Một sai lầm khi bước chân vào thị trường chứng khoán của nhiều nhà đầu tư là không hình thành khái niệm phân bổ vốn. Một số người "tất tay" bỏ hết tiền vào một mã cổ phiếu hay có nhiều người lại xé nhỏ khoản đầu tư ban đầu vào quá nhiều mã.
Việc phân bổ vốn thiếu tính toán đều có thể khiến danh mục đầu tư của nhà đầu tư kém chất lượng và ảnh hưởng đến khả năng sinh lời trong dài hạn. Dưới đây là một số "lỗi" trong việc phân bổ vốn nhà đầu tư thường mắc phải khi gia nhập thị trường chứng khoán.
Giao dịch tại sàn chứng khoán Yuanta, quận 1, tháng 2/2022. Ảnh: Quỳnh Trần
Dàn trải quá mức danh mục đầu tư
Việc dàn trải quá mức danh mục đầu tư khiến nhà đầu tư không đối diện với quá nhiều rủi ro nhưng cũng không thể tối ưu được lợi nhuận. Trên thị trường, khi bước vào một đợt sóng điều chính từ 100-300 điểm, hầu hết các mã cổ phiếu đều sụt giảm giá trị, không phân biệt cổ phiếu cơ bản hay đầu cơ. Khi nhìn thấy danh mục trên 10 mã đều âm hơn 10%, nhiều nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm thường thay đổi tâm lý theo hướng tiêu cực.
Do đó, việc mua bán dàn trải không phải là cách để quản trị rủi ro và gia tăng lợi nhuận. Nhà đầu tư nên trang bị đầy đủ kiến thức, kinh nghiệm để biết cách xác định đâu là cổ phiếu tăng giá nhiều, từ đó, tập trung vào những cổ phiếu này để tối đa hóa lợi nhuận toàn danh mục.
Bỏ hết trứng vào một giỏ
Ngược lại, nhiều nhà đầu tư F0 lại dồn hết vốn vào một mã cổ phiếu với mong muốn tối ưu hóa đến mức cao nhất lợi nhuận. Song, khi thị trường biến động, đầu tư theo cách "bỏ hết trứng vào một giỏ" tiềm ẩn không ít rủi ro với nhà đầu tư. Việc chỉ có một mã cổ phiếu trong tay khiến danh mục đầu tư của bạn đối diện với nguy cơ giảm mạnh khi doanh nghiệp này thay đổi theo chiều hướng tiêu cực.
Để hạn chế sai lầm dàn trải quá quá mức hay không đa dạng hóa danh mục đầu tư, theo kinh nghiệm từ Investopedia, số lượng cổ phiếu nên giải ngân tương ứng với độ lớn của tiền.
Ngoài việc quan tâm đến số lượng cổ phiếu, nhà đầu tư cũng nên cân nhắc đến chất lượng, loại hình đầu tư của các cổ phiếu, tình hình tài chính doanh nghiệp để chọn được tài sản ở vùng định giá hấp dẫn.
Phân bổ vốn sai chu kỳ
Phân bổ vốn sai chu kỳ có thể hiểu là việc nhà đầu tư không đẩy mạnh vốn vào thời điểm tăng trưởng chứng khoán, song, lại bỏ nhiều vốn khi thị trường đi xuống nhằm tìm cơ hội gỡ gạc.
Theo chuyên gia, trong trường hợp chu kỳ giảm với thị trường chứng khoán Việt Nam, nhà đầu tư chỉ nên phân bổ 20-30% vốn để "ăn" những cú hồi ngắn của thị trường sau đó nhảy ra ngay. Nếu không rút vốn sớm, nhà đầu tư dễ bị cuốn theo những cơn sóng giảm điểm mạnh hơn và khó cắt lỗ kịp thời, danh mục có thể mất khoảng 30-50% số vốn ban đầu.
Chiến lược đầu tư khi thị trường ở trạng thái gấu (Bear market) là nhà đầu tư nên co gọn lại danh mục đầu tư, tập trung vào các cổ phiếu phòng thủ. Các cổ phiếu phòng thủ như các mặt hàng chủ lực của người tiêu dùng, chăm sóc sức khỏe và tiện ích, hay các công ty có bảng cân đối và kinh doanh chất lượng cao hơn... có nhiều khả năng vượt qua giai đoạn thị trường suy yếu.
Còn khi thị trường tăng điểm với hình thái thị trường bò (Bull Market), nhà đầu tư cần tận dụng lợi thế uptrend, giá các cổ phiếu có xu hướng tăng để xác định điểm mua và điểm bán hợp lý, thu được lợi nhuận kỳ vọng. Ở giai đoạn này, nhà đầu tư có thể sử dụng thêm đòn bẩy tài chính margin với tỷ lệ hợp lý để gia tăng khả năng tối ưu lợi nhuận. Tuy nhiên, khi thị trường ở hình thái uptrend, cũng sẽ có những thời điểm chứng khoán giảm, nhưng về dài hạn danh mục đầu tư vẫn có khả năng sinh lời.
Do đó, việc "học" cách ứng xử với từng hình thái thị trường và có chiến lược phân bổ vốn hợp lý giúp nhà đầu tư không mắc phải các sai lầm mất tiền khi đầu tư chứng khoán.
Hồng Thảo (theo Investopedia)
