Người thân cho biết ông mất lúc 22h44 phút ngày 13/8, do bệnh tắc động mạch phổi. Lễ viếng ông diễn ra lúc 9h15 phút ngày 16/8 tại Nhà tang lễ Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô, số 1 Trần Khánh Dư, Hà Nội. Lễ truy điệu và đưa tang diễn ra cùng ngày. Thi hài ông sẽ được hỏa táng ở Đài hóa thân Hoàn vũ, Văn Điển; an táng tại Nghĩa trang Lạc Hồng Viên, Hòa Bình.
Ông đã nghỉ đóng phim hơn 10 năm nay. Vài năm trước, sức khỏe ông vẫn tốt, có mặt ở các dịp kỷ niệm của Nhà hát Kịch Việt Nam - nơi ông công tác nhiều năm.
Nghệ sĩ Hữu Độ (thứ ba từ trái sang) hội ngộ bên các đồng nghiệp hồi tháng 11/2022, dịp nghệ sĩ Xuân Bắc nhận Huân chương lao động. Ảnh: Hiểu Nhân
Ông sinh năm 1934 ở Hà Nội, hoạt động trong các đoàn kịch nói nghiệp dư từ khi còn là học sinh. Nhờ gương mặt sáng, vóc dáng cao, Hữu Độ thường xuyên có mặt trong phong trào ở trường và địa phương.
Năm 1954, khi đang học THPT Nguyễn Trãi, ông được chọn vào vai Cả Khiết trong vở kịch Cái tủ chè, do học sinh các trường lớn ở Hà Nội hợp tác, công diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Ông cũng từng diễn xuất trong một số đoàn kịch bán chuyên nghiệp của Hà Nội như Sông Hồng kịch xã, Mùa Thu, Đông Phương.
Năm 1960, ông về Đoàn Kịch nói Hà Nội, tham gia nhiều vở như Cái máy chém, Những người du kích, Lam Sơn tụ nghĩa. Sau một thời gian, ông lại công tác ở Đoàn nghệ thuật Tổng cục Đường sắt, giữ chức trưởng đoàn. Khoảng những năm 1970, ông về Đoàn kịch nói Trung ương, nay là Nhà hát Kịch Việt Nam.
Nghệ sĩ Hữu Độ (1934-2024). Ảnh: Gia đình cung cấp
Ngoài kịch nói, nghệ sĩ đóng nhiều phim truyền hình từ những năm 1990. Có vẻ ngoài hiền hậu, ông thường được giao nhiều vai tử tế như giáo viên, viện trưởng trong Sự huyền diệu của tình yêu, Ảo ảnh trắng; cán bộ tỉnh ủy trong Chuyện tình người lính; công an, bộ đội trong Thức tỉnh, Ông tướng tình báo và hai bà vợ, một số phần phim Cảnh sát hình sự; giám đốc trong Ngọt ngào và man trá, Lẽ nào anh đã quên em, Tổ ấm.
Nghệ sĩ Hữu Độ (vai giám đốc Cao) cùng Võ Hoài Nam (vai Chiến) trong "Ngược dòng sông chết" (series "Cảnh sát hình sự"). Video: VFC
Sinh thời, ông từng kể kỷ niệm khi quay Ngược dòng sông chết (series Cảnh sát hình sự) năm 1998, ngoài vai Tổng giám đốc Cao, ông đóng cảnh một người nhảy sông tự tử. Đoàn phim chụp ảnh lưu làm tư liệu. Không ngờ cuốn phim ấy được mang đi rửa ở hiệu ảnh của người quen, thế là bạn bè tưởng ông chết. Một số người còn đến nhà để viếng nghệ sĩ, lại bắt gặp ông đang xem tivi.
Ông đóng ít vai phản diện, trong đó có giám đốc hám tiền Trần Đại Hoạch trong phim Trò đùa của thiên lôi, viện trưởng trong Phía sau cái chết hay vai bí thư hẹp hòi trong Luật đời.
Một trong những phim cuối cùng ông xuất hiện là Nếp nhà, quay năm 2008. Sau đó, ông từ chối nhiều lời mời vì sức khỏe không còn tốt. Ngoài ra, ông từng nói không còn phù hợp cách làm phim của một số đạo diễn thế hệ sau.
Hà Thu
