Nhiều người nghĩ rằng chỉ có hút thuốc mới gây ung thư phổi, nhưng thực tế không phải vậy. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỷ lệ ung thư phổi ở người không hút thuốc đang gia tăng.
Một nghiên cứu của Thụy Điển với 2.170 bệnh nhân ung thư phổi trong giai đoạn 2008-2017 cho thấy tần suất người chưa từng hút thuốc mắc ung thư phổi hàng năm tăng hơn gấp đôi trong 7 năm, phần lớn được phát hiện tình cờ do triệu chứng không rõ ràng.
Một nghiên cứu khác tại Mỹ trên hơn 10.500 bệnh nhân ung thư phổi trong 23 năm cũng cho thấy xu hướng tương tự: Số ca ung thư phổi ở người chưa từng hút thuốc ngày càng tăng.
ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn (Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt, giảng viên Trường Đại học Y Dược - Đại học Quốc gia Hà Nội) gần đây đã cảnh báo về những "kẻ thù thầm lặng" gây ung thư phổi. Chúng đang len lỏi vào từng hơi thở, góc nhà, âm thầm tàn phá lá phổi mà chúng ta không hề hay biết.
Bạn có thể không hút thuốc, nhưng có chắc rằng bạn không hít phải những thứ nguy hiểm này mỗi ngày?
Không phải thuốc lá, bác sĩ chỉ ra thủ phạm gây ung thư phổi đáng sợ nhất
1. Ô nhiễm không khí
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là nguyên nhân thứ hai gây ung thư phổi, chỉ sau thuốc lá. Điều đáng sợ là chúng ta không thể tránh hoàn toàn, vì nó có mặt ở khắp mọi nơi: Trong làn khói xe cộ, những khu công nghiệp sầm uất, thậm chí len lỏi vào từng ngôi nhà.
Trong đó, bụi mịn PM2.5 là mối đe dọa nguy hiểm nhất. Các hạt bụi này có kích thước siêu nhỏ, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng có thể xuyên qua hệ thống phòng vệ của cơ thể, xâm nhập sâu vào phổi, gây viêm mãn tính và tổn thương DNA - bước khởi đầu dẫn đến ung thư.
Một nghiên cứu công bố trên The Lancet Oncology năm 2022 cho thấy, những người sống trong môi trường ô nhiễm không khí cao có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 20-30% so với những người sống ở khu vực có không khí trong lành.
Theo BS Tuấn, điều đáng lo ngại nhất là: Ô nhiễm không khí không chỉ tồn tại ở những thành phố lớn. Ngay cả trong những ngôi làng yên bình, bụi mịn vẫn có thể đến từ bếp than, khói rơm rạ, hay khói từ nhà máy gần đó.
2. Khí Radon: "Kẻ giết người thầm lặng" mà ít ai biết đến
Khí radon không mùi, không màu, không vị, nhưng có thể là "sát thủ" trong chính ngôi nhà bạn. Đây là một loại khí phóng xạ tự nhiên sinh ra từ sự phân rã uranium trong đất và đá. Nó có thể tích tụ trong nhà ở, tầng hầm, hầm mỏ mà không ai hay biết, vì con người không có khả năng cảm nhận được sự hiện diện của nó.
ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn.
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), radon là nguyên nhân thứ hai gây ung thư phổi ở Mỹ, chỉ sau thuốc lá. Điều đáng sợ là, radon có mặt ở khắp nơi mà không ai hay biết.
Một nghiên cứu từ Journal of the National Cancer Institute chỉ ra rằng, việc tiếp xúc với radon ở mức cao trong thời gian dài làm tăng nguy cơ ung thư phổi lên đến 50%. Điều này có nghĩa là, một ngôi nhà tưởng chừng như bình yên có thể đang âm thầm đầu độc gia đình bạn.
3. Hóa chất độc hại từ môi trường làm việc
Những người làm việc trong môi trường xây dựng, khai thác mỏ, nhà máy hóa chất có thể không hút thuốc, nhưng vẫn hít vào hàng ngày những thứ còn nguy hiểm hơn: amiăng, benzen, arsenic và khí thải diesel. Những hóa chất này không chỉ gây viêm phổi mà còn có thể làm tổn thương mô phổi ở cấp độ di truyền.
Một báo cáo từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại amiăng và khí thải diesel là những tác nhân gây ung thư nhóm 1 - mức nguy hiểm cao nhất. Những người tiếp xúc với các hóa chất này trong nhiều năm có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp nhiều lần so với người bình thường.
Vậy làm sao để có thể phòng ngừa ung thư phổi?
- Hạn chế tiếp xúc với bụi mịn: Sử dụng khẩu trang đạt chuẩn khi ra đường, hạn chế đi lại ở những khu vực ô nhiễm cao và trồng thêm cây xanh xung quanh nhà.
- Kiểm tra khí radon trong nhà: Nếu bạn sống ở khu vực có nền đất phóng xạ cao, hãy đo lường nồng độ radon và thực hiện các biện pháp giảm thiểu nếu cần.
- Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Nếu bạn làm việc trong môi trường nguy hiểm, hãy trang bị bảo hộ lao động đầy đủ, tránh để hóa chất ngấm vào da hoặc xâm nhập vào đường hô hấp.
