đề cộng đồng lớn cần phải có chiến lược để kiểm soát tình trạng khúc xạ này ngày càng gia tăng. Đại học Y Hà Nội là 1 trong 2 trường đại học đầu tiên của Việt Nam có ngành khúc xạ nhãn khoa và phát triển đến ngày nay.
Trước nhu cầu về chăm sóc thị lực ngày càng gia tăng, ông Tú cho biết, ngành khúc xạ của Việt Nam đang tập trung vào chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu và nghiên cứu khoa học, đặc biệt là triển khai các hoạt động cộng đồng, khám sàng lọc và can thiệp sớm cận thị sớm, các tật khúc xạ sớm ở trẻ và người dân.
Lê Nga
