1. Không có muối , bất thành món ngon!
Chị Nguyễn Thu L. (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết trước khi luộc thịt, chị thường rửa kỹ thịt với muối, sau khi sơ chế sạch sẽ, chị cho thêm một chút bột canh vào nồi nước sôi để miếng thịt khi chín sẽ có vị ngọt đậm đà hơn.
Tất nhiên, thịt luộc phải có nước chấm đi kèm, bữa thì là bột canh vắt chanh ớt, bữa thì chấm với nước mắm pha tỏi giã nhuyễn, hôm thì đổi sang bát mắm tôm loãng thêm chút chanh, đường, ớt đánh sủi bọt lên. Vậy là tính sơ sơ, miếng thịt luộc từ lúc chưa luộc đến lúc thưởng thức đã 3 lần tiếp xúc, nêm nếm mắm muối.
Chưa kể đến món rau muống luộc, rau được ngâm kỹ 15 phút trong nước muối , rửa sạch rồi cho vào nồi luộc, chị L. lại vẩy thêm chút muối tinh để rau được xanh và giòn hơn. Vớt rau ra, chị lại thêm một ít bột canh để lát nữa vắt quả chanh không bị chua gắt. Lúc ăn rau muống luộc, tùy thuộc mỗi người lại chấm mắm cho vừa miệng. Món rau luộc nghe thì tưởng là giảm được lượng muối nhưng không phải, món này cũng lại có tới 3 lần được ngâm và thêm muối, gia vị.
Cách chế biến bữa ăn vô tình lạm dụng muối như chị Thu L. khá phổ biến đối với nhiều người mà không hề nghĩ điều này có ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe bản thân và những người xung quanh.
Nêm muối quá mức không tốt cho sức khỏe.
2. Giảm ăn mặn và thay thế muối bằng các loại gia vị ít natri
Muối còn được gọi là natri clorua, có khoảng 40% natri và 60% clorua. Nó tạo hương vị cho thực phẩm và được sử dụng làm chất kết dính, chất ổn định. Muối cũng là một chất bảo quản thực phẩm vì vi khuẩn không thể phát triển khi có lượng muối cao.
Cơ thể con người cần một lượng nhỏ natri để dẫn truyền các xung thần kinh, co bóp và thư giãn cơ bắp, đồng thời duy trì sự cân bằng hợp lý giữa nước và khoáng chất. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy những người có chế độ ăn nhiều natri, ít kali có nguy cơ tử vong cao hơn do đau tim hoặc bất kỳ nguyên nhân nào. Những người có lượng natri tiêu thụ cao có nguy cơ tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào cao hơn so với những người có lượng natri tiêu thụ thấp.
Chưa có dữ liệu điều tra mới nhất về lượng muối trung bình người Việt Nam tiêu thụ là bao nhiêu nhưng theo kết quả điều tra toàn quốc năm 2015, trung bình một người trưởng thành tiêu thụ 9,4g muối/ngày, trong khi Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 5g muối/ngày (tương đương 1 thìa cà phê).
Xu hướng khẩu vị con người thường ăn mặn dần lên, điều này thực sự đáng báo động vì nguy cơ ăn mặn sẽ gây ra những bất lợi diễn tiến âm thầm tàn phá sức khỏe. Sử dụng quá nhiều muối, gia vị chứa muối và các thực phẩm chứa muối (chứa natri) làm tăng tình trạng mắc các bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp , tim mạch, đái tháo đường, ung thư.
Theo ThS.BS Ngô Thị Hà Phương - Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tại Việt Nam, phần lớn lượng natri đưa vào cơ thể là các gia vị được nêm nếm trong quá trình chế biến món ăn. Do đó, chúng ta nên giảm lượng muối, gia vị mặn chứa nhiều muối trong chế biến món ăn và thay thế bằng các loại gia vị khác để làm tăng cảm giác ngon miệng bù cho giảm vị mặn do hạn chế muối. Thay vì muối, có thể sử dụng các loại thảo mộc và gia vị để thêm hương vị.
ThS.BS Hà Phương tư vấn nên cân nhắc sử dụng các gia vị chứa muối để đảm bảo mùi vị không thay đổi như bột canh, hạt nêm, nước tương (xì dầu) và nước mắm chứa hàm lượng muối (natri) ít hơn mà vẫn giữ nguyên vị ngon của thực phẩm.
3. Cách giảm muối trong khẩu phần ăn
Cải thiện thói quen ăn uống trong đó có giảm ăn mặn cần được xác định là trách nhiệm cá nhân với sức khỏe đồng thời góp phần cải thiện hành vi của cộng đồng, giảm gánh nặng nguy cơ bệnh tật. Hãy cố gắng giảm ăn mặn từ hôm nay nếu bạn và mọi người đang có chế độ ăn nhiều muối, gia vị bằng cách sau:
- Không nêm nếm mắm muối cho trẻ tập ăn dặm.
- Không thêm muối khi chế biến thức ăn.
- Không để lọ muối trên bàn.
- Hạn chế ăn đồ ăn nhẹ có vị mặn.
- Lựa chọn sản phẩm có hàm lượng natri thấp hơn.
Ngoài ra, tùy vào món ăn, hãy thử thêm các loại thảo mộc thơm (ví dụ hành tây, tỏi, hạt tiêu, lá nguyệt quế, húng quế, bạc hà, lá oregano, quế), giấm hoặc nước cốt chanh, cà chua trong khi nấu. Mua nước sốt, gia vị, nước dùng có ít muối. Giảm lượng nước sốt làm sẵn và các hương liệu khác dùng trong nấu ăn. Hãy thử món ăn trước khi thêm muối.
Dần dần, mọi người sẽ thích nghi với việc giảm dần lượng muối trong thực phẩm và khẩu vị sẽ ổn định hơn. Sau một thời gian để điều chỉnh vị giác, khi đã quen với việc ăn ít muối hơn, chúng ta sẽ nhận thấy nhiều hương vị hơn từ thực phẩm đã giảm muối.
Không thêm muối khi chưa nếm thử món ăn.
4. Những quan niệm sai lầm về muối trong chế độ ăn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, rất nhiều người có suy nghĩ sai lầm về việc giảm muối và bổ sung muối, điển hình là một số quan niệm dưới đây:
- Một số người cho rằng, vào ngày nóng ẩm khi đổ mồ hôi, chúng ta cần nhiều muối hơn trong chế độ ăn uống. Điều này là sai vì lượng muối mất đi qua mồ hôi rất ít nên không cần thêm muối ngay cả trong ngày nóng ẩm, điều quan trọng nên làm không phải là tăng muối mà cần phải uống nhiều nước.
- Quan niệm muối biển không tốt hơn muối sản xuất - Bất kể nguồn muối nào, lạm dụng natri trong muối mới gây ra hậu quả xấu cho sức khỏe.
- Đa số mọi người đều nghĩ và thực hành chế biến nêm nếm muối vì cho rằng món ăn không có muối thì không có vị. Mặc dù điều này ban đầu có thể đúng, nhưng vị giác sẽ sớm quen với việc ít muối hơn và có thể cảm nhận nhiều hương vị hơn.
- Không phải cứ thực phẩm nhiều muối mới có vị rất mặn vì một số thực phẩm chứa nhiều muối không có vị quá mặn khi chúng được trộn với những thứ khác như đường để giảm bớt vị mặn. Do đó, khi mua thực phẩm chế biến sẵn cần phải đọc nhãn thực phẩm để kiểm tra mức natri.
- Không phải chỉ người cao tuổi mới cần lo lắng về việc họ ăn bao nhiêu muối vì ăn quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp ở mọi lứa tuổi.
Nên tuân thủ khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới về mức tiêu thụ muối hằng ngày.
