TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, cho biết kết quả tinh dịch đồ ghi nhận mật độ tinh trùng thấp, tỷ lệ di động yếu, trong khi xét nghiệm nội tiết bình thường. Siêu âm bìu phát hiện giãn tĩnh mạch thừng tinh hai bên. Bác sĩ hướng dẫn nghỉ ngơi hợp lý, sử dụng lót yên, mặc quần thoáng khí và kiểm soát nhiệt độ vùng bìu. Sau ba tháng thực hiện, tinh dịch đồ của anh cải thiện rõ rệt.
Trường hợp khác là người đàn ông 32 tuổi, tài xế công nghệ, khám vì cảm giác căng tức bìu sau mỗi ca làm việc nắng nóng. Anh không có dấu hiệu viêm nhiễm hay teo tinh hoàn, nhưng tinh dịch đồ ở mức thấp. Bệnh nhân được khuyến cáo tránh ngồi trực tiếp trên yên xe nóng, mặc quần thoáng khí và sử dụng miếng cách nhiệt. Chỉ sau vài tuần thay đổi thói quen, triệu chứng của anh giảm đáng kể.
Theo bác sĩ Duy, ngồi trực tiếp lên yên xe máy nóng có thể làm tăng nhiệt độ vùng đáy chậu và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tinh hoàn, nhất là khi tình trạng này lặp lại nhiều lần mỗi ngày. Một số nghiên cứu ghi nhận việc tăng nhiệt độ tinh hoàn lên 43 độ C trong 30 phút mỗi ngày suốt hai tuần gây ra giảm mật độ tinh trùng, tăng tỷ lệ dị dạng và giảm khả năng di động. Khi tăng nhiệt độ vùng bìu lên 2 độ C bằng thiết bị sưởi, nồng độ tinh trùng giảm gần 90% sau hai tuần.
Bác sĩ xét nghiệm tinh dịch đồ. Ảnh: Lâm Anh
Tinh hoàn được đặt trong bìu, nằm ngoài khoang bụng, nhằm duy trì nhiệt độ thấp hơn trung tâm cơ thể khoảng 2 đến 4 độ C - điều kiện lý tưởng cho quá trình sinh tinh. Chúng được làm mát nhờ hệ thống mạch máu đối lưu nhiệt, da bìu mỏng, nhiều tuyến mồ hôi và cơ chế co rút nâng hạ bìu. Khi nhiệt độ xung quanh tăng, bìu hạ xuống xa trung tâm nhiệt để tránh tổn thương sinh tinh. Tổn thương do nhiệt ngắn hạn có thể hồi phục sau vài tuần, nhưng tiếp xúc liên tục có thể ảnh hưởng lâu dài.
Khảo sát thực nghiệm tại TP HCM năm 2023 ghi nhận yên xe máy để ngoài trời buổi trưa có thể đạt từ 52 đến 58 độ C - nhiệt độ gây bỏng độ một nếu tiếp xúc da trên 10 phút. Ngồi trực tiếp lên yên nóng, nhất là khi mặc quần bó, làm giảm khả năng thoát nhiệt và tăng nguy cơ tổn thương tinh hoàn. Nghiên cứu của Chandeying và cộng sự tại Thái Lan công bố trên Asian Journal of Andrology cho thấy nam giới lái xe máy đường dài có tỷ lệ tinh dịch đồ bất thường cao hơn nhóm bình thường, dù chưa thể khẳng định hoàn toàn do yên xe nóng.
Bác sĩ khuyến cáo tránh tiếp xúc trực tiếp với yên xe nóng, kiểm tra nhiệt độ yên xe trước khi ngồi, dùng miếng lót yên hoặc khăn cách nhiệt. Đỗ xe nơi có bóng mát hoặc dùng bạt phủ. Tránh mặc quần quá bó, chất liệu không thấm hút, ưu tiên quần vải thoáng khí, rộng rãi. Cần nghỉ giải lao sau 1-2 giờ chạy xe liên tục, không ngồi lâu trên yên xe. Uống đủ nước, tránh mất nhiệt điều hòa.
Lê Phương
