Một tòa nhà trơ khung bê tông được xây lên trên mảnh đất của Pan Sombo, 51 tuổi, giáo viên tiểu học ở Sihanoukville, miền nam Campuchia. "Tôi không ngờ có ngày này", ông nói, nhìn lên tòa cao ốc không biết bao giờ mới xây xong.
Trâu gặm cỏ trên bãi đất trống trước các tòa nhà không người ở tại quận Chinatown ở Sihanoukville, tỉnh Preah Sihanouk, ngày 25/9/2022. Ảnh: AFP
Năm 2019, một nhà đầu tư người Trung Quốc tới gặp Pan Sombo, xin thuê khu đất 750 m2 của ông để xây chung cư 10 tầng, vào thời điểm cơn sốt bất động sản đang bùng nổ ở Campuchia. Ông ta cam kết sẽ hoàn thành dự án vào năm 2021, trả 20 triệu riel (5.000 USD) mỗi tháng tiền thuê đất, gấp 10 lần thu nhập của Pan Sombo và ông đã đồng ý.
Nhưng Covid-19 ập đến, nhà đầu tư quay về Trung Quốc và nói rằng không thể quay lại Campuchia. Đó là lần cuối Pan Sombo nghe được tin tức từ ông ta. Ông buộc phải làm việc với chính quyền địa phương để bắt đầu quá trình thanh lý hợp đồng.
Những tòa nhà ma tương tự đang tràn ngập Sihanoukville. Theo chính quyền thành phố, khoảng 360 tòa nhà xây dở và 170 tòa đã xây xong nhưng chưa đưa vào sử dụng ở Sihanoukville.
Với vị trí đắc địa ven Vịnh Thái Lan, giữa những năm 2010, Sihanoukville bùng nổ cơn sốt bất động sản nhờ làn sóng đầu tư từ Trung Quốc. Tập đoàn bất động sản Prince của Campuchia bắt đầu loạt dự án xây dựng khách sạn hạng sang và trung tâm thương mại. Sihanoukville khi đó được gọi là Macau thứ hai, với hàng chục sòng bạc mọc lên.
Rồi đại dịch bùng phát, số khách du lịch Trung Quốc tới Campuchia năm 2023 là 550.000, giảm 77% so với 2019, theo Bộ Du lịch Campuchia. Số khách tới sân bay quốc tế Sihanoukville năm 2023 là 15.754, giảm 98% so với 2019. Con số này trái với sự phục hồi ấn tượng ở Siem Reap, nơi có quần thể Angkor Wat nổi tiếng.
Dòng tiền đầu tư chậm quay lại Sihanoukville sau đại dịch do chính phủ Campuchia siết kiểm soát sòng bạc, trong khi thị trường bất động sản Trung Quốc gặp nhiều khó khăn. Theo ước tính của chính phủ Campuchia, cần 1,1 tỷ USD đầu tư để hoàn thành các công trình dang dở tại Sihanoukville.
Hồi tháng 1, Thủ tướng Hun Manet công bố chính sách giảm thuế và ưu đãi đối với nhà đầu tư muốn giải cứu các "tòa nhà ma" ở Sihanoukville. Nhưng trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu chậm lại, các biện pháp này sẽ khó đạt hiệu quả mong muốn, theo Ky Sereyvath, tổng giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc thuộc Học viện Hoàng gia Campuchia.
Campuchia phụ thuộc nhiều vào dòng tiền đầu tư từ Trung Quốc. Năm 2022, Hội đồng Phát triển Campuchia phê duyệt khoản đầu tư nước ngoài 1,9 tỷ USD trong đó 90% đến từ Trung Quốc.
"Rất khó để lấp đầy khoảng trống do Trung Quốc để lại bằng các khoản đầu tư từ những nước khác", giám đốc một công ty xây dựng Campuchia nhận định.
Lối vào đặc khu kinh tế Campuchia - Trung Quốc ở Sihanoukville, ngày 22/5/2023. Ảnh: AFP
Long Dimanche, phó thống đốc tỉnh Preah Sihanouk, cho rằng Sihanoukville cần đa dạng hóa các ngành công nghiệp và nhà đầu tư để nền kinh tế năng động hơn. Chính phủ của ông Hun Manet đang thể hiện thái độ cởi mở để thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
Hồng Hạnh (Theo Nikkei)
