Đa khối u tủy xương (Multiple Myeloma) là bệnh máu ác tính, phổ biến ở người trên 65 tuổi. Bệnh do sự tăng tích lũy ác tính tế bào dòng plasmo trong tủy xương và một số cơ quan. Từ đó tạo thành nhiều ổ tiêu xương, dẫn đến gãy xương bệnh lý, rối loạn chức năng một số bộ phận như suy thận, thiếu máu, suy giảm miễn dịch.
Hiện Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương điều trị gần 1.000 ca. 150 trường hợp phát hiện mới đa u tủy xương xương mỗi năm, 700-800 người được theo dõi ngoại trú.
TS.BS Vũ Đức Bình - Phó viện trưởng Viện Huyết học, Truyền máu Trung ương - cho rằng nhiều người chưa biết căn bệnh này, dẫn đến việc chẩn đoán khó khăn. Biểu hiện bệnh khá đa dạng, triệu chứng phổ biến là đau xương, thiếu máu, suy thận, mệt mỏi, nhiễm trùng tái diễn.
Ông chỉ ra một số trường hợp không xuất hiện triệu chứng đến khi vô tình phát hiện khối u phần mềm, gãy xương hoặc điều trị bệnh lý khác. Có người chữa suy thận, đau xương, đau khớp mãi không khỏi, đi viện kiểm tra biết mắc đa u tủy xương. Thậm chí, nhiều ca đã phẫu thuật xử lý xương, khối u, mới phát hiện bệnh này.
"Đa u tủy xương có nhiều mức độ, biểu hiện khác nhau nên khó chẩn đoán", theo TS.BS Vũ Đức Bình. Khoảng 10% ca ở mức độ nhẹ, cần thăm khám bởi chuyên gia huyết học. Viện đầu tư thiết bị kỹ thuật mới có thể chẩn đoán.
TS.BS Vũ Đức Bình (phải) nói về lý do khó chẩn đoán đa u tủy xương. Ảnh: NVCC
TS.BS Đỗ Huyền Nga - Trưởng khoa Huyết học, Bệnh viện K - dẫn lại thống kê trên thế giới: bệnh thường gặp ở lứa tuổi 60 trở lên, ít gặp ở người dưới 30. "Tuy nhiên tại Việt Nam, chúng tôi vẫn tiếp nhận những ca chưa đến 30 tuổi. Vì vậy, cần phát hiện, điều trị sớm, giúp họ duy trì sức khỏe ổn định, kéo dài tuổi thọ lẫn chất lượng cuộc sống", bà nói.
Hiện chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn đa u tủy xương. Do đó, bệnh nhân phải "chiến đấu trường kỳ", có thể là cả đời, theo TS.BS Hoàng Thị Thúy Hà - Phó khoa Huyết học Bệnh viện Chợ Rẫy.
Ở giai đoạn đầu điều trị duy trì, bệnh nhân phải đến viện tiêm thuốc hai lần mỗi tuần. Hiện không ít ca đa u tủy xương tại Chợ Rẫy, TP HCM, phải thuê trọ gần bệnh viện tiện điều trị.
Nhiều người gặp khó với chi phí đi lại, người thân chăm sóc, đưa đón, nhất là chi trả các loại thuốc duy trì. Hiện có một loại thuốc được bảo hiểm chi trả 100%, một loại 50%.
"Mức thấp nhất để điều trị duy trì là 4-5 triệu đồng mỗi tháng. Thuốc uống phần nào cải thiện tình trạng bệnh. Bệnh nhân có thể điều trị ngoại trú, lấy thuốc theo tháng và thăm khám định kỳ để giảm gánh nặng tiền bạc", TS.BS Thúy Hà cho hay.
Mô phỏng tế bào dòng plasmo trong tủy xương (màu tím) gây nhiều bệnh lý, trong đó có đa u tủy xương. Ảnh: CDC
TS.BS Đỗ Huyền Nga cũng cho rằng hiện trị đa u tủy xương tại Việt Nam thuận lợi hơn một số nước Đông Nam Á vì bảo hiểm đã chi trả một số thuốc. Tuy nhiên, với phác đồ điều trị theo lịch tiêm hiện nay, chúng ta cần tìm cách giãn thời gian bệnh nhân phải đến viện.
"Thực tế, trong năm đầu tiên điều trị tấn công, khoảng 15-20% trường hợp bỏ giữa chừng vì không thể đi viện tiêm thuốc theo lịch. Thực trạng này khiến hiệu quả chữa trị giảm, tiến triển nặng hơn, phải chữa lại từ đầu khi họ quay lại bệnh viện", TS.BS Huyền Nga nói.
Các chuyên gia chỉ ra với bệnh mãn tính, các nhà nghiên cứu toàn cầu luôn tìm phương pháp tiếp cận mới: đường uống, tiêm tĩnh mạch hay tiêm dưới da. Mỗi cách có ưu nhược, điểm riêng, nhân viên y tế sẽ lập phác đồ phù hợp cho từng tình trạng.
Thuốc dạng uống có nhiều ưu điểm, có thể điều trị ngoại trú, nhưng không dành cho các bệnh lý dạ dày, trào ngược (phải qua đường tiêm). "Với thuốc đường uống, bệnh nhân sẽ tuân thủ phác đồ tốt hơn, giảm tỷ lệ bỏ điều trị giữa chừng. Tuy nhiên, hạn chế là hiện thuốc chưa được bảo hiểm chi trả nên bệnh nhân khó tiếp cận", TS.BS Huyền Nga nói.
Trong khi đó, TS.BS Thúy Hà cho rằng sau đợt Covid-19 kéo dài, người đến bệnh viện rất khó khăn. Thậm chí, một số trường hợp bỏ điều trị từ Covid-19, nay mới quay lại, vô tình gây gánh nặng cho hệ thống y tế. Do đó, uống thuốc duy trì tại nhà sẽ thuận tiện hơn.
Các bác sĩ cũng đồng quan điểm đưa thuốc trị đa u tủy xương đường uống vào danh mục "Bảo hiểm y tế chi trả", giúp bệnh nhân tiếp cận dễ dàng, giảm tỷ lệ bỏ điều trị giữa chừng và tiết kiệm chi phí.
Vạn Phát
