Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong 5 tháng đầu năm, kim ngạch nhập khẩu quả và quả hạch đạt 637 triệu USD, tăng hơn 32% so với cùng kỳ. Dẫn đầu là hạt dẻ cười với gần 147 triệu USD (hơn 3.800 tỷ đồng), tăng hơn 77% - mức cao nhất trong nhiều năm.
Đây cũng là mặt hàng có tốc độ tăng mạnh nhất trong nhóm quả hạch, với nguồn cung chủ yếu từ Mỹ, Trung Quốc, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất vào Việt Nam.
Hạt dẻ cười ngày càng phổ biến trong các dịp lễ, Tết và được bày bán ở nhiều hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm. Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định nhu cầu gia tăng một phần do người tiêu dùng chú trọng hơn đến các sản phẩm có lợi cho sức khỏe. Bên cạnh đó, giá đã điều chỉnh, nguồn cung đa dạng và kênh phân phối rộng hơn cũng góp phần làm tăng tiêu thụ loại hạt này.
Hạt dẻ cười được nhập về TP HCM. Ảnh: Thanh Hồng
Mỹ hiện là quốc gia sản xuất hạt dẻ cười lớn nhất thế giới, với sản lượng hàng năm trên 600.000 tấn. Theo dữ liệu cập nhật theo mùa vụ 2024-2025 từ Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng của Mỹ có thể giảm còn khoảng 503.000 tấn, chiếm 42-43% tổng sản lượng toàn cầu. Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến phục hồi mạnh, khoảng 385.000 tấn (33%), còn Iran 200.000 tấn (17%). Các nước như Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc có sản lượng thấp hơn.
Tại thị trường trong nước, giá hạt dẻ cười hiện thấp hơn trước. Nếu vài năm trước giá có thể lên đến 900.000 đồng một kg, thì nay dao động từ 300.000 đến 850.000 đồng một kg tùy loại. Hạt từ Iran, Trung Quốc thường có giá thấp hơn, còn loại rang muối từ Mỹ cao nhất do quy trình chế biến và bảo quản.
Cách đây hai năm, Mỹ chiếm tới 99% thị phần hạt dẻ cười nhập khẩu vào Việt Nam, các nguồn từ Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Thái Lan hay Tây Ban Nha chiếm tỷ trọng nhỏ.
Tuy nhiên theo các mối buôn hàng từ Trung Quốc ngày càng được nhập nhiều hơn do giá cạnh tranh. Chị Thanh Hồng, đầu mối nhập khẩu tại TP HCM, cho biết giá sỉ một thùng 10 kg khoảng 3 triệu đồng, mua nhiều còn 2,9 triệu, tức khoảng 290.000 đồng một kg - mức thấp nhất hiện nay.
Việt Nam chưa có vùng trồng hạt dẻ cười quy mô lớn, nên gần như hoàn toàn phụ thuộc vào hàng nhập khẩu. Trong bối cảnh sản lượng toàn cầu tăng và thói quen tiêu dùng thay đổi, các nhà phân phối dự báo mặt hàng này tiếp tục được tiêu thụ mạnh, nhất là vào dịp lễ, Tết.
Thi Hà
