Ngày 19/6, BS.CK2 Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, cho biết máu của bé khi nhập viện có màu nâu đen. Các bác sĩ test mẫu máu tiếp xúc khí trời bằng cách lấy một mẫu máu của bé đựng trong ống tiêm đậy nắp lắc đều 50 lần, kết quả màu nâu đen của máu không thay đổi, không ngả sang màu đỏ như bình thường. Điều này chứng tỏ bé bị methemoglobin (MetHb) máu, hồng cầu không gắn kết được với oxy để chuyển thành máu hồng.
Mẫu máu xét nghiệm chuyển màu nâu đen của bé. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Bé được hỗ trợ thở oxy, tiêm thuốc giải độc xanh methylene, uống than hoạt để thải loại độc chất ra khỏi đường tiêu hóa. Sau tiêm thuốc giải độc trong 5-10 phút, bé gái hồng hào dần, chỉ số oxy trong máu SpO2 tăng gần từ 75% đến 95% sau 30 phút.
Mẹ bé cho biết bé có các biểu hiện bất thường sau bữa ăn, quá trình ăn không bị ho sặc. Trước đó, bé chưa từng bị dị ứng thuốc, thức ăn hay bệnh lý tim mạch.
MetHb có thể tạo thành bởi một số loại hóa chất và khí độc, dẫn đến sắt trong hemoglobin bị oxy hóa, mất khả năng vận chuyển oxy. Tình trạng này dẫn đến thiếu oxy ở các mô và da niêm bệnh nhân trở nên tím tái, đòi hỏi cấp cứu khẩn.
Một số thực phẩm chứa các hợp chất có thể bị chuyển hóa thành nitrite hoặc các chất oxy hóa khác trong cơ thể, từ đó gây MetHb. Chẳng hạn, rau cải bó xôi, cải xoong và một số loại cải khác có hàm lượng nitrat cao, khi nấu hoặc bảo quản không đúng cách, sẽ chuyển thành nitrite.
Củ dền cũng là loại rau chứa nhiều nitrat, đặc biệt khi ăn sống hoặc uống nước ép củ dền. Thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt nguội, lạp xưởng; thực phẩm đóng hộp, thường sử dụng nitrat hoặc nitrite làm chất bảo quản, có thể gây MetHb khi tiêu thụ quá mức. Thực phẩm lên men không đúng cách hoặc ôi thiu có thể tạo ra nitrite.
Ở một số vùng nông thôn, nước giếng có thể chứa hàm lượng nitrat cao do phân bón nông nghiệp. Sử dụng nước này để nấu ăn hoặc uống có thể dẫn đến MetHb, đặc biệt ở trẻ sơ sinh.
Bác sĩ Tiến khuyến cáo phụ huynh cẩn thận khi sử dụng nước giếng nấu ăn, vì trong nước giếng có nhiều nitrate (NO3-) là chất khiến hồng cầu không có khả năng gắn oxy để đưa đến mô cơ thể sử dụng, dẫn đến thiếu oxy tím tái, thiếu oxy mô gây chuyển hóa yếm khí làm tăng lacatate máu, toan chuyển hóa. Tốt nhất là sử dụng nước máy an toàn. Không dùng nước nấu từ rau củ như củ dền để pha sữa cho con bú (vì nghĩ là màu đỏ bổ máu), có thể gây MetHb máu, đặc biệt ở trẻ sơ sinh thiếu tháng.
Lê Phương
