Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska sẽ công bố người đoạt giải. Giải thưởng trong các lĩnh vực còn lại gồm Vật lý, Hóa học, Văn học, Hòa Bình và Kinh tế lần lượt được thông báo vào các ngày từ 7 đến 13/10.
Năm 2024, giải Nobel Y sinh được trao cho hai nhà khoa học người Mỹ là Victor Ambros và Gary Ruvkun với nghiên cứu về microRNA và vai trò của nó trong điều hòa gene. Phát hiện này được coi là một bước đột phá trong lĩnh vực sinh học phân tử, mở ra những hướng nghiên cứu mới về vai trò của microRNA.
Các nghiên cứu di truyền cho thấy tế bào và mô sẽ không phát triển bình thường nếu thiếu microRNA. Việc điều hòa bất thường microRNA - có khả năng góp phần vào sự phát triển ung thư và các đột biến ở gene mã hóa RNA siêu nhỏ - đã được phát hiện ở người, dẫn đến các vấn đề như mất thính lực bẩm sinh, rối loạn mắt và xương. Có thể nói microRNA là phân tử hoạt động điều hòa hoạt động gene mạnh mẽ có liên quan đến nhiều bệnh tật con người về hệ thần kinh, ung thư, nội tiết, tiêu hóa và tự miễn...
Mặt trước của huy chương Nobel bằng vàng khắc họa chân dung Alfred Nobel. Ảnh: Alexander Mahmoud
Năm 2023, hai nhà khoa học Katalin Kariko và Drew Weissman trở thành chủ nhân giải Nobel Y sinh với công trình nghiên cứu về vaccine mRNA ngừa Covid-19. Được công bố năm 2005, khám phá của họ mở đường cho sự ra đời của vaccine Pfizer và Moderna ngừa Covid-19. Nghiên cứu này cũng cho thấy tiềm năng chống lại các loại bệnh khác như HIV, ung thư, tự miễn và bệnh di truyền.
Trước đó, Weissman và Kariko cùng làm việc hai thập kỷ tại phòng thí nghiệm để phát triển công nghệ mRNA. Trở ngại đầu tiên là các phân tử mRNA rất mỏng manh, sẽ bị tế bào phá hủy lập tức khi đưa vào cơ thể. Quá trình phá hủy này cũng gây phản ứng viêm có hại.
Để giải quyết tình trạng này, hai nhà khoa học thực hiện một số sửa đổi trên mRNA, khiến nó không còn gây viêm và tạo nhiều protein hơn. Từ đó, RNA an toàn để điều trị mà không gây phản ứng cytokine, độc tính hoặc tác dụng phụ.
Nobel là giải thưởng quốc tế do Quỹ Nobel tại Stockholm lập ra từ năm 1901 dựa trên tài sản của Alfred Nobel, nhà phát minh kiêm doanh nhân Thụy Điển. Đến nay, Hội đồng Nobel trao tổng cộng 115 giải Y sinh. Người trẻ nhất từng đoạt giải là nhà khoa học Frederick G. Banting, được vinh danh khi mới 32 tuổi, vì đã khám phá ra insulin. Người cao tuổi nhất là Peyton Rous cho công trình phát hiện virus gây khối u. Ông được xướng tên năm 1966, ở tuổi 87.
Người đoạt giải sẽ được trao chứng nhận Nobel, huân chương Nobel và tiền thưởng vào ngày 10/12. Các nhà khoa học thường phải đợi nhiều thập kỷ để công trình của họ được Hội đồng Giám khảo Nobel công nhận.
Bình Minh (Theo Nobel Prize)
