Loại gia vị rẻ tiền bán đầy chợ, nhưng tốt ngang 'thuốc bổ', giúp cải thiện tim mạch, tiểu đường

Những loại ớt nào phổ biến ở Việt Nam?

Ở nước ta, ớt có nhiều loại, dễ trồng, dễ chăm sóc nên được phân bố rộng rãi. Trong đó, ớt chỉ thiên, ớt hiểm, ớt xanh, ớt sừng vàng, ớt chuông và ớt chỉ địa được xem là những loại ớt phổ biến nhất được dùng trong đời sống hằng ngày.

Loại quả này chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe như vitamin C, vitamin B6, vitamin A, vitamin K, folate, kali và đồng nên người Việt thường sử dụng ớt làm gia vị phổ biến trong các món ăn.

Thành phần dinh dưỡng có trong quả ớt

Ớt là một loại rau gia vị giúp tăng mùi vị món ăn hoặc đơn giản là do sở thích cá nhân. Không chỉ có thế, ớt chứa thành phần dinh dưỡng cao gấp nhiều lần so với các loại rau thông thường.

Với 100g ớt tươi sẽ cung cấp cho cơ thể 32% vitamin A, 240% vitamin C, 39% vitamin B6, 4,5% vitamin E và 11,5% vitamin K so với nhu cầu vitamin cần cho cơ thể trong một ngày. Chỉ cần ăn khoảng 40g ớt tươi đã nạp đủ nhu cầu vitamin C cho cơ thể trong cả một ngày.

Ớt chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe.

Công dụng của ớt không phải ai cũng biết hết

Ớt vốn được biết đến như một thực phẩm cay, nóng dễ sinh nhiệt cho cơ thể. Thế nhưng ớt có rất nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe mà không phải ai cũng biết.

Trên VOV, BS Huỳnh Tấn Vũ (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM) cho biết, trong y học cổ truyền, ớt tác dụng khoan trung, tán hàn, kiện tỳ, tiêu thực, chỉ thống (giảm đau), kháng nham (chữa ung thư). Nhiều người thường dùng ớt để chữa đau bụng do lạnh, tiêu hóa kém, đau khớp, dùng ngoài chữa rắn rết cắn.

Nghiên cứu của y học hiện đại cũng thống nhất với y học cổ truyền về tác dụng chữa bệnh của ớt. Theo đó, trong ớt chứa một số hoạt chất như capsicain - là hoạt chất gây đỏ, nóng, chỉ xuất hiện khi quả ớt chín, chiếm tỷ lệ từ 0,01-0,1%. Capsaicin giúp kích thích não bộ sản xuất ra chất endorphin, một chất morphin nội sinh, đặc tính như những thuốc giảm đau, đặc biệt có ích cho những người bị viêm khớp mạn tính và ung thư.

Ớt giúp ngăn ngừa bệnh tim do chứa một số hoạt chất giúp máu lưu thông tốt, tránh được tình trạng đông vón tiểu cầu dễ gây tai biến tim mạch. Loại quả này còn ngăn ngừa tình trạng huyết áp tăng cao.

Ớt có một số tác dụng khác như khống chế bệnh tim mạch, phòng ung thư, ngừa tai biến tim mạch, tăng sức đề kháng, chống cảm mạo, chữa bệnh đau đầu, giảm mỡ máu, giảm béo.

Ngày nay nhiều nơi sử dụng chất capsicain trong ớt để làm thuốc dán hoặc cream để thoa nhẹ giảm đau do di chứng của đau sau zona cũng rất hiệu quả.

Theo một nghiên cứu tại Úc, ăn ớt cay thường xuyên sẽ giúp cơ thể kiểm soát insulin trong máu. Đây là tác dụng có ích đối với bệnh nhân tiểu đường. Theo phân tích thống kê, người ăn ớt đã giảm đến 60% lượng đường huyết so với nhóm bệnh nhân không có thói quen ăn ớt cay. Do vậy, đây là một gia vị không nên bỏ đối với người đang bị bệnh tiểu đường.

Có một số nghiên cứu đã phân tích về tính cay nóng của ớt cho thấy, ớt có khả năng sát trùng khá cao. Hơn nữa những thực phẩm được thêm ớt sẽ lâu hỏng và hạn chế mức độ xâm nhập của vi khuẩn. Do vậy ớt được đưa vào nghiên cứu để khai thác triệt để công dụng nâng cao sức khỏe miễn dịch cho con người. Tuy rằng đây mới chỉ là kết quả trong thí nghiệm nhưng khi có đánh giá cụ thể sẽ được công bố và đưa vào ứng dụng nhiều hơn.

Nhờ tính cay nồng mà khi ăn ớt nhiệt lượng trong cơ thể sẽ bị thiêu đốt. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, sự thiêu đốt đó sẽ khiến nhu cầu dùng nước tăng lên. Có lẽ vậy mà calo thừa được thúc đẩy chuyển hóa mạnh mẽ. Khi ăn ớt kết hợp uống nước để giảm độ cay, cơ thể ngoài thiêu đốt calo còn tăng cảm giác no khiến cảm giác thèm ăn mất đi.

Hơn nữa ớt cũng giúp khẩu vị cải thiện khiến thức ăn được chuyển hóa và cơ thể hấp thụ tốt hơn. Nhờ vậy mà ăn ớt cay sẽ làm tăng chức năng hoạt động của não bộ khiến cho hệ thần kinh phát tín hiệu đến thận. Khi thận được thông báo sẽ tiết dịch hỗ trợ vận động của cơ thể. Do vậy, chất béo nhanh chóng bị dịch thận tiết ra thiêu đốt. Vì vậy mà các nghiên cứu đã hướng ớt đến ứng dụng giảm cân cho đối tượng có nhiều mỡ thừa và nguy cơ béo phì.

Dù ớt chứa nhiều vitamin có lợi cho sức khỏe nhưng một số đối tượng được khuyến cáo không nên ăn.

Đối tượng nào không nên sử dụng ớt trong các món ăn?

Ớt có thể mang lại nhiều công dụng diệu kỳ và tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, ăn ớt thường xuyên không được khuyến khích vì chúng rất cay và nóng. Dưới đây là những đối tượng không nên sử dụng ớt trong các món ăn:

- Những người mắc các bệnh liên quan đến tim mạch và mạch máu não, cao huyết áp, viêm phế quản mãn tính đều không nên ăn cay bởi capsaicin trong ớt sẽ làm tuần hoàn máu tăng nhanh, khiến tim đập nhanh hơn. Những người mắc những bệnh trên mà ăn cay nhiều trong thời gian dài rất có thể sẽ dẫn đến suy tim cấp tính.

- Những người mắc bệnh viêm dạ dày mãn tính, loét dạ dày không nên ăn ớt vì có thể bị niêm mạc phù nề, tăng nhụ động dạ dày, ảnh hưởng đến sự phục hồi của chức năng tiêu hóa.

- Những người bị viêm túi mật mãn tính, sỏi mật sẽ kích thích axit dạ dày tiết ra nhiều hơn, khiến cho các bệnh liên quan đến túi mật nghiêm trọng hơn.

- Những người bị bệnh trĩ ăn cay nhiều sẽ bị nặng hơn. Ngoài ra, ớt còn còn gây ra chứng táo bón và làm cho bệnh trĩ nghiêm trọng và khó trị hơn.

- Những người đang bị đau mắt đỏ, viêm giác mạc ăn ớt sẽ làm những bệnh này nghiêm trọng hơn.

- Phụ nữ mang bầu và mới sinh con ăn cay nhiều sẽ khiến cho em bé bị ảnh hưởng khi bú mẹ.

Ăn ớt thế nào cho đúng để không ảnh hưởng đến sức khỏe?

Ớt được chế biến nhiều loại, có thể xay, ngâm với tỏi, hoặc để ăn tươi bởi vì các chất dinh dưỡng sẽ được thêm vào phong phú hơn. Tuy nhiên, tốt nhất là nấu chín ớt để ăn. Bởi vì ớt chứa nhiều capsaicin, có thể kích thích niêm mạc miệng và tiêu hóa. Khi đã được đun qua nước sôi, khả năng kích thích tiêu hóa của ớt sẽ giảm.

Ớt cay vốn là gia vị, tuyệt đối không nên cắn miếng ớt ăn riêng rẽ trong miệng. Cách tốt nhất là nên ăn kèm với các món ăn chính hoặc cơm. Cách ăn này không chỉ giảm tác hại của vị cay tác động vào cơ thể, mà còn giúp bạn giảm bớt sự dư nhiệt, phòng tránh táo bón.

Có rất nhiều người thích ăn ớt cay khô hoặc các món ăn sử dụng lượng ớt lớn. Thói quen này rất có hại cho sức khỏe, vì chúng sẽ làm kích thích dạ dày và hệ tiêu hóa, hoàn toàn không tốt nếu đường ruột và dạ dày bị kích ứng.