Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Thái Thanh Yến, Khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM.
Virus varicella zoster gây cả bệnh thủy đậu lẫn zona. Virus này có thể trú ẩn trong hạch thần kinh cảm giác dây thần kinh cột sống nhiều năm sau khi gây ra bệnh thủy đậu và tái hoạt động khi gặp điều kiện thích hợp như: suy giảm miễn dịch, chấn thương hay các loại thuốc làm giảm sức đề kháng...
Triệu chứng chính của bệnh zona là mụn nước dạng chum xuất hiện trên nền hồng ban xuất hiện ở một bên cơ thể hoặc mặt với triệu chứng đau rát.
Điều trị thường bắt đầu bằng thuốc kết hợp các biện pháp khắc phục chăm sóc tại nhà giúp giảm đau và khó chịu do các triệu chứng gây ra. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát nhiễm trùng, đẩy nhanh quá trình lành bệnh, giảm viêm và đau.
Các loại thuốc điều trị bệnh bao gồm:
Thuốc kháng virus
Thuốc kháng virus điều trị zona bao gồm acyclovir (Sitavig, Zovirax), famciclovir (Famvir), valacyclovir (Valtrex). Những loại thuốc này có thể làm chậm tiến triển của phát ban zona, đặc biệt nếu bạn dùng chúng trong vòng 72 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng. Chúng cũng góp phần giảm nguy cơ biến chứng. Nên tham vấn ý kiến bác sĩ về các tác dụng phụ khi dùng những loại thuốc này.
Thuốc giảm đau
Zona gây viêm, đau nhức dữ dội. Một số loại thuốc không kê đơn để giảm bớt khó chịu như acetaminophen, ibuprofen, naproxen... Sử dụng các thuốc này có thể giúp giảm đau do biến chứng đau dây thần kinh zona - một tình trạng đau nhức, nóng rát mà một số người gặp phải sau khi phát ban và mụn nước của bệnh zona biến mất.
Các loại thuốc khác
Người mắc zona đau dữ dội sau hết phát ban hoặc nhiễm trùng trong thời gian bùng phát zona, bác sĩ có thể kê đơn:
Kem capsaicin (với nồng độ 0,025%, 0,075%, 0,25%)
Là một loại thuốc giảm đau dùng qua da dạng kem bôi. Chỉ bôi thuốc sau khi vết thương đã lành, không bôi thuốc lên vùng da bị trợt loét hoặc viêm tấy. Bạn nên chú ý cẩn thận không để kem dính vào mắt.
Thuốc tê
Thường có thành phần lidocaine (Lidoderm, Xylocaine) tác dụng giảm đau. Thuốc này có thể có nhiều dạng khác nhau, chẳng hạn kem, dạng lỏng, miếng dán, bột, thuốc xịt, cùng nhiều loại khác.
Thuốc kháng sinh
Thường sử dụng trong trường hợp vi khuẩn xâm nhập trên da gây nhiễm trùng da và phát ban. Thuốc không có tác dụng trong trường hợp không phải do vi khuẩn gây ra.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng và thuốc chống co giật
Những loại thuốc này có thể giúp giảm đau kéo dài sau khi da đã lành, chẳng hạn như amitriptyline (Amitid, Elavil, Endep), desipramine (Norpramin), gabapentin (Neurontin, Gralise), nortriptyline (Pamelor) và pregabalin (Lyrica). Trao đổi với bác sĩ để nắm rõ những rủi ro và lợi ích của việc sử dụng thuốc.
Nếu cơn đau nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn steroid hoặc thuốc giảm đau mạnh như oxycodone trong một thời gian ngắn.
Bác sĩ cấp phát thuốc cho bệnh nhân. Ảnh: Quỳnh Trần
Tự chăm sóc tại nhà
Một số cách có thể giúp da mau lành sau zona:
- Giữ vùng da bị ảnh hưởng sạch sẽ, khô ráo và tiếp xúc với không khí càng nhiều càng tốt.
- Cảm giác ngứa ngáy đôi khi có thể rất khó chịu, những người bệnh cố gắng không gãi hoặc làm vỡ các mụn nước. Có thể chườm đá mát trong vài phút để làm dịu cảm giác ngứa rát.
- Khi tổn thương mụn nước, rỉ dịch trợt vỡ, nên rửa bằng thuốc tím pha loãng 1/10.000 hay nước muối sinh lý, thoa milian làm khô tổn thương, kết hợp xen kẽ vùng tổn thương khô thoa kem kháng sinh chống nhiễm trùng mupirocin, acid fusidic.
Mỹ Ý
