Tối 5/11, ngay sau phiên làm việc của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến dự thảo Nghị quyết về chính sách đặc thù, đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trước khi trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 đang diễn ra.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết dự thảo gồm 6 nhóm chính sách lớn, thể chế hóa quan điểm, mục tiêu của Nghị quyết 71 Bộ Chính trị về phát triển giáo dục và đào tạo. Văn bản này sẽ tạo hành lang pháp lý vượt trội để Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt ngay từ năm 2026.
Theo dự thảo, HĐND cấp tỉnh được quyền quyết định bổ sung dự án giáo dục vào kế hoạch sử dụng đất, áp dụng thủ tục rút gọn. UBND cấp tỉnh có thẩm quyền ưu tiên bố trí quỹ đất sạch, trụ sở công dôi dư cho phát triển giáo dục, đồng thời được phép chuyển đổi linh hoạt mục đích sử dụng đất sang mục đích giáo dục và được miễn các điều kiện theo pháp luật đất đai. Cơ sở giáo dục trong nước được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất.
Các cơ sở giáo dục công lập, tư thục hoạt động không vì lợi nhuận được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên và chi đầu tư cho giáo dục mầm non, phổ thông công lập, đặc biệt tại vùng khó khăn, không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính của đơn vị.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị làm rõ khái niệm "đất sạch", "quỹ đất sạch" và cơ chế chuyển đổi linh hoạt mục đích sử dụng đất cho giáo dục. Chính phủ cần phân cấp rõ thẩm quyền, chủ thể thực hiện và quy trình rút gọn khi chuyển đổi. Ủy ban cũng đề nghị tích hợp các quy định liên quan đất đai vào dự thảo nghị quyết của Quốc hội đang được trình tại kỳ họp này nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai, đồng thời nghiên cứu chính sách cho phép cơ sở giáo dục tư thục thuê công trình thuộc sở hữu nhà nước.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đánh giá cao nội dung dự thảo nhưng đề nghị Chính phủ thuyết minh thêm về nguồn lực cho các cơ chế đặc thù như miễn phí sách giáo khoa, học một số môn hoặc hỗ trợ nghiên cứu sinh. "Cần chuẩn bị, dự báo nguồn lực để nâng cao tính khả thi của Nghị quyết. Chính sách ban hành xong phải đo lường được hiệu quả, đánh giá được tác động như chỉ đạo của Tổng Bí thư", ông nói.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá việc ưu tiên trụ sở dôi dư cho giáo dục là phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư và Bộ Chính trị, theo thứ tự ưu tiên: giáo dục, y tế, sau đó là điểm sinh hoạt cộng đồng cho thanh thiếu niên và người cao tuổi. Ông đề nghị Chính phủ thiết kế Nghị quyết cô đọng, tập trung, chỉ giữ lại những cơ chế thật sự đặc thù, vượt trội để trình Quốc hội thông qua và triển khai thống nhất.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Bên cạnh ưu đãi về đất đai, dự thảo bổ sung nhiều chính sách đặc thù khác như phân cấp cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyền tuyển dụng, điều động, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý, nhân viên trong các cơ sở giáo dục; Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn bộ sách giáo khoa thống nhất dùng toàn quốc từ năm học 2026-2027 và phát miễn phí vào năm 2030.
Dự thảo cũng đề xuất ưu tiên đầu tư hạ tầng số, nền tảng học số và cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục; hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo, quỹ khởi nghiệp, thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Nhà nước miễn thuế thu nhập cá nhân 12 tháng đầu và giảm 50% trong 24 tháng tiếp theo cho chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài đến làm việc tại các cơ sở giáo dục đại học; đồng thời triển khai chương trình học bổng trọng điểm quốc gia cho nghiên cứu sinh tiến sĩ gắn với nhiệm vụ khoa học và công nghệ ưu tiên.
Chính phủ dự kiến trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết này ngày 11/11 và thảo luận tại hội trường vào ngày 20/11 - Ngày Nhà giáo Việt Nam.
Sơn Hà
