Những ngày cuối tháng 10, tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, người đàn ông 36 tuổi, ngồi lặng lẽ trên giường bệnh. Giường bên cạnh, vợ anh 32 tuổi, đang được nhân viên y tế hỗ trợ tập vận động. Cả hai đang phải chống chọi với di chứng liệt, tê bì chân tay và rối loạn cảm giác sau thời gian dài hít bóng cười.
Bóng cười, còn gọi khí cười, là những quả bóng chứa khí N2O tạo cảm giác hưng phấn khi hít. Loại bóng này được giới trẻ xem như trò chơi, phổ biến ở quán bar hoặc trong các nhóm vui chơi giải trí.
Lần đầu tiên hai vợ chồng này thử hít bóng cười là cuối năm ngoái khi họ chơi ở phố đi bộ Nguyễn Huệ, TP HCM. "Lúc đấy mình tò mò khi thấy bạn bè chơi bóng cười, nghĩ là vui vẻ, vô hại thôi, ai ngờ chỉ một lần thử sau đó tôi bị cuốn vào lúc nào không hay", người chồng kể.
Từ vài quả bóng "cho vui", họ dần nghiện cảm giác hưng phấn mà khí N2O mang lại. "Mỗi lần hít vào cảm giác như mình đang ở nơi khác - trên cung trăng, dưới biển, mỗi người một kiểu ảo giác", người chồng miêu tả, thêm rằng "càng chơi càng bị cuốn, có lần chỉ trong hai ngày tôi tiêu gần 20 triệu đồng để mua bóng".
Người vợ tiếp lời: "Bọn em chơi với nhau thôi, trong phòng riêng không ai biết, cứ mệt mỏi căng thẳng là hít bóng cười để cảm thấy vui hơn". Vợ chồng có con cái, song được người giúp việc chăm sóc nên người thân không biết họ nghiện bóng cười. Tần suất sử dụng ngày một tăng, có giai đoạn hai vợ chồng hít liên tục, mỗi ngày dùng 6-8 bình, mỗi bình khoảng 40 quả bóng. Sau gần 10 tháng sử dụng, cơ thể cả hai bắt đầu phát tín hiệu cầu cứu.
Bàn tay của người chồng bị tê bì, không thể khép lại và mất cảm giác. Ảnh: Mai Thanh
Ban đầu hai vợ chồng cảm giác tay tê rần rần "như kiến bò trong người", tưởng thiếu ngủ. Vài ngày sau, cảm giác tê lan xuống chân, đứng dậy là ngã, đi khám không ra bệnh. Đến lúc không thể nhấc nổi chân, họ vào Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ kết luận cả hai tổn thương tủy sống cổ do ngộ độc khí N2O, ảnh hưởng đến dây thần kinh vận động và cảm giác.
"Chúng tôi từng có công việc ổn định, cuộc sống đủ đầy, giờ mọi thứ đảo lộn. Cảm giác tê vẫn chưa hết, đêm ngủ phải bóp chân cho nhau vì đau buốt", người vợ chia sẻ.
TS.BS Nguyễn Đăng Đức điều trị đôi vợ chồng, cho hay cả hai đang được điều trị phục hồi tích cực, giải độc, kết hợp vật lý trị liệu và tập vận động. Quá trình hồi phục có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí không thể hồi phục hoàn toàn nếu tổn thương tủy sống nặng.
Ngoài cặp vợ chồng trên, Trung tâm liên tục tiếp nhận các ca ngộ độc bóng cười, chủ yếu là người trẻ. Có bệnh nhân chỉ mới 20 tuổi, sau vài tháng dùng bóng cười phải nhập viện vì liệt tứ chi, kết quả chụp MRI cho thấy tổn thương tủy sống không thể hồi phục.
"Một phút phê bóng cười đánh đổi bằng cả cuộc đời tàn phế, có bệnh nhân mới 25 tuổi phải tập đi lại như trẻ con", bác sĩ Đức nói.
Hình ảnh tổn thương tủy sống trên bệnh nhân ngộ độc khí N2O. Ảnh: M. Thanh
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, khuyến cáo bóng cười không phải trò giải trí vô hại mà là một chất độc thần kinh mạnh, gây liệt hoặc tổn thương tủy sống, tàn phế suốt đời. Khí N2O có thể gây tổn thương sâu tới ba cơ quan chính là hệ thần kinh, hệ máu và hệ sinh sản.
Về thần kinh, bóng cười phá hủy lớp myelin - chất cách điện của sợi thần kinh, khiến não và tủy sống bị cắt đứt đường truyền tín hiệu. Hậu quả là tê liệt tứ chi, rối loạn cảm giác, thậm chí ngừng thở. Có bệnh nhân không thể tự ngồi dậy, liệt toàn thân.
Về máu, khí N2O gây thiếu máu và suy tủy giống như bệnh lý do hóa chất độc. Với hệ sinh sản, nhiều bệnh nhân trẻ bị giảm tinh trùng, rối loạn nội tiết, giảm ham muốn ở cả nam và nữ.
Ngoài ra, qua các khảo sát tâm lý, Trung tâm ghi nhận nhiều người nghiện bóng cười bị rối loạn trí nhớ, trầm cảm, rối loạn hành vi và cảm xúc - biểu hiện tổn thương não mạn tính.
Bóng cười có cơ chế gây nghiện tương tự ma túy. Người dùng phải tăng liều liên tục, từ vài quả lên hàng chục quả mỗi ngày. Có người sau điều trị, hồi phục một phần rồi lại tái nghiện. "Đây là một loại ma túy trá hình, vừa độc, vừa gây nghiện, tuyệt đối không có liều an toàn", bác sĩ Nguyên cảnh báo. Hiện bóng cười đã bị cấm tại Việt Nam, chỉ cho phép dùng trong mục đích y tế.
Lê Nga
