Hôm 4/8, bộ phim có buổi chiếu dành cho báo giới tại TP HCM, sau gần hai tháng hoãn vì hoa hậu Thùy Tiên - diễn viên chính - vướng vòng lao lý. Êkíp cho biết sử dụng nhiều công nghệ AI như digital human (người ảo) để tạo ra nhân vật mới, từ vóc dáng đến khuôn mặt. Riêng giọng nói của nhân vật sẽ do diễn viên Huỳnh Bảo Ngọc lồng tiếng. Lần đầu tiên trong lịch sử phim Việt có một diễn viên bị công nghệ AI thay thế vì ồn ào đời tư.
Tạo hình nhân vật Hoàng Linh, do công nghệ AI thay thế hình ảnh của hoa hậu Thùy Tiên trong phim "Chốt đơn". Ảnh: Đoàn phim cung cấp
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sơn - đại diện pháp lý của đoàn phim - cho biết êkíp đã nghiên cứu về luật trước khi dùng công nghệ để dựng lại nhân vật. "Nếu chỉ thay mỗi mặt mà thân thể vẫn của Thùy Tiên, chúng tôi sẽ vi phạm quyền nhân thân. Do đó, chúng tôi quyết định làm một nhân vật mới", ông Sơn cho biết.
Theo êkíp, căn cứ vào các điều khoản trong hợp đồng đã ký với Thùy Tiên, họ có toàn quyền sử dụng hoặc không sử dụng hình ảnh diễn viên trong mọi trường hợp. Ngoài ra, hợp đồng có nhiều điều khoản ràng buộc về việc yêu cầu diễn viên giữ đạo đức, hình ảnh nghề nghiệp. "Trong tình huống này, Thùy Tiên đang vi phạm với nhà sản xuất, do đó cô không có thẩm quyền pháp lý để khiếu nại", luật sư nói.
Khi Thùy Tiên vướng cáo buộc vi phạm pháp luật, nhà sản xuất yêu cầu công ty phía hoa hậu giải trình sự việc.Tuy nhiên, công ty này cho biết không được ủy quyền để giải quyết những vấn đề liên quan đến Thùy Tiên, mà họ chỉ đại diện cô khi ký kết hợp đồng làm phim.
Đại diện đoàn phim "Chốt đơn" giải thích về cơ sở pháp lý sử dụng diễn viên AI. Video: Mai Nhật
Bản phim có AI đã được Cục Điện ảnh cho phép phát hành. Ông Đặng Trần Cường - Cục trưởng Điện ảnh - cho biết cơ quan quản lý tham vấn ý kiến từ các chuyên gia pháp lý, luật sư khi duyệt phim. "Việc cấp phép được thực hiện đúng quy trình, tuân thủ nghiêm túc các quy định của Luật Điện ảnh", ông nói.
Đại diện Cục nói việc cấp phép cho phim cũng là để tạo điều kiện để các đơn vị, dự án được tiếp cận với xu hướng phát triển của điện ảnh thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực AI. Theo ông, điều này thể hiện tinh thần hưởng ứng Nghị quyết số 57 của Trung ương về phát triển và ứng dụng công nghệ thông minh, chuyển đổi số quốc gia, trong đó có ngành điện ảnh. "Từ góc độ quản lý, chúng tôi khuyến khích các đơn vị sản xuất phim ứng dụng công nghệ một cách có kiểm soát, đúng luật", ông Cường cho biết.
Hoa hậu Thùy Tiên dịp ra mắt phim "Chốt đơn" cuối năm 2024. Ảnh: Facebook Thùy Tiên
Còn theo ông Hoàng Hà - Đoàn luật sư TP HCM, Việt Nam hiện chưa có khung pháp lý riêng về AI, nhưng việc này phải tuân thủ quyền nhân thân và quyền hình ảnh trong Bộ luật Dân sự.
Ông Hoàng Hà cho rằng khi sử dụng AI, nhà sản xuất thường vẫn phải dựa trên nền tảng là diễn xuất, hình thể và các đặc điểm ban đầu của diễn viên gốc để xử lý và thay đổi. "Nó vẫn được xem là một hình thức sử dụng hình ảnh của diễn viên đó. Vì vậy, nhà sản xuất chỉ được phép làm điều này nếu đã có sự thỏa thuận và đồng ý từ trước của diễn viên, điều này thường được quy định rõ trong hợp đồng", luật sư Hà nhận định.
Ngoài ra, cần đảm bảo theo Luật Sở hữu trí tuệ 2005 về quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh và quyền của người biểu diễn.
Theo luật sư Hoàng Anh Sơn - Đoàn Luật sư TP HCM, dù Thùy Tiên đang bị khởi tố, điều tra, ở khoản 1 Điều 31 Hiến pháp năm 2013 quy định: "Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật". Do đó, đến nay, Thùy Tiên vẫn chưa được coi là có tội. Ông Sơn cho rằng việc thay thế hình ảnh của cô cần xem xét thận trọng, tránh trường hợp xâm phạm đến hình ảnh cá nhân.
"Mặt khác, pháp luật trong nước chưa có quy định về việc 'cấm sóng nghệ sĩ' khi phạm pháp. Cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu vi phạm pháp luật ở mức độ nào thì sẽ bị 'cấm sóng', nếu không dễ dẫn đến việc lạm quyền, cảm tính hóa", luật sư Sơn nói.
Ngoài câu chuyện pháp lý, "diễn viên AI" bị nhận xét kém sống động, gặp hạn chế trong cảnh đòi hỏi chiều sâu tâm lý. Sau buổi chiếu hôm 4/8, nhiều khán giả nhận xét ở cảnh nữ chính tranh cãi với chồng, biểu cảm khuôn mặt có phần thô cứng, ảnh hưởng đến trải nghiệm khán giả. Khi quay cận, đường nét "nhân vật ảo" này khá giống Thùy Tiên.
Êkípcho biết đã nỗ lực tối đa trong việc áp dụng công nghệ, lường trước ý kiến trái chiều của khán giả về tạo hình. "Ban đầu, chúng tôi gặp khủng hoảng vì không tìm được hướng xử lý. Tuy nhiên, khi xem một số bản dựng thử của các công ty AI gửi về, chúng tôi quyết định chọn giải pháp này vì thấy khả thi nhất", ông Bảo Nhân - đạo diễn phim cho biết.
Êkíp không tiết lộ cụ thể số tiền cho khâu AI, cho biết chi phí ở mức khá cao vì sử dụng công nghệ mới. Họ được một đơn vị chuyên làm AI trong nước hỗ trợ xử lý hình ảnh, đồng thời công ty này cũng quyết định góp vốn đầu tư vào dự án. Dù vậy, phần kinh phí đội lên khiến họ gặp khó khăn, khâu truyền thông, quảng bá phim bị ảnh hưởng.
Nhà sản xuất cho rằng phương pháp AI là tình thế bắt buộc, họ "chưa bao giờ muốn tiên phong trong chuyện này". Theo bà Đinh Thị Thanh Hương - CEO Galaxy Studio, đây là tác phẩm gây nhiều khó khăn nhất cho hãng suốt hơn 30 năm hoạt động. Có lúc, người đứng đầu dự án định từ bỏ bộ phim vì tốn kém tiền bạc, xuống dốc tinh thần. "Chúng tôi vẫn quyết định phải giới thiệu phim vì trách nhiệm với đoàn, nghệ sĩ và cổ đông", bà nói.
Trên thế giới, nhiều tác phẩm gây tranh cãi vì bị cho lạm dụng AI. Năm 2024, đoàn phim A Legend áp dụng công nghệ để đưa diễn viên Thành Long - vai tướng cổ đại Triệu Chiến - từ 70 tuổi thành thanh niên 27 tuổi. Nhiều khán giả nhận xét diện mạo Thành Long kém tự nhiên sau khi qua chỉnh sửa, không lột tả được cảm xúc dù trong những đoạn bi kịch.
Phim của đạo diễn Bảo Nhân, Nam Cito là tác phẩm điện ảnh trong nước đầu tiên khai thác nghề livestream bán hàng online. Kịch bản xoay quanh cuộc sống bận rộn của Hoàng Linh - giám đốc một công ty kinh doanh livestream, và ông An (Quyền Linh) - tài xế xe ôm công nghệ. Phim còn có sự tham gia của Hồng Vân, Hồng Đào, Khương Lê, Lê Lộc, Mai Bảo Vinh, Đỗ Nhật Hà, bé Mộc Trà.
Trailer phim "Chốt đơn" (bản cũ có sự tham gia của Thùy Tiên). Phim sẽ ra rạp ngày 8/8. Video: Đoàn phim cung cấp
Thùy Tiên bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) tạm giam với cáo buộc có sai phạm về kẹo Kera trong vụ án liên quan Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs. Theo C01, Thùy Tiên góp vốn 30% vào Công ty Chị Em Rọt, và được hưởng lợi nhuận theo tỷ lệ này. Đến thời điểm sai phạm bị phát hiện, công ty đã bán hơn 135.000 hộp kẹo Kera cho hơn 30.000 khách hàng. Trước đó, cô còn bị phạt hành chính do không thông báo rõ cho người tiêu dùng về việc được tài trợ khi cung cấp thông tin sản phẩm trên nền tảng mạng xã hội.
Sự việc gây ảnh hưởng đến nhiều đơn vị liên quan. Thương hiệu thời trang Dior (Pháp) gỡ hình ảnh của Thùy Tiên khỏi fanpage, dù trước đó công bố cô là Bạn thân thương hiệu (Friend of the House). Đoàn phim Chốt đơn phải lùi lịch chiếu, khóa fanpage một thời gian.
Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, 27 tuổi, quê ở TP HCM, từng theo học chương trình quản lý khách sạn và nhà hàng quốc tế Đại học Hoa Sen. Cô đăng quang Miss Grand International vào tháng 12/2021 ở Thái Lan. Danh hiệu giúp cô đắt show quảng cáo, là gương mặt đại diện của nhiều thương hiệu thời trang, cũng như nổi bật ở làng mốt, game show truyền hình trong nước. Chốt đơn là phim thứ hai của Thùy Tiên, sau Linh miêu (đạo diễn Lưu Thành Luân) - doanh thu hơn 87 tỷ đồng, theo Box Office Vietnam.
Mai Nhật - Hoàng Dung
